Katalog

Hayvan sayısı da, verimi de düşüyor H Kişi başına hayvansal ürünler üretiminde tavuk Tablo 5. Kişi başına hayvansal ürünler üretimi (kg) (DPT) etinde artış olurken, diğer etlerde aynı düzeyde Yıllar kalma veya azalma olmuştur. Bu da üretim artış Tür Ankara Üniversiitesi Veteriner Fakültesi hızının nüfus artış hızının altında kaldığını 1980 1990 2000 2004 göstermektedir (Tablo 5). Sığır 2.91 6.39 5.23 4.06 ayvancılık Türkiye’nin sosyal ve Kişi başına toplam enerji ve protein üretimi Manda 0.24 0.20 0.06 0.02 ekonomik alanlarında önemli bir yere yeterli görülse de (Tablo 6), hayvansal kökenli Koyun 5.35 5.38 4.73 3.74 sahiptir. Son 25 yıllık dönemde enerji ve protein üretimi bakımından önemli Keçi 1.18 1.17 0.78 0.65 büyükbaş ve küçükbaş hayvan sayısı düzeyde eksiklik söz konusudur. Türkiye’de kişi Tavuk 5.37 7.11 9.49 13.17 azalmıştır. Bu azalma, toplam hayvan başına toplam protein üretimi dünya Hindi 0.15 0.16 0.17 0.14 sayısında yüzde 50, sığır sayısında yüzde 34, ortalamasından yüksek, AB15 ortalamasından 10 g Toplam 15.37 20.56 20.60 21.85 manda sayısında yüzde 90, koyun sayısında yüzde daha azken, hayvansal protein üretimi dünya 48 ve kıl keçisi sayısında yüzde 59 olmuştur. ortalamasından 7.4 g/gün/kişi daha az, AB15 Sığır 172.35 140.96 128.78 134.56 Ankara Keçisi sayısı ise yüzde 94 azalmış ve ırkın ortalamasının üçte biri civarındadır. Kişi başına Manda 6.12 3.09 0.99 0.67 yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmasına toplam enerji üretimi gelişmiş ülkeler Koyun 25.65 20.28 11.42 10.81 neden olacak düzeylere inmiştir.(Tablo1) düzeyindedir. Ancak hayvansal kökenli enerji Keçi 10.80 5.98 3.25 3.63 üretimi hem düşük Toplam 214.92 170.30 144.45 150.00 Tablo1 Türkiye’de çeşitli yıllarda hayvan sayıları (1000 Baş) (TÜİK) hem de son yıllarda 8.14 (145 Adet) 6.82 9.96 Tavuk Yumurtası (kg) 4.62 Toplam Ankara Toplam Genel azalmaktadır. Yıllar Sığır Manda Koyun Kıl Keçisi Büyükbaş Keçisi Küçükbaş Toplam Hayvancılıkla tüketici arasında aracı sayısının azaltılması, kaba 1980 15 894 1 031 16 925 48 638 15 385 3 658 67 681 84 406 ilgili sorunlar devam ve kesif yem üretimi ve kalitesinin artırılması, 1990 11 377 371 11 748 40 553 9 698 1 279 51 530 63 278 etmektedir. Bu meraların korunması ve iyileştirilmesi, hayvan 2000 10 761 146 10 907 28 492 6 828 373 35 693 46 600 sorunlar; hayvan türleri için bölgelere göre işletme büyüklüklerinin belirlenmesi ve teşvik edilmesi, hayvan sağlığı 2005 10 526 105 10 631 25 304 6 285 233 31 822 42 453 ıslahı ve yetiştiriciliği; hayvan hizmetlerinin daha fazla etkinleştirilmesi, salgın sağlığı ve veteriner hekimlik hizmetleri; hayvansal hastalıklarla daha etkin mücadele yapılması, Tarım Hayvan sayısı o ülkenin hayvancılığını üretim; bakım – besleme ve yemler; işletme yapısı; Bakanlığı yapılanmasında tanımlamada tek başına bir ölçüt değildir. Hayvan bitki ve hayvan sağlığı ile Tablo 6. Kişi başına hayvansal protein ve enerji üretimi (DPT, FAO) başına elde edilen verim düzeylerinin de dikkate ilgili organizasyonların ayrı alınması gerekir. Türkiye de hayvan başına verim 1980 1990 2000 2005 1980 1990 2000 2005 olarak ele alınması, düzeyleri, AB15 ülkelerine göre oldukça düşüktür. Toplam Protein Hayvansal Protein yetiştirici örgütlenmelerinin Hayvan sayısı azalırken, kırmızı et ve süt 95.6 teşvik edilmesi ve 102.4 96.4 95.4 25.8 25.0 24.1 23.0 üretiminde artış olmuştur. Toplam kırmızı et ve süt etkinleştirilmesi, Toplam Enerji Hayvansal Enerji üretimi son 25 yılda iki kat artmış, üretimde sığırın hayvancılığa verilen 3281 3539 3372 3357 426.8 388.3 361.1 360.0 payı giderek artış göstermiş; manda, koyun ve desteklerin artırılması ve keçinin payları ise sürekli azalmıştır (Tablo 2, ürün ve yem fiyatları; finansman; eğitim, araştırma amaca uygunluklarının takip edilmesi, Tablo 3). ve bilimsel bilginin sahaya aktarımı; ürünlerin araştırmalarla elde edilen bilimsel bilgilerin sahaya pazarlanması; hayvancılık politikaları; örgütlenme; aktarılması, saha sorunlarının çözümüne yönelik hayvan ve hayvansal ürünler ithalatı gibi alanlarda Tablo 2. Kırmızı et üretimi ve çeşitli türlerin payı* (TUİK) projeler uygulanması, pazarlama ile ilgili yoğunlaşmaktadır. sorunların çözülmesi son derece önemlidir. Toplam ToplamÜretimde Payı (%) Sorunların çözümünde sistemli ve sürekli Kırmızı Et Hayvancılık her ülke için stratejik bir öneme Yıllar Üretimi politikalar oluşturulmalıdır. Küçükbaş ve büyükbaş sahiptir. Bu nedenle bu alandaki politikalar, AB ye Keçi Sığır Manda Koyun (Ton) hayvancıkta ıslah hızının artırılması, suni katılım süreci de göz önüne alınarak ulusal 1980 204 380 53.2 5.2 32.8 8.6 tohumlama ile ilgili sorunların çözülmesi, damızlık çıkarlara göre oluşturulmalıdır. Uzun vadeli, kalıcı, 1990 506 995 66.9 2.3 28.3 4.4 hayvan ithalatı yerine ülke içinde damızlık üretimi artırmaya dönük, bilimsel esaslara uygun 2000 491 497 72.2 0.8 22.6 4.4 üretiminin teşvik edilmesi, damızlık tavukçulukta politikalar belirlenmeli, uygulanmalı ve titizlikle 2005 409 423 79.3 0.4 18.2 3.0 dışa bağımlılığın ortadan kaldırılması, üretici ile takip edilmelidir. Doç. Dr. Necmettin ÜNAL *: Mezbaha, kombina ve Kurban Bayramında kesilen hayvanları kapsamaktadır. Tablo 3. Süt üretimi ve çeşitli türlerin payı (TUİK) Toplam Süt Üretimi (Bin Ton) ToplamÜretimde Payı (%) Sığır Manda Koyun Keçi Yıllar 1980 1990 2000 2005 5 472 9 617 9 794 11 107 62.5 82.8 89.2 90.3 5.0 1.8 0.7 0.3 21.0 11.9 7.9 7.1 10.6 3.5 2.3 2.3 Kanatlı eti üretimi (tavuk ve hindi) göz önüne alındığında, durumun kırmızı et üretiminden farklı olduğu ve üretimin son 25 yılda yaklaşık dört kat arttığı görülmektedir (Tablo 4). Tablo 4. Kanatlı eti ve yumurta üretimi (DPT) Yıllar Kanatlı Üretimi (Ton) ToplamÜretimde Payı (%) Tavuk Hindi Tavuk Yumurtası (Ton) 1980 1990 2000 2004 250 000 415 000 660 916 954 610 96.1 96.8 97.4 98.5 3.9 3.2 2.6 1.5 206 736 384 930 675 400 581 138 26