Katalog

CİNAYETİN DİĞER ADI Son bir aydır kamuoyu ‘‘sahte rakı’’ sorunu ile uğraştı. Ölü sayısı kimi kaynaklara göre 30, kimilerine göre 35. Yaşam mücadelesi verenlerin yanı sıra sakat kalanların sayısı da bir hayli yüksek. Her konuda olduğu gibi bu konuda da kesin rakam vermek bir yana, yasalarla görevlendirilmiş olan Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Tarım Köyişleri Bakanlığı olumlu ya da olumsuz bir açıklama yapmıyor. Bazı belediye başkanları hemen beyanat veriyorlar: ‘‘Yeni Gıda Yasası elimizi kolumuzu bağladı. Bize yetki versinler. Bu konuyu bir günde hallederiz.’’ Güvenlik güçleri hemen harekete geçiyor ve mafyanın kaleleri teker teker düşüyor. Görüntülü basın ‘‘sahte rakı’’ operasyonunu görüntüleme yarışında, ele geçen şişeler en ince özellikleriyle anlatılıyor. Bir muhabir mutlaka mikrofonu elebaşının ağzına uzatıyor: ‘‘ Pişman mısınız?’’ Yanıt yok. ‘‘İnsanlar ölüyor. Ne diyeceksiniz?’’ ‘‘..............’’ ‘‘Bir daha yapacak mısınız?’’ Yine yanıt yok. Her kafadan bir ses. Büyük çoğunluk Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) artışına bağlıyor bu gelişmeleri (!). Alkolün 2 YTL’ye malolduğunu, 22 YTL’ye satıldığını, tabii bu durumda yurdum insanının sahtecilik yapmasının normal olduğunu savunanlar bile var. Bunu yapanlar, buna göz yumanlar, bunu hoş görenler, bunu savunanlar asla affedilemez, çünkü bu bir cinayettir. Taammüden adam öldürmektir. Yürürlüğü 1 Haziran 2005 tarihine ertelenen yeni TCK’de bunun karşılığı müebbet hapistir. Sahte rakı yapanlar asla cahil olamaz Doç. Dr. Aydın ÖZTAN (Hacettepe Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü) lkol ile çalışan herkes, üretimin olağanüstü hijyenik koşullarda ve daima bilinçli yapılması gerektiğini, tüketime sunulacak alkol ürününün sadece etil alkol olabileceğini, daha kolay elde edilen ve daha ucuz olan metil alkol kullanıldığında sağlığa zararlı olma durumunun ortaya çıkacağını bilirler. Metil alkol vücuda alındıktan sonra ilk 5 saatte önce sarhoşluk ve daha sonra gastrit ile sonuçlanan gastrointestinal bozukluklar görülür. 30 saatten sonra biriken asit nedeniyle kanın pH’sının asit hale dönüşmesi sonucu metabolik asidoz gelişir. Asıl zehirlenme belirtileri metil alkol alımından 10 24 saat sonra görülmeye başlar. Formik asit oluşumu sonucu ortaya çıkan toksisite, oluşan asidozun derecesine bağlıdır ve aşağıdaki belirtiler görülür: . Baş ağrısı, . Bulantı, kusma, . Şiddetli karın ağrısı, . Sırt, kol ve bacaklarda ağrı, . Bilinç bulanıklığı, denge bozukluğu ve hareket engellenmesi, . Görme bozukluğu ve daha sonra körlük, . Tedavi edilmediği taktirde metabolik asidoz, koma ve solunum durması sonucu ölüm. Üzüm veya rakı ispirtosunun anason yağı ile aromalandırılması yoluyla elde edilen ve eskitilmeden pazarlanan yüksek alkollü bir içkidir. Her ne kadar mevzuatta rakının tarımsal kökenli alkolden yapılacağı belirtilse de, sumanın üzüm kökenli olması gelenekseldir. Genel uygulamada ise, ana mad A deleri tarımsal kökenli etil alkol (yaygın olarak pancar melasından elde edilmiş), anason ve üzümden elde edilen suma olan; çeşitli işlemlerle geleneksel aromasına kavuşan alkollü bir içkidir. Suma üzüm ve incir mayşesinin damıtılması sonucu elde edilen yüzde 8595 alkol içeren ispirtoya verilen addır. Etil alkolün tarımsal hammaddeden eldesi sırasında bir miktar metil alkol de oluşabilir. Oluşan metil alkolün bir kısmı, uygulanan işlemlerle ortamdan uzaklaştırılsa da genelde üründe bir miktar kalabilir. 16.03.2005’de çıkarılan TGK’ye göre yüzde 100 alkolde en fazla 50 g/hektolitre metanole izin verilmekte, rakıda ise izin verilen metil alkol miktarı en fazla 150 gr/hektolitre dir. Sahte rakı, turşu kurar gibi her önüne gelenin aklına gelince yapabileceği bir ürün değildir. Bilgi ister, beceri ister, alet ekipman ister, gelişmiş matbaa ister, yasal bandrol ister. Bu suçu işleyenler daha önce bu gibi işletmelerde çalışanlar veya onlardan bir şeyler öğrenenlerdir. Sahtekarlar, diğer bir tamınla katiller, rakıyı metil alkol yerine etil alkolle üretselerdi ne olurdu? Buna gıda mevzuatında taklit denilmektedir. Kaldı ki günümüzde her konuda taklit mallar piyasadadır ve ticari olarak takip edilememektedir. Yapanlar etil alkol yerine metil alkol koymuşlardır. Bu ise gıda mevzuatında tağşiş suçunu oluşturur. Sonuç ölümcül olmasaydı, bu da üzerinde fazla durulan bir suç olmazdı. Halen gıdada tağşiş daima yapılmakta ve yapan yakalanana kadar haksız kazanç sağlamaktadır. Taklit edebilmek için Tekel’den büyük çapta bandrol çalınmıştır. Bu taklidin yapılacağı bellidir. Tağşiş düşünülmemiştir. Bugün örnek bir davranışla ürününü pazardan toplayan yeni şirket, üretime başlarken, hırsızlığı bile bile neden bandrol değiştirmemiş, tepkisiz kal mış, ölümler karşısında ise kendini geri toplatıp kapak değiştirmek zorunda hissetmiştir. Bütün bunlara ÖTV neden olmuştur diyen iyimser zihniyete; tüm dünyada tüketiciyi korumak amaçlı olarak alkolün yüksek fiyatla satıldığını, alkol kullananın yüksek vergiler ödediğini, alkol kaçakçılığına karşı devletlerin etkin önlemler aldığını hatırlatmak isterim. Tüketicilerin açıkta sunulan başta rakı tüm alkollü içecekleri içerken sorgulayıcı olmaları ve içki şişelerini görmeleri, alışveriş sırasında kapak, etiket, barkod ve seri numarası kontrollerini yapmaları ve olabildiğince güvenilir buldukları yerlerden içki satın almaları önerilebilirse de, gıda yasası gereği üretim ve satış yerlerini denetleme görevini üstlenen Tarım Bakanlığı’nın konu üzerine kararlı bir biçimde gitmesi, güvenlik güçlerini harekete geçirerek, merdiven altı üretimi engellemesi, bu suçu bir daha işleyecek şüpheli şahısları takip ederek taklit suçunun dahi işlenmesine izin vermemesi gerekir. Bu amaçla gerekiyorsa uzman personel çalıştırabilir veya geçici personel alabilir. Sahte rakı üretimi ölümler nedeniyle dikkatimizi çekmiştir. Diğer sansasyonel olaylarda olduğu gibi toplum hafızasından silinecektir. Nasıl deli dana hastalığı sürecinde tüketici kırmızı eti boykot edip kanatlı etine yöneldiyse, yakın gelecekte rakı tüketimi de normale dönecektir. Bunu fırsat bilip yeni parsalar peşinde koşan kurum ve kuruluşlar boşuna ümitlenmemelidir. Sistem kendi çaresini kendi bulur. Sahte rakı panzehirinin (fomepizol) ithal edildiği haberi bültenlerde yerini aldı. Yakında sahte rakı belirleyici sensörler de piyasaya sürülecektir (!). Sanal çeşnicibaşılar iş başına... Bu olaylarda ölenlere başsağlığı, yakınlarına sabır, sakat kalanlar ve yakınlarına geçmiş olsun dileklerimi sunuyorum. 21