Katalog

Beslenme alışkanlıkları değişiyor İşlevsel gıdalara yönelim arttı NTALYA (Cumhuriyet Bürosu) Dünya genelinde, gelir seviyesi yükselen önemli bir tüketici kitlesi, masaya ne lezzetli yemekler yemek, ne de sadece karnını doyurmak üzere oturuyor. Yaşam kalitesinin artırılması, hastalık risklerinin azaltılması gibi eğilimlerin bilgiye dönüşmesi ve bilginin gıdaya katılmasıyla ortaya çıkan "fonksiyonel gıda" tanımı, giderek daha geniş alanlara yayılıyor. Fonksiyonel gıda, "Besleyici etkisinin yanında, hastalık riskini azaltan, sentetik bileşenler içermeyen gıdalar" şeklinde tanımlanıyor. Probiyotik süt ve yoğurtlar, kalsiyum destekli portakal suyu, A, E, C vitamini eklenmiş meyve suları da ilk akla gelen, fonksiyonel gıdalar arasında yer alıyor. Tüketicinin kendisini çevresel etkilerden korumak, kaliteli bir yaşam sürmek, vücut direncini arttırmak üzere tercih ettiği fonksiyonel gıdaların ortaya çıkışı ise çok eski değil. Ancak dünyada fonksiyonel gıdanın 50 milyar doların üzerinde pazara sahip olduğu ve bunun her geçen yıl arttığı biliniyor. Pazarın hızla büyüdüğü ülkeler ise ABD, Avrupa ülkeleri ve Japonya. Fonksiyonel gıda grupları arasında en çok tüketilenler şimdilik, A, E, C vitamini ya da kalsiyum destekli meyve suları ile probiyotik yoğurtlar ve kollestrol düşürücüler olarak görülüyor. Ancak önümüzdeki yıllar, diş çürüklerini azaltıcı gıdalardan, diyet liflerine, hipertansiyon riskini azaltanlardan, minerallere kadar pek çok ürün grubunun pazarda yerini alacağı tahmin ediliyor. Hastalık oluşmadan, engelleme isteği ile sağlık ve beslenme arasındaki ilişkinin daha çok insan tarafından bilinmesi de söz konusu gıda maddelerine ilgiyi de sürekli artırıyor ve fonksiyonel gıda büyüyen bir pazar oluşturuyor. Gıda ve sağlık ilişkisinin çok eskiden bu yana bilinmesiyle birlikte fonksiyonel gıda tanımının ilk olarak 1980’lerde Japonya’da ortaya çıktığını ifade eden Akdeniz Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Mustafa Erbaş, "Ardından Amerika Gıda ve İlaç Birliği bazı gıdalarla, hastalık riskinin azaltılması arasındaki ilişkiyi kabul etti. Ülkemize de fonksiyonel gıda tanımı, 5179 sayılı Gıda Kanunu çerçevesinde 2005’te girdi" diye konuştu. İnsanların bilgi ve ekonomik düzeylerinin artmasıyla birlikte, daha sağlıklı ve kaliteli yaşam A düzeyine ulaşmak istediklerini ifade eden Yrd. Doç. Erbaş, tüketicilerin bunun için de sağlık sorunlarını tedavi ettirmek yerine, önleyici tedbirlere yöneldiklerini söyledi. Erbaş, "Artık, gıda güvenliğini sağla, ancak mümkün olduğunca az işlemden geçir prensibi hakim. 195060’larda daha beyaz ekmek elde etmek için buğday tamamen kepekten arındırılarak üretim yapıldı. Ekonomik gücü yüksek olan kesim Probiyotik süt ve de bu ekmeği tüketti. Ancak zaman yoğurtlar, kalsiyum içinde bu grupta, sindirim sistemi destekli portakal hastalıklarının ortaya çıkması, lifli suyu, A, E, C gıda tüketiminin söz konusu vitamini eklenmiş meyve suları da ilk hastalıklarla ilişkisini ve önemini ortaya çıkardı. Şimdi artık ekmeklere akla gelen, özellikle kepek ilavesi yapılıyor veya fonksiyonel gıdalar arasında yer alıyor. tam buğday ekmeği" dedi. Erbaş, fonksiyonel gıdaları, "Günlük beslenme ile gıda formunda tüketilen, sentetik bileşen içermeyen, Yrd. Doç. Erbaş, "Günümüzde nasıl takı besleyici etkisinin yanında, değişik etkenlerle tasarımcılığından söz ediliyorsa, önümüzdeki hastalık oluşma riskini azaltıcı, sağlığı ve iyi hali dönemde de gıda tasarımcılığından söz etmek geliştirici özelliklere sahip gıdalar" olarak tanımladı. mümkün olabilir. Bu şimdilik hayal gibi gelebilir. Erbaş, fonksiyonel gıdaların, kalp damar Ancak sektördeki ilerleme bunu gösteriyor. rahatsızlıkları, kanser, yüksek tansiyon, kollestrol, Hamileler, bebekler, yaşlılar, risk grubundakiler için sindirim sistemi rahatsızlıkları gibi hastalıkların özel gıdalar hazırlayan uzmanlar, bundan 1015 yıl oluşma riskini azalttığını, ancak ilaç gibi tedavi edici sonra gıda tasarımcıları olarak karşımıza çıkacaklar" özelliği bulunmadığının da altını çizdi. diye konuştu. Amerika Gıda ve İlaç Birliği’nin, meyve ve sebzeler, lif içeren tahıl ürünleri, düşük oranlarda yağ ve doymuş yağ içeren besinlerin, kroner kalp hastalıkları ile bazı kanserlerin oluşum riskini azalttığını kabul ettiğini ifade eden Erbaş, "Ayrıca folik asitin doğumsal bel açıklığı, şeker alkollerinin diş çürükleri, kalsiyumun kemik erimesi, düşük sodyumun yüksek tansiyon riskini azalttığı gibi ELAZIĞ (A.A) Fırat Üniversitesi (FÜ) Rektöbaşlıklar da Amerikan Gıda ve İlaç Birliği tarafından rü Prof. Dr. Hamdi Muz, bölgede tarım ve haykabul gördü. Ayrıca diyetsel antioksidant madde vancılığın geliştirilmesi için başlattıkları 4 proalımı kalp damar ve kanser gibi bazı hastalıkların jenin uygulamasının başarıyla devam ettiğini biloluşma riskini önemli ölçüde azaltıyor. Bir çok dirdi. Muz, FÜ Veteriner Fakültesi Eğitim Araşkırmızı, turuncu, mor, koyu yeşil meyve ve sebze iyi tırma ve Uygulama Merkezi tarafından özellikle birer antioksidant kaynağı olarak bilinmekte" dedi. bölge hayvancılığına ve çiftçilerine katkı sağlaFonksiyonel gıdalara yönelimin giderek artığını mak üzere 4 projenin başlatılığını belirterek, söyleyen Erbaş, "Şu anda ABD, Avrupa Japonya’da projelerin kente ekonomik anlamda çok önemli hızlı bir büyüme var. kazanımlar sağlayacağını kaydetti. Projelerinden Bazı gıdalar ve onların sağlık yararı göstermesine Ancak ülkemizde de birinin Tarım Kredi Kooperatifi ile birlikte kengözle görülür bir artıştan tin ihtiyacı olan tohumluk arpanın yüzde 80'ni neden olan biyoaktif etkenleri söz etmek mümkün. karşılayacak olan eğitim amaçlı sertifikalı hubuGıda Sağlık Yararı Gösteren Biyoaktif Etkenler Kamu iradesinin bat tohumu üretimi olduğunu ifade eden Muz, fonksiyon gıda tüketimini proje sayesinde üreticinin daha kaliteli tohumu Tam Buğday, Esmer Pirinç, Yulaf Lif – Fitosterol Prebiyotik teşvik etmesi, aslında daha ucuza alarak, birim alandan fazla verim elDomates, Havuç Likopen, Beta Karoten, A vitamini toplum çıkarına. Çünkü de edeceğini belirtti. İl Özel İdaresi desteğinde Balık Omega3 Yağ Asitleri bu gıdaların hastalık ve tarım il müdürlüğü ile ortaklaşa 'Entansif şartriskini azaltıcı etkileri Fermente Süt Ürünleri ProbiyotikBiyoaktif Bileşikler larda koyunlarda yılda iki doğum ve ikiz kuzulabiliniyor. Bu da sağlık Sert Kabuklu Meyveler Tokoferoller, E vitamini ma' projesi de yürüttüklerini anlatan Muz, şunlaharcamalarının rı söyledi: ''Bu projeyi çok önemsiyoruz. ProjeyYeşil Sebzeler Lutein düşürülmesi, daha kaliteli le yılda bir kez tek yavru alınan koyunlardan yılYeşilSiyah Çay Fenolik Bileşikler yaşam toplumlarda iş da iki kez ikişer yavru alınması sağlanacak. Ürekalitesinin de artırılması Soğan, Sarımsak, Lahanagiller Prebiotik Sülfürlü Bileşikler tici yılda bir koyundan 4 yavru alacak. Sonuçta demektir" ifadelerini Çekirdekli Üzüm Resveratrol çiftçi ve kent ekonomisini kalkınmış olacak. Prokullandı. Turunçgiller Askorbik Asit, C vitamini jeyle ayrıca bölge insanı meraya dayalı koyuncuSektörün önünün çok luktan kurtarılacak.'' Mersin Proantosiyanidinler açık olduğunu söyleyen Fırat Üniversitesi’nden tarıma katkı 10