Katalog

Kuş gribininin yarattığı olumsuz hava dağıldı Doç. Dr. Güray ERENER Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi D engeli beslenme açısından önemli olan hayvansal protein gereksinimlerinin karşılanmasında kanatlı ürünlerinin özel bir yeri vardır. Ülkemizde 70’li yıllarda, başlangıçta aile işletmeciliği şeklinde sınırlı üretim kapasitesi ile faaliyet gösteren tavukçuluk sektörü, 80’li yıllarda özellikle entegre yada bütünleşmiş tesisler ve sözleşmeli yetiştiricilik ile değişikliğe uğramış ve 90’lı yıllardan günümüze kadar da sürekli bir gelişim içinde kalarak ülkemiz hayvancılığı içinde önemli bir yere gelmiştir. Sektörün önemini vurgulamak açısından bazı rakamlara bakacak olursak, BESDBİR verilerine göre ülkemizde 2005 yılında piliç eti üretimi 957.416 ton, hindi eti üretimi 53.530 ton, köy ve yumurta tavukları ve diğer kanatlı etleri üretimi 52.850 ton olmak üzere toplam kanatlı eti üretimi 1.063.795 ton, toplam yumurta üretimi 9.021 milyon adet olarak gerçekleşmiştir. Bu verilere göre ülkemizde kişi başına tavuk eti tüketimi kişi başına yıllık 14.11 kg; yumurta tüketimi ise 122 adet civarındadır. Ülkemizde tavukçuluk sektörü kuruluşundan, gelişim süreci ve bugünkü durumuna gelene kadar çok değişik sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. Bu sorunlar arasında damızlık temini, bitkisel ve hayvansal yem hammadde temininde yaşanan güçlükler, yem hammadde gümrük vergileri, fiyat politikaları, pazarlama, kredi, NKARA (Cumhuriyet yemde KDV vb. sayılabilir. Sektör Bürosu) Tarım ve Köyişleri sıkça karşılaştığı bu sorunlarını Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı kendi iç dinamikleri ile çözme eşbaşkanlığında kurulan "Kuş gayreti içinde olmuş ancak bunda Gribi Stratejik İletişim Çalışma her zaman başarılı olamamıştır. Grubu’nun ilk projesi, kırsal alanda Yukarda belirtilen sorunlara ek yaşayanları bilinçlendirmeye yönelik afiş olarak sektörün karşısına Ekim ve broşür çalışması oldu."Kuş gribinden 2005 yılında yeni bir engel olarak korunmak elimizde" temalı çalışmanın kuş gribi de eklenmiştir. Avian hazırlıklarını, Sağlıklı Tavuk Bilgi influenza (AI), tavuk vebası, kuş Platformu üstlendi. gribi olarakta adlandırılan hastalık; Türkiye’de tavuk üretiminin %85’ini evcil ve yabani kanatlı hayvanların gerçekleştiren, kanatlı sektörünün önde çoğunda solunum ve sindirim gelen 17 firmasının temsil edildiği sistemine ait belirtilerle birlikte Sağlıklı Tavuk Bilgi Platformu’nun yüksek oranda bulaşma ve ölümle başkanı Zuhal Daştan, "Her zaman seyreden, insanlardaki grip benzeri söylediğimiz gibi kuş gribi göçmen kuşlar viral bir hastalık olarak tarafından tavuklara bulaştırılan bir tanımlanmaktadır. Hastalığın hayvan hastalığıdır. Sağlıklı Tavuk Bilgi ülkemizde birden bire patlak Platformu üyeleri olarak bizler entegre vermesinin en önemli nedenleri tesislerimizde her türlü önlemi alsak da arasında küresel ısınma ve göçmen yaban hayatıyla temasın olduğu bölgelerde kuşlar ile evcil kanatlılar kuş gribine rastlanabilir; tıpkı geçen kış arasındaki temasın kesilmemesi ya olduğu gibi. Bu nedenle kuş gribiyle da kesilememesi ile küresel topyekun mücadele çok önemli" dedi. ısınmayla birlikte kuşların göç Daştan, kuş gribinden korunmak için yollarının değişmesi ve göçmen olmayan kuşların da göçmen halini alması gösterilmektedir. Bu nedenler arasında özellikle kuş gribinin görülme riskini artıran en önemli etmen açıkta ve özellikle kontrolsüz yapılan kanatlı yetiştiriciliğidir. Zira göçmen kuşların yolları üzerinde bulunan ülkemizde özellikle açıkta ve kontrolsüz şekilde yapılan kanatlı hayvan yetiştiriciliğin bu hastalığın yayılmasına potansiyel olarak davetiye çıkardığı düşünülmektedir. Biyogüvenlik kurallarının işletildiği ve tamamen kapalı ortamlarda yetiştiricilik yapan entegre tesislerde kuş gribi vakalarının görülmemiş olması da bu düşünceyi desteklemektedir. Ülkemizde görülen kuş gribi vakaları ve akabinde yaşanılan son kriz ile birlikte tavukçuluk sektörü zor bir döneme girmiştir. Öyle ki kuş gribi nedeniyle piliç fiyatları 3 YTL’den ortalama 2 YTL'ye gerilemiş, yine de tüketici talepleri istenen düzeye ulaşamamıştır. Benzer durum yumurtada da gözlenmiş ve yumurta fiyatları iki yıl öncesinin bile gerisine düşmüştür. Örnek vermek gerekirse 2003 yılında 77 kuruşa satılan bir duble yumurta kuş gribi sonrası 57 kuruş seviyelerine kadar gerilemiştir. AB’nin kamuoyu araştırmalarını yürüten Eurobarometrenin, kuş gribi konusunda yaptığı ankete göre; AB genelinde vatandaşların yüzde 78’inin kuş gribine rağmen tüketim alışkanlıklarını değiştirmezken; son 6 ayda Avrupa ülkeleri arasında kuş gribi yüzünden en az tavuk Çok yönlü mücadele sürüyor A tüketen ülkenin Türkiye olduğunu, bunun nedeninin ise ülkemizde ölümle sonuçlanan olaylar olduğu bildirilmektedir. Ancak ülkemizde ilk kez Ekim 2005'de ortaya çıkan kuş gribinden sonra neredeyse yarı yarıya küçülen sektör, ilgili bakanlıkları'nın aldığı önlemlerin yanı sıra kanatlı sektöründe faaliyet gösteren firmaların oluşturduğu, Sağlıklı Tavuk Bilgi Platformu'nun düzenlediği 'sağlıklı tavuk eti üretimi ve tüketimi konusunda kamuoyunu bilinçlendirme' kampanyaları sonucunda sektör yeniden bir canlanma sürecine girmiştir. Ayrıca Türkiye'ye kuş gribi nedeniyle 31 Aralık 2006 tarihine kadar AB tarafından uygulanan "kanatlı ürünleri ithalat yasağı", artık uygulanmamaktadır. Yani, kuş gribi nedeniyle, ülkemiz kanatlı ürünlerine, AB tarafından konulan yasak kaldırılmış ve buna bağlı olarak da özellikle yumurta ihracatında son günlerde büyük artış gözlenmektedir. Kısaca kuş gribinden sonra yaşanan olumsuz hava dağılmaya başlamıştır. Bundan sonra yapılması gereken öncelikle kuş gribinin sadece Türkiye’ye özgü bir hastalık olmadığı bunun küresel bir sorun olduğunun bilinmesi gereklidir. Ülkemizde tavuk ürünleri üretiminin çoğu modern, entegre tesislerde yapılmaktadır. Bu tesislerde yetiştirilen hayvanlar sürekli denetim ve kontrol altında tutulmaktadır. Bu nedenle markalı, ambalajlı tavuk eti ve yumurtaların satın alınması birçok gıda kaynaklı hastalıkların önlenmesi bakımından önemlidir. Ancak ülkemizde bir diğer gerçekte entegre tesisler dışındaki ya da açıkta yapılan köy tavukçuluğudur. Zira bu tür kanatlı yetiştiriciliği köylünün hem besin önlem almayı ve evcil kanatlıları kapalı hem de geçim kaynağıdır. Bu alanda bulundurmayı teşvik eden eğitici nedenle köy tavukçuluğu yapılan afiş ve broşürlerin ulusal çapta sürdürülen yerlerde kuş gribi riskinin ortadan çalışmaların bir bölümü olduğunu söyledi. kaldırılabilmesi için öncelikle Kırsal kesimde yaşayan ve hastalığın yayılmasını tavukçulukla geçimini sağlayanların engellemeye yönelik önlemler bilinçlenmesi amacıyla, Tarım ve alınmalıdır. Bu amaçla örneğin Köyişleri Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı göçmen kuşların konaklama gözetiminde Sağlıklı Tavuk Bilgi alanları çevresi kanatlı Platformu tarafından hazırlanan afiş ve hayvanlardan arındırılması ya da broşürlerde "Kuş gribinden korunmak bu bölgelerde serbest gezinen elimizde" teması işleniyor. 90 biner adet tavuklar için kafes tel bölmeler üretilen çalışmalar, İl Tarım Müdürlükleri yapılması vb birçok önlemler ve İl Sağlık Müdürlükleri aracılığıyla tüm alınabilir. Türkiye geneline dağıtıldı. Sonuç olarak Ekim 2005’te Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma çıkan kuş gribinin ardından ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nde oldukça zor günler yaşayan kanatlı danışman olarak görev yapan Birleşmiş hayvan sektörü bugün itibariyle bu Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) şoktan çıkmış görünmektedir. uzmanı, kırsal kesime dönük afiş ve Halkımızın entegre tesislerde broşürlerin kuş gribiyle mücadele eden uygulanan biyogüvenlik ve bu tüm ülkelere örnek olacağını belirtti. Bu bağlamda gıda güvenliğine olan amaçla çalışmaların İngilizce inancı ve güveni arttıkça sanırım versiyonunun hazırlanarak FAO’nun kuş gribi, bundan sonra entegre Roma’da bulunan genel merkezine kanatlı sektörünü olumsuz gönderilmesi planlanıyor. etkilemeyecektir. 24