Katalog

Maraş, cevize yöneliyor Sermet ÇUHADAR AHRAMANMARAŞ Tarımda yeni arayışlar içerisine giren Kahramanmaraş meyvecilikte yoğunlaştı. Yıllarca geleneksel yöntemlerle her türlü meyvenin yetiştirildiği Kahramanmaraş’ta artık modern kapama bahçeleri yapılmaya başlandı. Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı’nda kurulan Modern Tarımı Oluşturma Komitesinde üreticilerin başarılı olabilmesi için sadece fidan seçiminin yeterli olmadığı, bölgenin ekolojik koşullarına ve pazarlama ağına kadar her faktörün dikkate alınarak yapılması üzerinde duruldu. Toplantıda uzmanlar Kahramanmaraş’ın sahip olduğu iklim ve toprak özellikleri ile ceviz yetiştiriciliğine çok uygun olduğu ve ekolojisinin de tümüyle ceviz için uygun bir yapıya sahip olduğu dile getirildi. Tarımsal faaliyette bulunmak için; meyve türünün dünyadaki durumu, meyve türünün Türkiye’deki durumu (hangi illerde ne kadar üretilmekte ve tüketimi ve ihracat imkanı vs ), meyve türünün bölge ve o ildeki durumu (mevcut üretimiekolojisimeyvenin ufkupazarlanabirliği ve diğer…) ilk başta sorulması ve cevaplanması gereken sorular olarak ele alındı ve aşağı yukarı şu sonuçlara varıldı: "Meyvecilik kültürüne başlamadan önce bu tercihin stratejik olması oldukça önemlidir. Örneğin, Kahramanmaraş sahip olduğu iklim ve toprak özellikleri ile ceviz yetiştiriciliğine çok uygundur. Türkiye de ilk Kahramanmaraş’ın sırada olması da bunun en ikilmi ceviz üretimine önemli göstergesidir. İşte uygun... Kahramanmaraş’ın birinci olduğu ve Türkiye içinde çok önemli bir meyve türü olan ceviz konusunda kurulması cevizin önünün çok açık olduğunu ve Kahramanmaraş atılım yapmalıdır. Bu atılımdan hiç bunun yanında Kahramanmaraş’ın ekolojisinin şüphesiz hem Türkiye hem Kahramanmaraş hem de cevize çok müsait olması da cevizde bölge halkı karlı çıkacaktır. Bunu birkaç nedenle Kahramanmaraş’ın önünün çok daha açık olduğunu sıralayabiliriz: göstermektedir. 1 Kahramanmaraş ekolojisi tümüyle ceviz için 8 Karadeniz Bölgesi fındık deryası iken, son derece müsait bir yapıya sahiptir. AdıyamanG.Antep bölgesi fıstık denizi olmuşken, 2 Avrupa Birliği’nin Türk tarımına bakış GAP bölgemiz badem havuzu olmakta iken, çerçevesi içerisinde değerlendirildiğin de ve bölge Kahramanmaraş bu kadar şartları uygun iken neden ekolojisinin müsait olması Kahramanmaraş’a cevizi Türkiye’nin ceviz merkezi olmasın, niçin ceviz çok cazip hatta mecbur kılmaktadır. hazinesi olmasın? Bunun için hiçbir neden yoktur. 3 Son yıllarda yapılan büyük gayretlerle GAP Bilinçli ve usulüne uygun olarak yapılacak bu ceviz bölgesi badem meyve türünde çok önemli atılımlar atılımında hem bölge hem de ülkemize önemli yapmıştır. Adeta GAP bir badem bahçesi haline ekonomik katkılar sağlanmış olacaktır. gelmiştir. Ayrıca yıllardır Adıyaman ve G.Antep Yakın zamanda cevizin ülkemiz için çok önemli bölgesi adeta bir Fıstık havuzu haline dönüşmüştür. stratejik bir meyve türü haline gelmekte olan cevizin Diğer meyve türleri örneğin elma, kiraz ve bağcılığın ülkemiz ekonomisine katkılar sağlayacağı birçok da Türkiye çok önemli potansiyel haline geldiği araştırmalarla ortaya konulmaya başlanmıştır. Bu bilinmektedir. yüzden ülkemiz için çok büyük değere sahip olan bu 4 Yoğunluğu çok fazla olmayan ve önü açık olan meyve türünün yetiştiriciliğine uygun yerlerde meyve türleri için Kahramanmaraş daha şanslı bilinçli bir şekilde teşvik edilmesi büyük önem arz görülmektedir. İşte bu meyve cevizdir. Zaten iklimi etmektedir." ve ekolojisi son derce müsait olan Kahramanmaraş’ta Meyvecilik ve meyve bahçeleri tesisi uzun yıllara uzun vadede ceviz çok önemli stratejik bir meyve dayanan bir yatırım olduğu için daha baştan çok olarak görülmektedir. Kahramanmaraş cevizlerinin dikkatli olmak gerektiği üzerinde duran KSÜ Ziraat K diğer bölgelerimizdeki iller tarafından çokça talep edilmesi bu değeri yıllardır fiilen ortaya koymaktadır. 5 Kahramanmaraş cevizi o kadar değerli ki tane ile satılmaktadır. Uzun yıllardır görülen odur ki ceviz gerek yetiştiricilikte kolaylığı gerekse bölgeye uygunluğu ile bölge halkına diğer türlere göre daha az emekle daha çok gelir getirmektedir. Bu da cevizi bölgemiz için cazip kılmaktadır 6 K.Maraş bölgemizde yıllardır yaptığımız çalışmalar (ki yapılan çok değişik bu çalışmalar ile K.Maraş cevizciliği yurtdışı ve yurt içindeki bir çok toplantı ve sempozyumlarda tanıtılmış ve çok beğeni toplamıştır) sonucunda Kahramanmaraş’ın yüksek rakımlı yerlerine ve düşük rakımlı daha sıcak ova kesimlerine uygun olan ceviz çeşitleri tespit edilmiş bulunmaktadır. Bu ceviz çeşitleri ova kesiminde ve yüksek yerlerimizde kendileriyle büyük çaplarda kapama bahçe kuracak ceviz üreticilerimizi beklemektedir. 7 Diğer bölge ve illerimizde yetiştirilen ve yeni tesis edilen meyve türlerine ait bahçelerinin Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Mehmet Sütyemez de, birinci koşulun fidan seçiminde başladığını belirterek şöyle konuştu: "Çünkü işin başında yapılacak bir hata çok uzun yıllardan sonra ortaya çıkar ve bu hatanın telafisi de çok uzun yıllar alabilir. Bu da hem emek hem zaman hem de moral kaybına neden olabilir bu yüzden meyve bahçesi kuracak üreticilerimizin ve üretici adaylarımızın daha baştan işi sıkı tutup çok dikkatli ve duyarlı hareket edip duygusal düşünmeden hareket etmeleri gerekmektedir. Hiç şüphesiz bu şekilde hareket etmek kendi, ülke ve memleket menfaatlerine olacaktır" dedi. Sütyemez, bu yüzden meyve bahçesi kuracak insanlarımız mutlaka baştan çok iyi araştırma içinde olmaları gerektiği üzerinde durarak şöyle dedi: "Yani daha baştan işi sıkı inceleyip ince dokumalıdırlar. Meyve bahçesi kurmadan önce her şeyden önce her şeyi her yerde yetiştiririm düşüncesinden sıyrılması bölgeye ve toprak durumuna göre çok iyi bir türe ve çeşide karar vermesi gereklidir. Çeşit demişken yazının ana başlığı olan duruma deyinmek gerek Yani son yıllarda ülkemizin değişik yerlerinde aşılamaya gerek olmayan (başta ceviz olmak üzere) birçok meyve türünde hale moda olarak geçerliliğini devam ettirmektedir. Yok böyle bir şey, yoktur dünyanın hiçbir yerinde böyle bir çeşit (aşılamaya gerek olmayan tohumdan yetişmiş standart verimli ceviz çeşidi gibi ) ya da standart bir ceviz yoktur. Dünyanın ceviz yetiştiren önemli ülkelerinde ve ülkemizde tohumdan yetişmiş yani aşısız ceviz çeşidi diye bir standart ceviz çeşidi bulunmamaktadır. Dünyada çok önemli derecede yetiştirilen standart ceviz çeşitlerinin hepside ya aşılı olarak üretilmişlerdir ya da on yıllarda olduğu gibi doku kültürü ile çoğaltılmışlardır. Yoksa ülkemizde çeşitli yerlerde zaman zaman bahsedilerek ve piyasada dolaşıp satıldığı gibi tohumdan yetiştirerek aşılamaya gerek olmayan ceviz diye bir şey yok ama maalesef bizde hale olduğu iddia edilmektedir. Bu dünya gerçeklerine göz kapamaktır bu dünya hakikatlerine kulak tıkamaktır. Böyle bir şey standart aşısız ceviz veya herhangi bir meyve çeşidi yoktur." Sütyemez son olarak, bodur ceviz veya bodur anaçlı cevizin olmadığı uyarısında da bulunarak, şu bilgileri verdi: "Bazı köşe dönmeci kişiler internet sitelerinde aşısız ceviz sattıkları gibi bodur ceviz de satmaya başladılar. Böyle bir şey yoktur. Ülkemiz ve dünya ceviz yetiştiriciliğinde söz sahibi ülkelerin hiç birinde şu an 'bodur ceviz' diye bir olgu yoktur. Ceviz yetiştiren ya da yetiştireceklerin; şu an tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de bodur ceviz diye adlandırılan bir çeşidin yada ceviz anacının olmadığını bilmeleri ve ayrıca diktikleri ceviz ağaçları üzerinde ona göre beklenti içinde olmaları gerektiğini bilmelidirler. Sonuç olarak modern meyvecilikte olduğu gibi ceviz yetiştiriciliğinde de bahçe tesis ederken dikkat edilecek en önemli husus; güvenilir, standart, ismine doğru, kaliteli ve verimli çeşitle aşılı fidan seçimidir. Ancak bu şekilde en rantabl bir üretim yapılıp en ekonomik gelir elde edilebilir." 12