Katalog

Akdeniz Üniversitesi’nde araştırmalar sürüyor Organik atıktan enerji elde ediliyor NTALYA (Cumhuriyet Bürosu) Nüfus artışına paralel organik atık miktarının artmasından yola çıkan, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Osman Yaldız ile ekibindeki araştırma görevlisi Salih Sözer ve Recep Külcü, konuya yönelik araştırmalarına son zamanlarda hız verdi. Mikroorganizmaları kullanarak, organik atıklardan enerji içeriği yüksek biyogaz üreten ve atıkları da komposlaştırarak organik gübre üretimi konusunda çalışan ekibin, en ilginç örneklerinden biri, zeytin posası ve peynir altı suyu. Zeytinin, yağı alındıktan sonra kalan posasının biyogaz teknolojisiyle değerlendirilerek, enerji elde edilmesi konusunda bir çalışma yaptıklarını belirten Prof. Yaldız, ‘‘Bu çalışmaların sonucuna göre yüzde 80’i zeytin posası ve kalan yüzde 20’lik kısmı sığır gübresinden oluşan bir atık biyogaz üretiminde kullanıldığında, önemli bir enerji ortaya çıkıyor. 15 günlük bekleme süresi ve 37 derece sıcaklık koşullarında yüzde 80’i zeytin posası ve yüzde 20’si sığır gübresinden oluşan bir karışımdan 1 metreküplük hacim için günde yaklaşık olarak 3,7 kwh’lik ısı enerjisi elde edilebilir. Yine aynı şartlarda yüzde 50’si peyniraltı suyu ve yüzde 50’si gübre olan karışım A dan 1 metreküplük hacim için günde yaklaşık olarak 10,4 kwh’lık ısı enerjisi elde edilebilir’’ diye konuştu. Gelişmiş ülkelerde, atıkların biyogaz teknolojisi kullanılarak enerji elde edilmesinde değerlendirildiğini, ardından aynı materyalin, kompost teknolojisi ile işlenerek tarımda kullanılacak organik içeriğe de sahip gübre üretildiğini belirten Prof. Yaldız, ‘‘Böylece, günümüzün en önemli iki konusu olan çevre ve enerji konuları, birbirlerine destek olarak gelişebilmekte’’ dedi. Türkiye’de, konuya ilişkin yeterli bilgi birikimi ve teknoloji eksikliği nedeniyle kompost tesislerinin donanımının ithal yoluyla sağlandığını belirten Prof. Yaldız, ‘‘Özellikle Amerika ve Avrupa ülkelerinden ithal edilen teknolojiler, geliştirildikleri ülkelerin ekonomik ve iklimsel şartlarına göre oluşturuldukları için ülkemizde çeşitli sorunların yaşanmasıMikroorganizmalar kullanılarak organik atıklardan na neden olmakta’’ ifadesini kullandı. enerji içeriği yüksek biyogaz üretiliyor. Türkiye’nin, kendi kaynaklarıyla birinci enerji ihtiyacının çok az kısmını karşılayabildiğini, kimyevi gübre üretiminde ‘‘Avrupa Birliği ülkeleri, organik atıkların depohammadde konusunda dışa bağımlı olduğunu ve ülke lanmasını yasaklayan bazı yönetmelikler yürürleğe topraklarında yeterince organik gübre kullanılmadığını koyarak üye ve aday ülkelerin bu konuda izleyecekbelirten Prof. Yaldız, ‘‘Bu olumsuz etkenler, kompost leri yol haritasını belirledi. Avrupa Birliği 2009 yılıve biyogaz teknolosijinin ülkemiz koşullarında uyna kadar çöp depolama alanlarında biriktirilen orgulanmasını daha cazip hale getirmekte. Biyogaz ganik atık miktarlarının 1995 yılı değerlerinin yarıteknolojisiyle organik atıkların kontrollü koşullarda sına düşürmesi şartı getirdi. Dünyada organik atıkfermente olması sağlanarak yer altı ve yerüstü kayların yarattığı çevre sorunlarını azaltmak amacıyla naklarını kirletmesi engellenmekte, koku ve insan biyogaz ve kompostlaştırma işlemleri uygulanmaksağlığına zararlı olan hastalık etmenleri en az düzeta. Bu işlemlerde mikroorganizmalar kullanılarak ye indirilmekte, çevreye dost temiz bir enerji kaynaorganik atıklardan ekonomik değeri olan ürünler ğı kullanılarak enerji üretimi gerçekleştirilmekte ve elde edilmekte. Biyogaz işlemi ile organik atıklardan fermentasyon sonucu oluşan materyal, tarımda kulenerji içeriği yüksek biyogaz elde edilmekte ve elektlanılabilecek, organik madde açısından zengin bir rik üretimi, taşıt ve iş makineleri için yakıt ile ısıtma gübre elde edilmektedir’’ diye konuştu. işlemleri amacıyla kullanılabilmekte. Bu işlemden Bir süredir bu alanda çalışmalarını sürdüren Prof. geçirilen atıklar kompostlaştırılarak içeriklerindeki Yaldız ve ekibi, sera yoğunluğu nedeniyle Antalya ve zararlı organizmalar yok edilmekte ve bitki yetiştirçevresindeki bitkisel atıkların fazlalığına dikkat çekti. mede organik madde içerikli gübre olarak kullanılBu atıkların genelde yakılarak imha edildiğini ancak makta’’ dedi. bunun en kolay ve verimsiz yöntem olduğunu vurgulayan Prof. Osman Yaldız, ‘‘Bölümümüz, biyogaz tekÜmraniye yangını örneği nolojisinin kullanımı konusunda araştırmalar yapmakta. Bu araştırmalar çerçevesinde, domates, biTürkiye’de günde 32 bin 500 ton evsel organik atık ber, patlıcan ve muz atıklarını ele aldık ve çalışmalaaçığa çıktığını belirten Prof. Osman Yaldız, bazı bitkisel ra devam ediyoruz’’ dedi. Kompostlaştırma konusunürünlerde yıllık 55 milyon ton, hayvansal üretimden ise da yapılan deneysel çalışmalar sonucu bağ atıkları, sera 180 milyon ton organik atığın açığa çıktığının altını çizatıkları, hayvan gübreleri ve atık yağların kompostlaştıdi. Ancak evsel ve tarımsal kökenli organik atıkların ya rılması için gerekli parametlerin belirlendiğini açıklaçöp depolama alanlarında biriktirildiğini, ya yakıldığını yan Prof. Yaldız, kompostların organik madde ve bitkiya da kontrolsüz bir şekilde çevreye bırakıldığını belirsel besin elementleri açısından oldukça zengin olduğuten Prof. Yaldız, bunun da hem çevre hem de insan sağnu söyledi. lığı açısından zararlarına dikkat çekti. Prof. Yaldız buna 5.2 milyon kişi atıklardan ölüyor Birleşmiş Milletler tarafından 1992 yılında düzenlenen Rio toplantısında, her yıl 4 milyonu 5 yaşından küçük çocuklar olmak üzere, 5,2 milyon kişinin atık kaynaklı hastalıklandan öldüğünün belirtildiğini ifade eden Prof. Yaldız, sözlerine şöyle devam etti: Zeytinin yağı alındıktan sonra kalan posası biyogaz teknolojisiyle değerlendiriliyor. en çarpıcı örnek olarak da 28 Nisan 1993’te, İstanbul Ümraniye çöplüğündeki yangını gösterdi. Organik atıkların içerisinde oluşan gazın patlaması sonucunda 11 evin tamamen çöp yığınları altında kaldığı ve 30’u aşkın insanın hayatını kaybettiğini anımsatan Prof. Yaldız, ‘‘Bu sorunun ne boyutta olduğunu gösteren çarpıcı bir örnektir’’ diye konuştu. 15