Katalog

Yekta Kopan'la 'İçimde Kim Var'ı konuştuk 'Hesaplaşmalarımızda hep geç kaldık' Yekta Kopan genç kuşağın en yetenekli yazarlarından. Olağanüstü öykülerinin ardından bir romanla çıktı okurlannın karşısına. 'Yurttaş Kane1 filminin fon oluşturduğu romanı "içimde Kim var"ı konuştuk Kopan'la. O A. Sebnem Blrkan • | debıyat tutkusu nasıl başladı m ı sizde. ilk kitaplannm nasıl M ' yayımladınız? llk kitaplannız * 1 öykü kitaplartydı. "İçimde Kim Var" ıse bir roman. Neden roman? Edebiyatla tanışmamdan bugüne... Bu sorunun yanıtı oldukça uzuıı. Edebiyat tutkusu tabii ki yazıyla tanıştığım zaman başladı, yani 45 yaşlarında. Yazı diye bir kavramın olduğunu hissettiğimde, okumayla, okuduğumu anlamlandırma isteğiylc, okuduğum dünyanın içinde var olma isteğiyle başlamış bir süreç. Aynı siireçte de yazma cylemine, yazma anına ve yazının kendisine olan hayranlığım beni bir yandan da yazan bir insan olmaya yönlcndirdi. Okul dcrgileri, çocuk dergileri, biraz daha büyiiyünce yercl edebiyat dergileri... Bir yandan yazının içinde var olmaya, bir yandan da yayımlatarak da yazdıklarımla yüzleşmeye çalıştım. Şiir yazdım, öykü yazdım, denemeler yazdım yayımlatabildiklerimi yayımlattım, yırttım, attım, bir daha yazdım, yayımlatamadım... Derken benim için yazarlığımda ve düşünce dünyamda önemli bir süreç olan 'Hayalet Gemi' süreci başladı. Söylenmeyenin söylendiği, genel gecerden uzak durmayı başarabilen soğukkanlı ama içten bir ortamda yazıyor olmak benim için çok önemliydi. 'Hayalet Gemi'de öykülerim yayımlanmaya başladı ve artık diğer türlerden, diğer yazın alanlanndan çok öyküye yöneldim. Dergideki öykülerimi bir bütün haline getirdim, bir dosya oluşturdum ve Can Yayınları'na götürdiim. Yayınevi dosyayı olumlu karşıladı ve 2000 yılında Fildişi Karası'yla kitabı yayımlanan yazarlar arasına adım atmış oldum. Fildişi Karası'nı, Aşk Mutfağından Yalnızlık Tarifleri, Yedi Derste Vicdan Muhasebesi ve internette ekitap olarak yayımlanan Daha Önce Tanışmış mıydık adlı öykü kitapları izledi ve 2004'te tçimde Kim Var'a geldik. içimde Kim Var neden bir roman? Her şeyden önce ben katı tür ayrımlarına, sınıflandırmalara çok fazla inanan bir insan değilim. Tabii ki akademik tanımlamalar olabilir, değerlendirmek için gerekli tanımlar olabilir; bu yüzden de öykü, roman, novella ayrımlarını kökten reddetmiyorum. Bir metin, yazarın kafasında oluşma sürecinde, kendini diliyle, kurgusuyla, matcmatiğiyle, olay örgüsüyle belirliyor. İçimde Kim Var da yazılma sürecinde, bir romana doğru gittiğini hisSAYFA 14 settirmişti zaten. Romanınız 'Yurttaş Kane' filmiyle beraber ılerlıyor. Ftlmi bu kadar ağırlıklt ve yoğun kullanmanıztn nedenleri neler? Yurttaş Kane'i ızlememış bir okur için bu romanı okumak bir zorluk doğurmaz mı? Bu bir rısk olabilir mı sızce? Bunun bir risk olduğunu düşünmüyorum. Zaten yazma sürecinde düşünceleriniz gerçekten özgürse böyle bir kaygınız olamaz, olmamalı. Filmi bilmeyenierin de rahatlıkla kitabın dünyasına girebileceğine inanıyorum ama bunun için özel bir çaba harcamadım. Yazmak istediğim buydu ve bu kitap Yurttaş Kane'den bağımsız bir yapıt. Ama okurda bu kitaptan yola çıkarak bir merak uyanıyor ve Yurttaş Kane'le ilgili bir paralel okuma, filmi izleme isteği oluşuyorsa, bu da beni ayrıca mutlu eder. filmleri. başka şarkılar ve Yusuf Nalkesen'in İçimde Kim Var şarkısı. Nedir bu göndermeler? Evet, kitaptaki paralel metinler, çeşitli disiplinlerden etkilenmeler, metnin bütününde toplanması sadece Kane'le sınırlı değil. Eski Türk filmlerinden çoğumuzun kulağında yer etmiş şarkılara, Van Gogh'dan Betrand Russell'a, matematikten sinemaya pek çok gönderme, andırma ve hatta birebir aktarma var. Bunun nedeni hem bir hayatın izini ve bu izin sürüldüöü dönemi andıracak, hissettirecek bir fon oluşturmak isteği hem de kurguda sürekJiliği sağlayacak bir yapı isteğiydi. Ama bu teknilc düşüncelerin yanı sıra bir yandan da şarkılardan fal tutmayı seven bir ülkenin yaşayanı olarak benim de içimde ver etmiş bir histi. Bir yandan da nasıl Orson Cezmi her karakterin gözünden farkJı anlatılıyorsa aslında her karakterin sahiplendiği bu şarkılar da, hayatlarının bir dönemini karşılar, ama dilediğimizde bütün bu şarkılar çoğumuzun şarkısı olabilir. Dolayı İÇtMDE KtM VAR Yekta Kopan sıyla okur şarkıların yerini değiştirerek okuduğunda aynı noktaya ulaşacaktır. Bu geçişkenlik de hoşuma gitmişti yazma sürecinde. Bu romana moda deyişle 'loser'lar romanı diyebilir miyiz? Kenardaki insanların hayatlannı anlatmavı seviyorum. Sıradan görünen bu hayatlarm bir okur olarak bana çok şey anlattığına inanıyorum, dolayısıyla bir metin yazmaya başladığımda karakter kaybeden midir, kazanan mıdır diye düşünmüyorum. Çevresiyle, düşünceleriylc, sosyal İconumuyla, sosyal konumuna bakışıyla ve ne durumda olduğuyla ilgileniyorum. Beni ilgilendiren dünyalarda, bir kenarda olma nali var. BERTRAND RUSSELL Karakterler bir bütün olarak değil de tek tek öykücüklertn içinde yer alıp bir bütün oluşturuyorlar. Hepsinin ortak özellığı Orson Cezmi'yle olan bağlan/ılan. Ancak Orson Cezmt ile ilgili kişilerden ikısi bile Orson Cezmi hakktnda aynıfikirde değil. Komantn başlartnda Metin Konur, Bertrand Russell'tn bir sözünü defterine yazıyor: "Iki ktşınin aynı anda kavrayabıleceğı bir şey kesinlıkle yoktur." Romantn başka bir yertnde de "liatta bırtnın anlattığı olayt, bir diğerı bambaşka şekılde anlatır. llıkâye aynıdır ama gören gö'zler farklıdır" demışsiniz. Sizce bu sö'zler romanın düşünsel temelinı mi oluşluruyor? Bertrand Russell'ın sözü kitabın yazılma sürecinden önce de beni düşündüren sözlerdendir. Tabi ki Russell'ın bu sözünü söylediği bağlamdan kopararak başka bir manaya çekme amacında değilim. Söylediği bağlamda da böyle bir bakış açısı var. Bu genelde hem dünyaya hem de o dünya içinde benim için en önemli yeri tutan, edebiyata bakış açımda da olan bir şey, anlamlandırma sürecidir. Anlamlandırma sürecinin, kişiden kişiye farklılık gösteren parametreleri sadece kişiden kişiye değil, kişinin içinde de zamandan zamana, mekândan mekâna farklılık gösteren bir yapıya sahiptir. Romanı kurgularken neden Orson Cezmi'den en çok etkılenip yara alan biriyle, Behice ile başlamadınız daba etkileytci olmaz mıydu Bunu gerçekten düşünmedim. Etkileyicilik peşinde değildim metni yazarken. Şöyle yapsam daha etkileyici olur, böyle yapsam daha vurucu olur diye bir kaygım niç yoktu, sadece metnin içten olması ve dünyalanna girdiğiniz kişilerin inandırıcı olması kaygım vardı. Ama kurgu kafamda belirdiği andan sonra birçok şey düşündüm, birçok farklı yol denedim, yırttım, baştan yazdım ama dürüst söylemek gerekirse bütün bu aşamalarda okuru düşünerek yazmadım. Karakterlenniz ezik, kaybetmek için yaratılmış, silik kişilikler. Neden böyle karakterler seçtiniz? Açıkçası ben yazdığım karakterlerin kaybetmek için yaratılmış olduklannı düşünmem. Hem ne demektir kaybetmek ya da kazanmak? Ncye, kime göre belirlenir? Bireyleri çevreleyen toplumun bakışı ve değerlerine göre belirleyeceksck, bu insanların iç seslerini dinlediğimizde zaferlerinin değil, yenilgilerinin muhasebesini yapan bireyler görürüm. Kaldı ki çoğumuzun da böyle olduğunu düşünürüm. Toplum kuralları parametresinden K İ T A P "KURGUDA SÜREKLİLİK" 'içimde Kim Var?', göndermeleri çok olan bir roman: Yurttaş Kane filmi, Biilent Ortaçgil'den Yağmur şarkıst Türk C U M H U R İ Y E T SAYI 765