Katalog

Bir ozan kendi şiir anlayışıyla edebiyata bakarken, ortalığı ayrıkotu gibi sarmış niteliksiz $iirlerden yakınabilir. Her dönemde irili ufaklı binlerce ozan belirir, pek azı öne çıkar, çoğunluğu yitip gider. iiri Ozluyorum", Nevşehır'm ıl çesı Avanos'ta çıkmasına karşın, kendını gelıştıren bır dergı Fuat Çiftçi'nm çabası kuçumsen memelı Fuat Çıftçı "Şıır Gozu" ıle bakarken bıraz ofkclı gorunuyor Kendının gerısm de durmasını bılse daha etkılı olacak tsmet Ozel'ın "Çağdaş Turk şıırı yok" de mesıne tepkı gostermesı, "Kendı şıırınden mı soz edıyor yoksa" alaysamalı karşılaITUM, bır dergı yonetmenının sorumlulu ğuyla bağdaşmıyor Bır ozan kendı şıır anlayışıyla edebiyata bakarken, ortalığı ayrıkotu gıbı sarmış nı telıksız şıırlerden yakınabilir Her donem de ırılı ufaklı binlerce ozan belırır, pek azı one çıkar, çoğunluğu yıtıp gıder Kımı ıyı ozanların çokça anılması, kımı orta hallı ozanlann abartılı tanıtımlarla one çıkarılması kendı ıçıne çckılmış gızlı ozanla nn hakkı venıldığı anlamına mı gelıyor3 Bu "hakkı yenılmek" sozu Mehmet Kıyat'ın dılınden duşmez Ama tanıtım oyle sıne one geçıyor kı, şıır eleştırısı artık an lamını yitırıyor Ustelık ayrıkotları arasm da bır sarı kır çiçeğını bulmak nasıl zorla şıyorsa şur yığınları arasından, gulumse yen ıyı bır şıırı çekıp çıkarmak da kolay olmuyor Huseyın Alemdar'ın Imgelem Çocukla Mustafa Şerif Onaran Dergilerde Değişen şiirle gelişen rı'ndakı "41 Oda" adlı şıırınde "Şıırı Oz luyorum"a bır gonderme var "Şıır de şaır de en çok Avanos'tan ozle nır " "Şıırı Ozluyomm" adında, "Edebıyat ortamında ıyı şıır yok da, onu ozluyorum" gıbı olumsuz bır anlamın otesınde, "Bu dergı, şıır îçin, 'ozlu yorum' getırmcsını bılen bır dergı" dıye değışmecelı bır an lamla bakmasını hılmelıyız Dergıde Betul Tarıman ıle Salih Mercanoğlu uzerıne dıı zenlenen dosyalar, o ozanları daha ıyı an lamamızı sağlıyor "YOL İNSANLARI" Yaşama seruvenımıze "uzun ınce bır yol" dıye bakmayı benımsemışu Bu yo lun durakları, alıştığımız yolun durakları na benzemıyor Betul Tarıman'ın son şur kıtabı "Yol Insanları" yaşamanın yukunu çekcn yaşama savaşımının ıçınden gelen ınsanlar Fuat Çıftçi'nın Betul Tartman la yaptığı soyleşı "Yol lnsanlan"nı yonımlamaya ya rayacak ıpuçları verıyor Ancak Fuat Çıft çı'nın sorulartnı anlamak "Yol Insanla rı"ndakı şurlerı anlamaktan daha zor Fu at Çırtçı sorularını edebıyatla suslemeyı sevıyor Sankı yalın sorular yoneltse, sor duklarının gucu azalacak sanıyor Hskıle nn "şaırane" dedığı anlatımlardan hoşla nıyor Ornekse Fuat Çıftçı sozune şoyle başlı vor "Parıltılı şıır ırmağınızın an su veren kaynaktan beslendığını, toprak gıbı bu su yu suzduğunuzu, bağrınızdan fışkıran dı zelerınızle bıtmeyen soyleşı hoşluğundaokuru usulen sarmaladığınızı belırtmek ıs terım Duş ıçınde (.evnlen bır resım albumu muydu 'Yol Insanlan'' "Yol Insanla rı'nın harıtasını çizer mısınız* Bır de 'Yol Insanları'ndakı fotoğraf karelennın be tımlenmesını sızın ağzınızdan duymak ıs terız ' Betul Tanman'ın yanıtlarından, ızleğını anlatmak ıçin, şıırın yapısmı ozgun ımge lerle gelıştırdığı yenı bır şıır dılı aramak, tekduze bır anlatım bi(,ımınden kurtul mak ozlemınde olduğu goruluyor Gerçek ozunden beklenen de boyle bır <,ahşmaya gırışmesıdır Betul Tarıman'ın şurınde, yaşanan olayların etkısıyle bıçemıne yon vermesı, gele neğı donuştururken anlatıdan kurtulması, "Ikınti Yenı" belırsızlığıyle kendını ele vermeyen bır ızleğı gelıştırmesı soz konu sudur Betul Tarıman "Her okumada ye nıden uretılen, yenı tatlar getıren" bır şurden yanadır Babasıyla eşınm uğraşı gereği Anadolu'yu oldukça yakından tanıyan, yaşamanın durgun akışını yorumlarken, taşınma ların getırdığı yorgunluk, seyreltılmış bır uzgunlukle, yaşamayı, "yalnızhk, yabancılık, yoksanmışlık" olarak goren bır ozan Yaşamanın durgun akışında, yalnızhğa bırakılmıştır Betul Tarıman'ın kadınları "kurumuş ot rengıdır kadınlar keskın guz ızı soluk alışlarında " O sevı yoksunu, kuytularda kalmış kadınlar ozgurluğu, sevı ılışkılerınde kendı lerını yenıden tanımayı ozluyor "dedım kı dağ benı umsun aşk benı umsun " Betul Tarıman'ın "Yol Insanlan" kadının yazgısını yargılıyor Doğa ıle butunle şen bır anlam var o yazgının "o sensın suyun değerını bılmeyen yaprak ağzın kara ve ol kopardığın o dal dollenişindı senın " KADIN DUYARLIĞI Betul Tarıman yaşama savaşımı veren bır anne olarak şıırde kadın duyarlığını ıyı kullanıyor Ayten Mutlu bu duyarlığı anlamayanla rın kadındakı cınsellığı gormesını yadırgı yor Bu durumu kadın ozanları eksılten bır davranış olarak nıtelıyor (Şıırı Ozlu yorum Kaclının Şiirde Varoluş Serüveni, Lylul Lkım, 2004) Betul Tarıman kadın duyarlığından ge len o sesı bulabıldı mı' Tahir Abacı 1950'lerın "idealperest" ozanlarından dıye nıteledığı Ceyhun Atuf Kansu, Cahit Kulebi, Gulten Akın'ı mo dern sonrasına taşıyan bır ozan olarak goruvor Betul larıman'ı (Adam Sanat, Şiir Kitapları Sozluğu3, Ağustos 2004) Fergun Ozelli nın değerlendırmesıne gore, "Abdulkadir Budak lımanına uğradı once duşsel gemısıyle Behçet Necatigil vc Hiltni Yavuz denızlerınden ge<,tı ve hâlâ bu lıman ve denızlerın ızını taşıyor, taşıvor ama, kanımta kendı sesıne de çok vakın artık" (Şıırı Ozluyorum 'Duş Hayattır', Eylul Lkım 2004) "Hiçlik O" şıır okumasında Fergun Ozelli, bır kadının venılgısındekı, dıren mesındekı ayrıntıları sozcuklenn uzak anlamlanyla yorumluvor Betul Tarı man'ın şurındekı kadın duyarlığını başka turlu yorumlayanlar da olabılır Betul Ta rıman "her okumada yenıden uretılen" bır şıırden yana olduğu ıçın "Hıçlık O" şıırı nı, okurların yorumuna sunmak ıçın yazı ma alıyorum "yırtık, neyımdı kı o benım ıtınayla buyuttuğum erkek dua eder gıbı çocuksu yenık dıktıkçe genışlıyor sıkmtı çadın buyuyor elıme sıvaştırdığım zan engellı koşuda terlemış at kadar huysuz ve az yırtık, (.an sıkan darlık o benım benı uzen kadın felçlı ve ellerım yok alnımı goğsume dayasam yoksullar evıne duş yağmaz m ı " SALİH MERCANOCLU Şunnı çok yonlu değıştırmek ıstcyen ozanın yuzeysel kalma, tek yonlu derınleş tırmeye çalışan ozanın da kendını yınele me sakıncası vardır Tekdu/e bır ses, yenı ımgelerle, dızelerdekı scs uyumuyla, bı çem ozgunluğuyle etkılı olur O zaman şı ırde kendı sesını arayan ozan daha kolay bulur Her ozandan boyle bır yol ızlemesı bek lenemez Bır ozanın yenılıkler ardından koşmasına engel olunamaz Çağdaş şııre nasıl bır yontemın kışılık kazandıracağı da bılınemez Ama şunu ıyı bılmek gerekır kı, kendını ymelemek şıırı çoğaltmak an lamına gelmez Kendını yınelemek, bır başka ozana oykunmekten daha sakıncalı dır "Şıurı OzluyorunTda, Salih Mercanoğlu'nun dosyasında, "kendı kalma" ozlemını duyduğu şıırın ızını suren bır ozan var Salıh MeRanoğlu "Bendekı lırık duşun ce usu da barındırıyor" dıyor Şıırın akıl ışı olduğunu anlayan bır ozandan ıyı şey ler beklenebılır Çunku duyarlığı da, LOŞ kııyu da dengcde tutatak olan akıldır Bır şııre eleştırel deneme anlayışıyla bakmak gormeyı kolaylaştırabılır Aysu Erden'ın bır çalışmasına ozenerek Dursun Kose'nın "Bisiklet" şıırı çozumlemesıne gırışmesı yapay bır ızlenım bırakıyor (Şıırı Ozluyorum, Salih Mercanoğlu / Bisiklet Şürinin Biçim Bilimsel Olarak Incelenmesi Yonlem ve Çozumleme, Lylul Lkım 2004), Dursun Kose've Doğan Aksan'ın "Şiir Çozumlemeleri"nı okıunasını onerırım (Cumhurıyet Donemmdcn Bu gune Orneklerle Şıır Çozumlemclerı, Bılgı Yayınevı 2003 Ankara) O zaman dıl ın telıklerını gosteren bılımsel bır çalışma dan bıle nasıl deneme tadı alınacağını go recektır tmren Çalışkan Tıizün, Betıil Tarıman, Ergun Ozsoy'un Salıh Mercanoğlu'nun şurı uzerıne yazdıkları yenı bır ozanla kar şılaştığımızı gosterıyor "Ara lstasyon"da bıraz oyalanmak, Sa hh Mercanoğlu'nun şıırını daha ıyı tanı mak gerekecek • DUZELTME lalıp Ap.ış Jın ın oflu mu/ık $a natı,ısi Gunej Apaydın ın ısnıı jjtçcn lıah ıki sayı dı Aydın Apaydın olırık ^ıkmnjtır Du/cltır ıvur dılerı/ Bu sayfayla iletl$lm kurabllmeniz içln dergllerinızi ve kitaplarınızı aşağıdakı adrese gönderırsenız memnun oluruz Ü M İ T V A V I N r i L l k Turkiye'nin nabzını tutuyor... Kartalın Kanat Sesleri ABD DIŞ POÜTİKASINDA YENİ yÖNEÜMLER VE DÜNYA tstanbul l'nicersıtesi tktisal Fakultesi (eski) Uluslarumsı tlişkiler Bölümü'yle tstanhul liilgi Vniversıtesi'nin değerli akademısyenleri tamfından kdlcmc alıruın ce Itrof. l)r Toktamış Ateş tanıfından derlenen hu kitap böylesi bir orUımıla, başta Turkiye'nin bulunduğu Itölge olmak uzere uluslarumsı ilüfkilere ilişkin konuUmhı helirlenen kinıı sorulum yanıt arumayı hedeftıyor. l'luslarurası dişkilenn öteUiği gereği tte kimi sttrulura yanıt ararken ortaya yent hazı sorular attyor... detieyen: TOKTAMIŞATEi? llus Peter MAKILN GLOBALLEŞME TUZAĞI ALTÜST OLAN DÜNYA Demokrasiye ve Refaha Saldın 2 I. Yuzyılın Jeopolitıği Bu yapıtta, bir zorunltıluk ya da yeni dünya düıent diye yulturulmaya çaltşılan "ylobaUeşme" yalanlun açığa çtkanhyor. Ghbalİeşme Tlaağt'm kuranlar, Türkiye'yl neden "Avrupa'nm Meksikası" lAarak MaristJ TOl RA1.\K bu yapıtta. aünümihute nusıf bir riünytuLı gSrüyoriar? Bu ııt belftritifttr Ktfrmrn kitap pek çok sontnıı. in ktıfasııuUın nrtrr <fr\tifttr'.' yanıtmı cenyttr. I liır yandu ItöiünmeUrr ı/ıı&tnır. öte ytınthı "kürrselk^mr " r&lımleri KnuSoldtÎ7/106640KOtayANKARA çaUftrktn. ALTCSTOLAA' DÜXYA'da ı/eni bir dâtene mı ifr\ i/îjfurf Iiu Tet (0318) 419 38 «6 27 • Rte: 417 54 68 yttptl la atmmkua değiftk çüubıtler SAYFA 30 Mustafa şerif ONARAN HeklmkövSitesi20 sok No 8 06800 ÜmltkövAnkara Tel (0312) 235 9111236 23 46 K İ T A P C U M H U R I Y E T S AYI 7 6i