Katalog

Bazı olağanüstü sergilerin katalogları yalnız bilim insanlarına değil, tüm sanatseverlerin de edindiklerinde seveceklerinden kuşkumuz yok. Ne yazık ki bu yıl bu kitaplar arasında Türk kamu müzelerini tanıtan yayınlara rastlanmıyor. Beyond Babylon, J. Aruz, K. Benzel, M. Evans, New York Metropolitan Sanat Müzesi, 524 Son yıllarda düzenlenmiş en başarılı olan bir serginin adı “Babil’in Ötesi” olursa “ötesi”nin de Anadolu olması kaçınılmazdır. İÖ 2. binyılda Mezopotamya odaklı ve çağdaş komşularını anlatan sergideki yapıtların Anadolu kökenli olması da elbette doğaldır. Dört büyük Türk holdinginin “hamiliğini” üstlenmesi ile gerçekleşen serginin kataloğu, konunun uzmanı olan yabancı ve Türk arkeologlarca yazılmış makaleleri içeriyor. Sergi ve katalog dönemin coğrafyasında yatay etkileşimi, ticareti, sanatı da açık seçik göz önüne koyuyor. Edinilmesi gereken önemli bir yapıt… Efes Artemisionu Vilfred Seipel Phoibos Yayınevi 367 Dünyanın 7 Harikası’ndan biri olan Efes’teki Artemis tapınağına sunulan adakların Viyana Sanat Tarihi, İzmir ve Selçuk Arkeoloji Müzelerinin katkılarıyla İstanbul Arkeoloji Müzelerinde düzenlenen serginin kataloğu, yitip giden “Bir Tanrıçanın Kutsal Mekânı” 21. yy okuruna aktarıyor. Worshiping Women Nikolaos Kaltsas ve Alan Shapiro Alexander S. Onasis Vakfı 367 Vakfın antik Yunan kültürünü her yıl düzenlediği geleneksel Nev York Sergisinin bu yılki konusunu “Tapılan Kadınlar: Klasik Atina’da Ayinler ve Gerçekler” oluşturuyor. Yunanistan müzelerinden ödünç olarak gönderilen ve sergilenen yapıtların tanıtımı dışında, antik Yunan kadın tanrıçalarının özellikleri de çeşitli makalelerle katalogda okura ayrıntılı olarak aktarılıyor. Tanrılaşmış kadınların sanata yansımasını gözler önüne seren kataloglar yalnızca klasik arkeologlar için değil meraklı okurlara ilginç bilgileri güzel görsellerle sunuyor. SAYFA 14 Hadrian Empire and Conflict Thorsten Opper British Müzesi 256 Son yılların en görkemli sergilerinden birini, Roma İmparatoru Hadrian olarak düzenleyen British Müzesi bu etkinlik nedeniyle bir de çok güzel katalog yayınladı. İS 1. yy sonu ile 2. yy başında Anadolu’daki Hadrian egemenliğini de irdeleyen katalog, dışında Türkiye de geçen yıl Burdur Sagalassos’ta bulunmuş anıtsal boydaki Hadrian heykelinin başını da sergiye ödünç olarak göndermişti. Sergi ve katalog Anadolu tarihinde okura yeni sayfalar açıyor. Aphrodisias’tan Roma Portreleri R.R.R. Smith ve J.L. Lenaghan Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık 333 Rahmetli Kenan Erim’in gün ışığına çıkardığı Afrodisyas antik kenti, hiç kuşkusuz “heykelcilik” okulu bağlantısıyla da rekabetsiz bir üne kavuşmuştur. Kendisi bir heykelcilik uzmanı olmasına karşın, günümüz arkeolojisinde heykel denilince ilk akla gelen ad olan R.R.R. Smith’i de kendisine yardımcı almıştır. İki ustanın işbirliği ile bugün Afrodisyas Müzesi yalnız bir antik kent müzesi değil, bir heykelcilik okulunun sergi salonlarına dönüşmüştür. Bu veriden hareket eden Yapı Kredi Bankası’nın İstanbul’da açtığı sergiyi tamamlamakla kalmayan, sergiyi belki de onon beş kat aşan bir katalog da ziyaretçiye sunulmuştu. Erim’in keşfi mermer ocaklarından sonra yeni bulunan antik mermer ocaklarından, mermerlere kazınan “grafitiler (çiziktiriler)” ile kentin toplumsal tarihi, mezarlığındaki mermer lahitlerindeki sanat, çeşitli yazıtlar, mimari süslemeler, heykel atölyeleri, portreler gibi konularda yerli yabancı 13 bilimsel makaleyi, eşsiz görseller süslüyor. Hiç kuşkum yok bu Türkçeİngilizce katalog Türk ve yabancı üniversitelerin Türk arkeoloji, sanat tarihi bölümleri ile müzelerde temel başvuru kitabı olacaktır. Klasik arkeoloji alanında “yılın kitabı” demek belki de eksik tanımlama olacaktır. Ateşin Oyunu Hülya Bilgi Sadberk Hanım Müzesi, 510 Müze ile Ömer M. Koç özel koleksiyonunda yer alan İznik çini ve seramikleri “anıtsal” bir katalogla, şu anda sürmekte olan bir sergiyi okurların ayaklarına getiriyor. Sergi Osmanlı sanatının korunması olgusuna da tanıklık ediyor. Bazı parçaların yurtdışındaki müzayedelerden satın alınan Türkiye’ye yeniden kazandırılması da önemli bir olgu olarak karşımıza çıkıyor. Müze müdiresinin kaleme aldığı katalogda İznik çini ve seramiklerinin evreleri de okura aktarılıyor. İznik Çini ve Seramikleri Hülya Bilgi Sadberk Hanım Müzesi 127 “Kahve Masası Kitabı” türündeki baskısının dışında hazırlanan bu ikinci kitapla dar gelirli meraklılar da düşünülmesi kutlanacak bir olay. Böylece sergi, her düzeydeki insana hitap edecek boyuta ulaşma amacını da gerçekleştiriyor. Istanbul De Stad en de Sultan Marlies Kleiterp – Charlotte Huygens De Nieuve Kerk 176 Hollanda’daki çeşitli müzeler ile Türkiye’den Topkapı ve özel müzelerin katkılarıyla Amsterdam’da düzenlenen “Sultanın Kenti İstanbul” sergisinde yer alan Osmanlı yapıtları katalogda çeşitli uzmanlarca Felemenkçe olarak okura tanıtılıyor. ElemtereFiş Ekrem Işık Yapı Kredi 263 Anadolu’da büyü ve inançları Türk müzeleri ile özel koleksiyonlardan derlenen yapıtları bu adla sergileyen Yapı Kredi, bu nedenle yayımladığı kitapta, sergilenen nesneleri tanıtmakla kalmıyor, ayrıca Anadolu tarihinin çeşitli dönemlerini uzmanlarınca yazılmış makalelerle de aydınlatıcı bilgilere yer veriyor. Gezginlerin Gözüyle Antalya Editörler: Kayhan Dörtlük, Remziye Boyraz AKMED 94 Almanya’nın Nürnberg kentinde açılan antik coğrafyacı Strabon’dan sonra çizmesi Antalya’da ayak izi bırakmış gezginlerin gözüyle sergisinin kataloğu görseller ile Alman ve Türk okurlara aktarılıyor. Evet Ja, ich will! Wolfgang Weick, Alfried Wieczorek,Gisela Framke, Petra HesseMohr, 416 Akla gelmeyecek cinsten Türkiye bağlantılı ilginç bir serginin kataloğu… Alman “komünisti” olarak 1939–45 yılları arasında Türkiye’ye göç etmekle kalma yan SBF’de “şehircilik” kürsüsünü kurduktan sonra Batı Berlin’in ilk Belediye Başkanı seçilen Ernst Reuter adına düzenlenen “19. Yüzyıldan Bugüne Alman ve Türk Düğün Kültürü ve Düğün Kıyafetleri İki Kültürün Buluşması” sergisi, iki ülkenin etnografya alanındaki çok önemli verileri içeriyor. Blavitt Sanne HoubyNielsen Medelhavsmuseet 254 Dünyada Çin müzelerinde dahi bulunmayan görkemli Çin Mavibeyaz seramikleri Topkapı Sarayı’ndadır. Osmanlı Sarayı ve bağlantılı ailelerce yaygınca kullanılan bu seramiklerden bazı önemli örnekler de İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesi’ndedir. Her iki müzeden ödünç olarak İsveç’in başkenti Stockholm’e gönderilen bu seramikler Medelhavs Müzesi’nde sergilendi. Sergi nedeniyle yayımlanan katalogda Türk aydınlarınca da pek bilinmeyen bu eşsiz hazine İsveççe ve Türkçe olarak okura tanıtılıyor. Sarayın Terzisi Hülya Tezcan, Sadberk Hanım Müzesi 199 Tarihsel, kültürel, dinsel mirasın korunması ve Türkiye’ye kazandırılmasında önemli rol oynayan rahmetli hala Sevgi Gönül ile yeğen Ömer M. Koç’un girişimleri ile İstanbul’daki M. Palma, D. Lena P. Parma ailesinin Osmanlı Sarayı bağlantılı ticari belgeleri ve giysilerini içeren serginin konunun uzmanınca değerlendirilmiş kataloğu. İstanbul’da Bir Sürrealist: Salvador Dali Montse Aguer Teixidor, Hüma Aslaner, Maryse Posenaer SSM 405 Sakıp Sabancı Müzesinin (SSM) uluslararası nitelikteki sergilerinden birinin bu kataloğu ile gerçekötesi ressam Salvador Dali’yi Türk okurları daha iyi tanımış oluyorlar. Ayaklarına kadar gelen bu sergiyi kaçıran sanatseverler için bir yayın. 2008 Vakıf Medeniyeti ve Su Yılı Yarışma Eserleri ve Sergi Albümü Enver Altıntaç Vakıflar Genel Müdürlü312 ğü, “Su” bağlantılı olarak altı değişik sanat alanında düzenlenen yarışmaların yanı sıra sekiz ayrı CUMHURİYET KİTAP SAYI 1005