Katalog

Bir ‘Gürsel Aytaç Kitabı’... Yaşamak Eşittir Yazmak Gürsel Aytaç Kitabı’nı oluşturan yazılar, perspektifi geniş ve zengin içerikleriyle bilgilendirici oldukları kadar sürükleyiciler de. Kitap, Gürsel Aytaç’ı yakından tanımak isteyenlere geniş olanaklar sunuyor. Ë Nevzat KAYA ısa süre önce Hece Yayınları tarafından yayımlanan “Yaşamak Eşittir Yazmak. Gürsel Aytaç Kitabı”, yazarlarımızın, edebiyatı çalışma alanı edinmiş akademisyenlerimizin, yerli ve yabancı edebiyatlara ilgi duyan birçok okurumuzun şüphesiz iyi tanıdığı Prof. Dr. Gürsel Aytaç’ın emekli olması nedeniyle oluşturulmuş bir armağan kitap. Ancak, Yıldız Ecevit, Osman Toklu ve Sevil Onaran tarafından yayına hazırlanan bu kitabın alışılmış ‘armağan kitap’ ölçütlerinin dışına taşan bir yanı da var. Her şeyden önce, edebiyat araştırmacısı, eleştirmen, akademisyen Gürsel Aytaç’ı ve yapıtlarını bilimsel bir çerçevede tanıtmayı amaçlayan bir kitap bu; daha çok bir başvuru kitabının ölçütleriyle bütünleşiyor. Bu bağlamda ele alındığında, edebiyat eleştirisi ve araştırmacılığı olgusuna da ışık tutan bir kitap “Yaşamak Eşittir Yazmak”. Sunuş yazısında da bu kitabın, konusu ‘Gürsel Aytaç’ olan ‘bir başvuru kitabı’ olarak tasarlandığı özellikle belirtiliyor. Gürsel Aytaç, 1962’de aynı yıl mezun olduğu Ankara Üniversitesi, Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi, Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne araştırma görevlisi olarak atandığından bu yana saymakla bitiremeyeceğimiz kadar çok akademik çalışma, eleştiri ve çevirilerle bir ömrü gerçekten de neredeyse yazarak geçirmiş, Alman edebiyatının ve kuramsal çalışmaların yabancı kaynaklardan Türk okuruna ulaşmasına çok önemli katkılarda bulunmuş, bu alanlarda birçok akademisyen yetiştirmiştir. Aytaç’ın yaşamı –kitabın başlığında da vurgulandığı gibi gerçek anlamda ‘yazmakla’: yazarak üretmekle bütünleşiyor. Gürsel Aytaç’ın üretim etkinliğinde, iki ciltten oluşan “Alman Edebiyatı Tarihi” dizisi, “Genel Edebiyat Bilimi”, “Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi” ve “Edebiyat ve Medya” gibi eserlerinin önemli bir yeri vardır. Ayrıca, Friedrich Dürrenmatt, Barbara Frischmuth, Thomas Mann, Johann Wolfgang von Goethe, Friedrich Schiller, Max Frisch, Elias Canetti gibi Almanca edebiyata önemli katkılarda bu K yat Eleştirisi”, “Edebiyat Tarihi” ve “Çeviri” bölümlerinde, çeşitli alanlardan kıdemli akademisyenlerin de içlerinde bulunduğu yazarlar tarafından kaleme alınmış bilimsel yazılar, doksanlı yıllarda bir dergide ‘edebiyat kuşatıcısı’ olarak adlandırılan Gürsel Aytaç’ın bu tanıma uygun bir biçimde uğraş verdiği alan ve konuları odağa alan incelemeler içermekte. Bu bölümlerden birkaç örnek vermek gerekirse: Sevda Şener’in “Gürsel Aytaç’ın Türk Edebiyat Bilimine Katkıları”, Adalet Ağaoğlu’nun “Edebiyatta Karşılaştırma Eğilimleri”, Erendiz Atasü’nün “Yok Olmanın Estetiği”, Sevil Onaran’ın “Beyaz Camın Öyküleri ve İzleyiciler” ve Hülya Kaya’nın “Çeviride Edebi Eserlerin Sanatsal Özelliklerini Koruma Sorunu” gibi çalışmaları ilginç perspektifler sunmakta olup, akademisyen olmayan geniş bir okur kitlesinin de ilgisini çekebilecek niteliktedir. ZENGİN İÇERİK Yıldız Ecevit’in gerçekleştirdiği uzun söyleşide ise Aytaç’ın özel hayatına, akademik kariyerinde etkili olan şahıs ve olaylara ilişkin özel ayrıntılara olduğu kadar, onun edebiyata bakış açısının ana koordinatlarına da yer verilmiştir. Kitabın en fazla katılım içeren bölümü olan “Esinlenmeler” için ise “yazarlara daha özgür bir çalışma olanağı yaratmak amacıyla açıldı” diyor Ecevit. Burada örneğin İclal Cankorel’in “‘Bir Poeta Doctus’ Olarak Thomas Mann” ve Ayşegül Yüksel’in “Dürrenmatt Tiyatrosunda ‘Güç’ Olgusunun ‘Grotesk’ Anlatımı”, Mustafa Şerif Onaran’ın “Goethe’yi Anlamak” gibi makaleleri, başlıkları kadar ilgi çekici içeriklere sahiptir. Son olarak da kitabın “Ve Sevgiyle Ve Dostlukla...” başlıklı bölümünde Buket Uzuner ve Selim İleri gibi yazarlarımızın Aytaç ile ilgili özel anıları içtenlikli bir tarz eşliğinde yer alır. Kitabı oluşturan yazılar, yukarıdaki birkaç örnek çerçevesinde göstermeye çalıştığımız gibi, ilginç, perspektifi geniş ve zengin içerikleriyle bilgilendirici oldukları kadar sürükleyiciler de. Bu kitap kuşkusuz Gürsel Aytaç’ı yakından tanımak isteyenlere geniş olanaklar sergilemekte; okurken keyif alınan bir kitap “Yaşamak Eşittir Yazmak”; ama aynı zamanda da Türk edebiyat eleştirisi ve araştırmacılığıyla ilgilenenlere değerli veriler sunan bir başvuru kitabı. Emekliliğinde boş durmayacağını, çeviri ve kitap çalışmalarına daha yoğun bir şekilde eğileceğini özel bir sohbetimizde de vurgulayan Gürsel Aytaç’a sağlık içinde daha nice yıllar dileriz. Kendisinin yeni çevirilerini ve bilimsel yayınlarını her zamanki gibi merakla beklemeyi sürdüreceğiz. “Yaşamak” denilen şey Gürsel Aytaç için “yazmak”, yazarak üretmek değil mi zaten… ? Yaşamak Eşittir YazmakGürsel Aytaç Kitabı/ Hazırlayanlar: Yıldız Ecevit, M. Osman Toklu, Sevil Onaran/Hece Yayınları/ 344 s. CUMHURİYET KİTAP SAYI 958 Gürsel Aytaç’ın alçakgönüllü, çalışkan ve pragmatik yapısıyla bütünleşen bir düstura da hizmet etmektedir: “Her şey değerlendirilmeli, edebiyat okurunun/öğrencisinin hizmetine sunulmalıdır. Hiçbir şeyin beklemeye tahammülü yoktur, bir an önce yarara dönüşmeli, gereksinimi olanla buluşmalıdır.” lunmuş birçok yazarın eserlerini hem çeviri hem de bilimsel yayınlar aracılığıyla Türk okuruna tanıtmış; Avusturya hükümetinden çeviri ödülü almış; Türk edebiyatı alanında ise “Çağdaş Türk Romanları Üzerine İncelemeler” adlı kitabında topladığı eleştiri ve incelemelerinde, kuramsal tabanlı Batılı inceleme tekniklerini edebiyatımıza uygulayarak, Türkiye’de süregelen, çoğu keyfi ve kuramsal açıdan dayanaksız yazıların oluşturduğu eleştiri kültürüne bilimsel temellendirmelerle yön gösteren bir açılım yaratmıştır. Yurtdışında düzenlenen kongre ve toplantılarda, yine Türk edebiyatını konu alan bildirilerle edebiyatımızın tanınmasına katkıda bulunmuştur. YARIM ASIRLIK EMEK “Gürsel Aytaç Kitabı”, kitabın Sunuş bölümünde de vurgulandığı gibi, Gürsel Aytaç’ın alçakgönüllü, çalışkan ve pragmatik yapısıyla bütünleşen bir düstura da hizmet etmektedir: “Her şey değerlendirilmeli, edebiyat okurunun/öğrencisinin hizmetine sunulmalıdır. Hiçbir şeyin beklemeye tahammülü yoktur, bir an önce yarara dönüşmeli, gereksinimi olanla buluşmalıdır.” Bu nedenle “Yaşamak Eşittir Yazmak” üst başlıklı “Gürsel Aytaç Ki tabı” da Aytaç’ın bu geniş yelpazede yer alan neredeyse yarım asırlık emeğinin çeşitliliğini ve renkliliğini sadece yansıtmakla sınırlı kalan bir tablo içermez. Bu kitap aynı zamanda onun eserlerinden yola çıkılarak oluşturulan bilimsel çalışmalarla Türk edebiyat araştırmacılığına önemli katkıda bulunan bir çalışmadır. Kitabın “Edebiyat Bilimi”, “Karşılaştırmalı Edebiyat”, “Edebiyat ve Medya”, “Edebi Marburg, Almanya, 1964. SAYFA 6