Katalog

Tarım ürünlerinin kurutulmasında petrol kökenli yakıt kullanımı maliyet yükseltiyor Güneşli kurutucular kurtarıcı! Prof. Dr. Serdar ÖZTEKİN Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi T arım ürünlerinin dayanıklı hale getirilmesinde önemli bir mekanizasyon aracı olan ürün kurutucularda gereksinim duyulan enerjinin çoğunlukla petrol kökenli yakıtlarla karşılandığı bilinmektedir. Ancak bu yakıtların arz ve fiyatlarındaki dalgalanmalar ile kurutma maliyetlerinin giderek artması araştırıcıları güneş enerjisinden yararlanma düşüncesine itmiştir. Genel olarak tarım sektöründe güneşli kurutucuların üreticiler tarafından benimsenmesinde bazı sorunlar olduğu bilinmektedir. Bu sorunlar; ¦ Üretici veya kurutucu gereksinimi olanlar mevcut teknolojinin ulaştığı noktadan, bu kurutucuları kullanımı ile elde edecekleri yararlardan çoğu kez haberdar değildir. Güneşli kurutucular üreticiler tarafından genellikle bilinmemektedir. ¦ Bölgesel olarak geliştirilen bazı kurutucuların teknik ve ekonomik başarıları üzerinde kuşkular veya ön yargılar mevcutGüneşli kurutucular üreticiler tur. Kurutma yönünden çalışan sistemlerin tarafından genellikle bilinmiyor. malzeme dayanımı ve statik tasarımından kaynaklanan sorunlar nedeniyle sistemlerin ¦ İklimsel etmenlerin güneşli kurutucu perforekonomik ömrü kısaltmakta ve kısa sürede mansı üzerindeki etkilerinin minimize edilmesine kullanılamaz hale gelmektedir. yönelik çalışmalarda yardımcı bir enerji kaynağı ¦ Diğer ticari kurutucularla kıyaslandığında (çoğunlukla petrol kökenli yakıtla veya elektrik güneşli kurutucuların tesisi için fiziksel alan enerjisiyle çalışan), güneş enerjisini uygun dönemde gereksinimi oldukça fazladır. Buna ek olarak kurutudepolama yöntemleri ve fotovoltaik sistemler kulcu yerleşiminde işletmenin bulunduğu yere göre lanılmakta/önerilmektedir. Bu durumda da kurutucu tasarım parametrelerinde değişiklik yapma olanağı ilk yatırım giderleri artmaktadır. sınırlıdır. Yukarda belirtilen nedenlerle güneşli kurutucular ¦ Kurutucuların kapasitesi ile kurutma öncesi ve hakkında olumsuz/haksız bir ön yargı oluşmuştur. sonrası mekanizasyon işlemlerinin kapasitesi Güneşli kurutucuların yaygınlaştırılması için arasında uyumsuzluklar olabilmektedir. Güneşli aşağıdaki önlemlerin alınmasında yarar vardır: kurutucular özellikle büyük kapasiteli hasatharman makinalarının sevk ettiği ürünü işleyememektedir. Bu durumda işlenmeyi bekleyen ürünün depolanması sorunu ortaya çıkmaktadır. ¦ Üreticiler kurutma giderlerinin yüksekliği nedeniyle performansı çoğunlukla doğal koşullara bağlı olarak değişen güneşli kurutucuları tercih etmekte kararsız kalmakta ve ürün kaybından dolayı ortaya çıkabilecek ekonomik riskleri üstlenmekten kaçınmaktadır. ¦ Yeni ve yenilenebilir enerji kaynakları ile çalışan kurutma sistemlerinin temini için ulusaluluslararası kredi olanakları çekici hale getirilmelidir. ¦ Güneşli kurutucular hakkında oluşmuş olumsuz ön yargıların ortadan kaldırılması için yayım çalışmaları yapılmalıdır. Ürün bazında kayısı, kırmızı biber, üzüm, incir vb. ürünlerin yetiştirildiği özel ekolojilerde halen kullanılmakta olan kurutma teknikleri, kurutulan ürünler, kalite parametreleri, karşılaşılan sorunları da dikkate alarak güneşli kurutucuların bölgesel tanıtım, tasarım ve planlama çalışmaları yapılmalıdır. ¦ Güneşli kurutucular konusunda yapılan temel araştırmalar yanında yeni, yaratıcı tasarımlarla birden fazla ürünün kurutulmasına olanak tanıyan orta ve büyük ölçekli tasarımlar özendirilmelidir. Güneş enerjisinin geleneksel ticari kurutucuların enerji gereksiniminin karşılanmasında yardımcı enerji kaynağı olarak değerlendirilme olanakları araştırılmalı, işletme ölçeğinde tasarım seçenekleri geliştirilmelidir. ¦ Üretici birlikleri veya üreticiler bir araya getirilerek denemeuygulama çalışmaları yapılmalı, üreticinin bilgilendirilmesi ve varsa yanlış ön yargıların ortadan kaldırılması için çaba gösterilmelidir. ¦ Çevre dostu tekniklerin tarım ürünlerinin pazarlanmasında önemli bir pazarlama aracı olduğu gerçeği ilgili kişi ve kuruluşlara anımsatılmalıdır. ¦ Güneş enerjisi başta olmak üzere yeni ve yenilenebilir enerji kaynakları kullanımının çevresel etkileri konusunda üreticiler bilinçlendirilmelidir. Diğer bir anlatımla bu enerji kaynaklarına yönelmeyi salt teknik/ekonomik yapılabilirlik ölçütlerine dayandırmak yeterli değildir. İnsani sorumluluğun gereği olarak yapılan her üretimde çevre boyutu göz önünde tutulmalıdır. Atatürk Orman Çiftliği’nde yaşanan gelişmeler tartışıldı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, "Bahar Etkinlikleri" kapsamında "Atatürk Orman Çiftliği’nde (AOÇ) Yaşanan Gelişmeler" başlıklı bir açık oturum düzenledi. Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Dr. Gökhan Günaydın açık oturumda yaptığı konuşmada, AOÇ’nin yanı sıra, Yalova Atatürk Tarım İşletmesinin tasfiye edilmesine ilişkin YPK kararının yargı tarafından iptal edilmesi, Dalaman Tarım İşletmesi arazilerinin turizm bölgesi olarak ilanı ve yargı süreci, Cargill’e af getiren ancak Anayasa Mahkemesi tarafından yürütmesi durdurulan Toprak Koruma Yasası ve Toprak Su Kaynakları Ankara Araştırma Enstitüsü’nün kapatılması konuları üzerinden tarım topraklarına yönelik tehlikelere işaret etti. Necdet Topçuoğlu Gökhan Günaydın Hulagü Kaplan Günaydın, bu uygulamalara karşın ZMO’nun tüm gücüyle tarım topraklarını korumaya çalıştığını vurguladı. Yüksek Denetim Elemanları Derneği Başkanı Necdet Topçuoğlu, yaptığı sunumda AOÇ’nin kuruluşu ve tarihsel gelişim içinde bugüne kadar geçirdiği süreçleri ayrıntılarıyla anlattı. G.Ü. Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hulagü Kaplan da, AOÇ ve başkent Ankara’nın Cumhuriyetin iki değeri olduğunu ve model oluşturduklarını belirterek, geleceğe yönelik çizilecek vizyonun bu olguya dayandırılması gerektiğini kaydetti. Açık oturumda söz alan emekli Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Güven Dinçer de, AOÇ’nin içinde bulunduğu durumu Anayasal açıdan değerlendirdi. 14