Katalog

Bademli Fidancılık Tarımsal Kooperatifi Başkanı Bilgi: “Tarım politikaları bizi de vurdu” Meyve fidancılığında Bademli farkı... Yusuf ÖZKAN Bademli Fidancılık Kooperatifinde binin üzerinde çeşit bulunuyor. ADEMLİ1968 yılında 20 üreticinin sebzelerini değerlendirmek amacıyla biraraya gelmesiyle kurulan Bademli Fidancılık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, bugün fidancılık alanında söz sahibi örgütlenmelerin başında geliyor. Kooperatif Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bilgi, ülkenin mevye fidancılığı alanında yön veren kurumlarından olduklarını belirterek, "Geçen yıl 10 milyon adet sertifikalı meyve fidanı ürettik. Ancak tarımda yaşanan gerileme, bizleri de derinden etkiliyor" diyor. Torbalı'dan Ödemiş'e doğru yol alırken, sağlı sollu çok sayıda fidan bahçeleri gözünüze çarpar. Mitolojide "ırmak yurdu" anlamına gelen "Potamia" olarak adlandırılan Ödemiş'e bağlı Bademli beldesi de, verimli toprakları, tadına doyulmaz kaynak sularıyla Ege'nin cennet köşelerinden biri. Bademli'yi bir çok yöreden farklı kılan asıl özelliği ise, on yıllardır uzmanlaştığı ve ülke gereksiniminin neredeyse yarısını karşılayan meyve fidanı üreticiliği... Küçük arazilerde yoğun emek verilerek yapılan İncir, zeytin, üzüm üreticiliği, getirisi az olduğu için meyve fidancılığı üretimine dönüşmüş. 195060'lı yıllarda 500 bin olan erik ve kiraz fidanı üretimi, 1960'ların sonunda yıllık 200 bin adete çıkmış ve kooperatifleşme süreci de başlamış. Kooperatif Başkanı Selçuk Bilgi, yaklaşık 300 ortağı bulunan kurumun, üreticilerin girdilerini sağladığını, ürünlerinin en iyi şekilde pazarlanması için dünyada gelişen ve değişen teknolojileri yakından izlediğini, kendini geliştirmeye çalıştığını belirterek, şunları söylüyor: "Hemen hemen Türkiye'de meyve fidancılığı yapan, bu alana yön veren ilk ve tek kooperatifiz. Pazarda 365 gün gördüğünüz meyve fidanlarının büyük bölümü Bademli'de yetiştiriliyor. Binin üzerinde çeşidimiz var. Dış mekan bitkilerini belediyelerin ihtiyaçlarına göre üretiyoruz.100'ün üzerinde elma, yaklaşık 25 erik ve ülkenin iklimine uygun hemen tüm fidanları yetiştiriyoruz. Romanya'ya gittik. AB'nin kabul ettiği cinsleri B üretmek amacıyla bin 350 dönüm araziye vişne, erik, kiraz diktik. Azerbaycan'a gittik. Onların da 250 bin elma fidanı talepleri olacağını tahmin ediyoruz." Geçen yıl sertifikalı 10 milyon fidan ürettiklerine dikkat çeken Bilgi, Türkiye'de "tarımın bitmesinin" endişesini yaşadıklarını söylüyor. Fidancılığın sorunlarının tarımın genel sorunlarından ayrılamayacağını anımsatan Bilgi, şu noktalara dikkat çekiyor: "Ürettiğimiz fidanı alacak meyve üreticisi para kazanacak ki, biz de kazanalım. Ama onlar kan ağlarken biz de doğal olarak endişeleniyoruz. Asıl sorun kapkaç düzenlemeleri yapan hükümet. Kendilerine yakın kişilere bozuk orman alanlarını veriyorlar. Bu kişiler araziler gibi fidanları da bedavaya alıyorlar. Adamlar fidan için verdiği 34 YTL'yi devletten 15 YTL olarak geri tahsil ediyor. Sektörde kayıt dışılık almış başını gidiyor. Devletin hiçbir ArGe çalışması da yok. Kıbrıs Mandalinası gibi köhnemiş türleri destekliyorlar. Anaç alabileceğimiz steril bir yer yok. Olanları da kapatıyorlar, ya da birilerine peşkeş çekiyorlar. 'Bırakın biz yapalım' diyoruz. Ona da izin vermiyorlar. Üretici eğitilmiyor. Tarım il müdürlükleri yetersiz kalıyor. Mühendisler bürokrasiyle uğraştırılıyor. Adamlar süt, yem primi hesaplamalarıyla uğraştırılıyor. Oysa sahaya çıkıp üreticiyle buluşturulmalılar." Tüketicinin beğenisen göre tropik, subtropik her türlü mevye fidanı üretmeye, kooperatif olmanın bilinciyle ayakta durmaya çalıştıklarını da belirten Bilgi, "Türkiyenin çeşitli noktalarında sunum bahçeleri oluşturuyoruz. Ege ve Süleyman Demirel üniversiteleri ziraat fakülteleriyle birlikte çalışıyoruz. Yorulan arazilerimizin yerine, devletten kirası karşılığında arazi istiyoruz" diye konuşuyor. İpeğin vatanı Bursa’da dut fidanı üretimi geriliyor B 6 URSA Verimli tarım topraklarının büyük bölümünü vahşi kentleşmeye kaptıran Bursa’daki üretici, tarımdaki deneyimini, kalabilen topraklarında fidan yetiştirerek kazanca dönüştürmeye çalışıyor. İl Tarım Müdürlüğü verilerine göre 2001’de 6 milyon 971 olan fidan üretimi 20042005 döneminde 22 milyon 100 bine çıktı. Elma, şeftali, armut, kiraz, dut, erik, ayva, zeytin ve kavak fidanlarının yanı sıra ticari çöğür üretiminin hızla geliştiren üretici en fazla zeytin fidanı üretiyor. 6 milyon 831 kayıtlı fidanın zeytinciliğin yeni gelişmekte olan bölgelere gönderiliyor. Bu üretimin kısa vadede fidancılık sektörüne hareket getirdiğini ancak orta ve uzun dönemde Bursa’nın zeytin üretimiyle ilgili ağırlığının başka bölgelere kaymaya başlayacağına da dikkat çekiliyor. Alara Tarım gibi dünyanın önemli tarım merkezlerine de fidan satan işletmelerin de bulunduğu Bursa’da dışsatım olanağı bulunan elma ve kiraz fidancılığındaki pazar payı gittikçe artıyor. Tarım İl Müdürlüğü ‘nün istatistiklerine göre 2001’de 180 bin 892 olan kiraz fidanı üretimi 2005’te 446 bin 900’e ulaştı. Türkiye’nin havası hızla kirlenen ilçelerinin başında gelen İnegöl’deki üretici kent merkezindeki olumsuzluğu, köylerdeki tarımsal üretimle gidermeye çalışırken fidancılığını da hızla geliştiriyor. İnegöl ticari çöğür üretiminde 2005’de 10 milyon adede ulaştı. Uzmanlar, Bursa’nın henüz sanayileşmenin ve kirlenmenin esir almadığı bölgelerindeki fidancılığın Avrupa ve ABD düzeyine ulaşmaya başladığını, sertifikalı üretim konusunda bilinçlenen köylünün topraklarına sahip çıktığını bildiriyorlar ve "Üreticinin en büyük kozu verimli toprakları. Bu topraklar üzerinde uluslar arası fidan tekellerinin gözü var. Ancak Bursa üreticisi bilinçlendikçe ve fidancılığın önemini kavradıkça kendi toprağında çağdaş tekniklerle üretim yapıyor ve bunu da dış ülkelere pazarlayabilir. Üretici üzerinde topraklarını uzun dönemde kiralamak isteyenlerin baskısı var .Bu baskıyı bilinçli örgütlenme ile aşabilir."diye konuşuyorlar. Bir dönemlerin ipek merkezi Bursa’daki fidan üretimiyle ilgili istatistikler bir acı gerçeği de ortaya koyuyor. Kiraz fidanındaki üretim katlanırken dut fidanı üretimi her geçen gün geriliyor. 2001’de 59 bin 200 olan dut fidanı üretimi 2005’te 38 bin 875 adede düşmüş. Fotoğraf: SERDAR AĞIR