Katalog

Mehmet Başaran lle 'Büyük Aydınlanmacı öğretmenlm Hasan All Yücel1 üzerlne Sesiyle, soluğuyla Yücel Bu yıl köy enstltülerinln kuruluşunun 70. yılı. Adı, köy enstltüleriyle öz- deşleşen Mehmet Başaran iie bugünlerde iklnci baskısı yapılan "Büyük Aydınlanmacı öğretmenim Hasan All Yücel" adlı kltabı üzerine konuştuk. KadlrlNCESU -Y eniyapıtınız deği- şik yönleriyle bin yılın Türk'üHa- san Âli Yücel üs- tüne. Anlatım baba oğul sıcaklı- ğında... Hasan Âli Yücel'in top- lumsal yaşamımızdaki yeri hakkın- da neler söylemek istersiniz? - Cumhuriyet, Bilim Teknik der- gisi, bir sormaca düzenlemiş, 2001 'de. Bin yıldır yaşadığımız bu top- raklarda yetişmiş, 10 büyük insanı seç- mek istemiş. 1050 Cumhuriyet okuru katılmış sormacaya ATATAÜRK başta olmak üzere Hasan Âli Yücel de, bin yı- lın Türklerinden biri. - Yapıtınızın 100. doğum yıhnda Ha- san Âli hölümünde şöyle deniyor: ''Ha- san Âli Yücel'in Türk kültürüne ve Türk ulusuna yaptıği hizmetler, ulusal sınırlara sığmadt. Insanhk dünyasina taştı. Bu nedenle Birleşmiş MUletler, Hasan Âli Yücel'in hizmetlerini UNES- CO aractlığıyla tüm insanlığa yapdmış Sincan istasyonu HHjj ^^4S" NÎSAN2010 32. SA YI Y1LUK ABONE: 35 TL Posta Çeki Hesap No: 5468561 % IIMIU websitest: www3incanistflgvonu.com Atatörk Cad. frem Jşhanı, 2-18 Stnoan-Ankara Td: 0312 2838266 PUTLAR1YIKMAK DEĞİL DE... Sabit Kemal BayiMıran TuranKarataş Cclâl Fedai Kemal GOndttzalp Fergun özelli ve SedatUmran Devrim Dirlikyapan SunaAras Kemal İnaJ ŞahinTaş AhmetTOzOn CdalFedaî Fergun ûaeelli Oökhan Arslan CevahirBedd SedatÇavunt Aydan Yalçın TamerSagır Ramazan Tekntkel BekirDoganay AbdOlkadir Budak saydı. 1997yılmı bu değerli insanı anma yüı olarak adlandırdı." Peki, biz Hasan Âli'yi yeterince tanı- yor muyuz? - Kartal Belediye Başkanı Mehmet Aii | Büklü, Köy Enstitüsü çıkışhydı, Bir Ha- san Âli Yücel yetiştirmesi sayılabilirdi. Hasan Âli Yücel Kültür Merkezi yük- | seltti ilçenin ortasında. Açılışa Erdal tnönü de gelmişti. Gülümseyerek, ken- di bicemiyle bir anısını anlattı. Bir Ha- san Âli Yücel okulu varmış Şişli'de. O okulda bir törene katılmış. Yanında oturduğu bir öğrenciye bir ara: "Kim bu Hasan Âli Yücel? Neden adı veril- miş okulunuza?" diye sormuş. "Herhal- de varsılın biri. Bu okulu o yaptırmış o yüzden de adını vermişler" deyivermiş çocuk. Acı ama gerçek. YÜCEL'i bu kadar tanıyoruz de- mek... BİRİKİMLİ BİR ECİTİMCİ - Öyle demeyin efendim, 100 üniver- sitesi olan bir toplumuz. Şunca lise... Bildiğiniz andt içen, 500 millctveküi, koca devlet adamı | «• • tanımazmı? - Öyle öyle de, "Ankara, Ankara güzel Ankara" de- ğil artık... Tonguçsuz, Yücelsiz bir Ankara... Kurtuluş Savaşmın halkçı sıcaklığını, özünü yitirmiş bir Anka- ra. Anamalcı dünyanın oyununa ge- linmiş, Cumhuriyet dönemi kazanım- lan oy pazannda. Nerde o "Akılcı eğitim" diyen aydınlık ses?.. Eğitimi- miz 1950'den beri, yabancı uzmanlar güdümünde. Ağır ağır ortaçağ karanlı- ğına itilen bir yaşam... Tonguçsuz, Yü celsiz bir Türkiye... Biçilmiş gök ekin- ler... Aynntılar, somut örneklerle verili yor yapıtta. Hem de çarpıcı... - Kurtuluş Savaşını kazanan halkunız, eğitim kurtuluş savaşında da yaramğı, dünyaya örnek kurumlarla epeyyol al- mış ama ardı gelmemiş. Bunun temelin- deyatan gerçekleri nasû açıklayabiliriz? - tşin asıl acı olan yanı da burası işte. Hasan Âli, bir büyük ekin adamı. Rö- nesansı, Reformu, aydınlanma dönemi- ni çok iyi biliyor. Balkan savaşı acüannı yaşamış, Çanakkale'ye katılmış. Kurtu- luş Savaşı özlemleriyle yoğrulmuş kişili- ği. Atatürk'ü yakından tanımış, 1930'da üç ay ülkeyi dolaşmış Atatürk'le bera- ber bakanlık temsilcisi olarak. Bir ozan, bir yazar, birikimli bir eğitimci: Yaşayıp yaşatmak işimiz bizim Haram lokma kesmez dişimiz bizim Dünyada bulunmaz eşimiz bizim Biz yeni hayatın erenleriyiz diyebilen savaşımcı... Yani yaşamın, Cumhuriyet eğitiminin amacı: "Bilgiyle bilinçle üreten, hakça paylaşan, özgürce düşünen, kulluktan kurtulmuş, yeni insanı yetiştirmek... Dünya yaratıcılığının kaynaklarına açı- lan klasiklerin çevrilmesi, konservatuar, tiyatro, üniversite ve köy enstitüleri... Bir pazar malına dönüşmüş, gençlik kıyımına dönüşmüş bugünkü eğitim du- rumunu, Taner Kışlah'nın deyimiyle "Milli Ihanet Bakanlığına dönüşmüş ba- kanlığı düşünün, bir de hümanizma di- yen, ülkenin her zerresinin, her insanı- nın üstüne titreyen anlayışı... Şu insan sevgisinin, yurt sevgisinin yüceliğine ba- kın: "El koyduğumuz ilköğretim davası- nı gerçekleştirerek Türk vatanınm dağ- lannda, bayırlannda ve kırlarında hatta en ücra yerlerinde kendi kendisine açıp solan çiçek bırakmamak.." - Peki nasıl oldu da geldik bu yozlaş- malara, haraç mezat satıyorum, sattun- lara? Yabancı dille eğitimlere, beyin dcvşitmeciliğine? - "Millet olma insan olma davası" sa- yıyordu Devlet Başkanı tnönü, ilköğre- timi: "Resmi kanunlar ne derlerse de- sinler, vatandaşlara ne haklar tanınırsa tanınsın, hiç olmazsa ilköğretim düze- yinde bilgi almazsa haklar ve vazifeler gönüUere sinip yerleşemez. Bilmeyen, Mehmet Başaran. Iklncl baskısı yapılan k- Itabında ozan. yazar ve blriklmll bir eflttJmcl olan Hasan All Yücel'l anlatıyor. siyasi ve ekonomik kudret sahiplerinin elinde, tıplı ortaçağda olduğu gibi köle hayatı sürer ve buna ses çıkarmaz, kat- lanır..." tkinci Dünya Savaşı bitince, "Siz de çok partili yaşama gcçin" dediler bize. Toprak reformu yapılmamış, işçimiz sendikası örgütsüz, gelir dağılımı uçu- rumlu, okuma yazma oranı çok dü- şük... Halkın önüne konan seçim san- dığından "Siyasi ve ekonomik kudret sahipleri" yani toprak ağalan, vurgun- cular, devrim karşıtlan çıktı. Ameri- ka'yla da ikili anlaşmalar imzalanınca... O gün bu gündür her alanda başımıza çuval geçirilir oldu. KIRK KARANLIĞI - Peki o Hasan Âli - Kenan Öner da- vası neyin nesiydi? - Ha işte, o dönemi daha iyi anlamak için Uğur Mumcu'nun Kırk Karanlıgı adlı yapıtını okumalı... Meğer Hasan Âli 7 yıl, 7 ay, 7 günlük bakanlığı süresince komünizmi yayıyormuş. Gerici güçlerin saldınsıyla Hasan Âli, bir ortaçağ aforo- zuna uğradı. Istanbul, Demokrat Parti Başkanı Kenan Öner "Komünistleri ko- ruyan sensin" deyince Yücel de onu mahkemeye vermişti. Adalet kavramını yaralayan bir dava oldu, uzadı da uza- dı... "Hangi sözün sonunda 'ist' gelmişse o bendim Tanıyatnaz olmuştun artık kendimi kendim" Hasan Âli, gerçekten bir büyük dev- let adamı. Bin yılın on Türk'ünden biri. Ben kitabımda Cumhuriyet aydınlan- macılığına ivme kazandıran o güzel in- sanın sesini, soluğunu, çalışmalarmı du- yurmaya çalıştım okurlara... "EUeri gözleri yapılarda harç Ey geridler çıkarcılar ey Kafanıa taşlara vunın Hasan Âli canlı bir anıt Mehmet Basaran, "Büyük Aydınlan- maa öğretmenim Hasan Âli Yücel" / Türkiye lş Bankast Kültür Yaymlart, 2. Baskı, Şubat 2010/212 s. SAYFA 6 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1 0 5 2