Katalog

Toplam sebzemeyve üretiminin yaklaşık yüzde 10’u seralarda gerçekleşiyor Türkiye sebze üretiminde dünya dördüncüsü Baykal VELİAĞAGİL (VSB A.Ş. Genel Müdürü) Türkiye, dünya sebze üretiminde Çin, Hindistan, ABD’den sonra 4. büyük üretici konumundadır. Çin ..................................278 milyon ton Hindistan ........................61 milyon ton ABD ................................37,6 milyon ton Türkiye..........................22,1 milyon ton İtalya ..................................16 milyon ton Mısır ................................14 milyon ton Son 20 yılda ülkemizde örtü altı üretimi, seracılık, sebze ve süs bitkileri ürün gruplarında hızlı bir gelişme göstermiştir. Seracılığın geliştiği bölgeler sırasıyla Akdeniz, Ege ve Marmara bölgeleridir. Üretimde kaliteli, sürekli ve birim alana yüksek verimli ürünün yetiştirilmesine olanak sağlayan seracılık, ülkenin toplam sebze üretim alanlarının yaklaşık yüzde 67’si kadar bir kısmında yapılmaktadır. Kalanı açık alan üretimidir. Dünyanın nispeten ılıman iklim kuşağında yapılan seracılık tipi olması nedeniyle, düşük teknolojili ucuz seralarla ekolojiye bağımlı yapılan seracılık türü olan Türk seracılığı, düşükorta yatırım yoğunluğu olan, nispeten yüksek istihdam sağlayan özelliği ile Kuzey ülkeleri seracılığından ayrılmaktadır. İhracat potansiyeli çok yüksek olan ülkemizde mevcut sera miktarının, bugünkü miktarının çok üzerine çıkartılması mümkündür. Ülkemiz, rakip olabilecek ülkelere göre; ‘‘sıcaklık değerlerinin uygunluğu, ışık miktarının çokluğu, nakliye yönünden göreceli avantajları, işgücü sorunu olmaması’’ gibi üstünlükleri nedenleriyle büyük fırsatlara sahip bir ülkedir. Ülkemiz seracılık teknolojisi, emek yoğun ve düşük sermayeli yatırımlı AsyaUzakdoğu teknolojisi ile ileri teknoloji ve yatırım içeren Avrupa ülkelerinin kullandığı teknolojiler arasında sıkışıp kalmıştır. Türkiye, Akdeniz havzasında bu modeli terk eden İtalya, İspanya’nın yerine (bu ülkelerdeki serada çalışacak işgücü azlığı nedeniyle) en güçlü üretici ülke olma özelliğine sahiptir. Ülkemiz Akdeniz havzası sera varlığının yüzde 25’ine sahiptir. Ekonomik önemi böylesine hızla artan ve tıpkı turizm gibi mevcut büyüklüğünün 810 katına çıkarılabilecek seracılık sektörü, ülkemizin öncelikli ele alması gereken sektörlerden birisidir. Ülkemiz seracılığının temel sorunlarıkonuları şöyle özetlenebilir: Sera yatırımı için kaynak, ortauzun vadeli kredi: Ziraat Bankası içinde sera kredisi birimi etkinleştirilmelidir. Dünya Bankası ve AB kaynakları Türk seracılığı için etkin olarak kullanılabilmelidir. Sera üretimi için uygulamalı eğitim: Turizm sektörü gibi uygulamalı seracılık okulları açılmalıdır. Özel likle Mersin, Adana, Antalya, Aydın, İzmir, Yalova illeri başta olmak üzere en az 100 bin m2’lik 1015 seraokul kurulmalı kalifiye ‘‘elemanusta’’ yetiştirilmelidir. Seracılık alanları: Hazine, devlet arazileri planlanmalı, organize sanayi bölgeleri gibi sera bölgeleri daha planlı, kontrollü geliştirilmeli, imar planları gibi planları yapılmalıdır. Ülkemizin gerek yurtiçi ihtiyacı gerekse yurtdışına sevkiyat için hal uygulaması yerine ‘‘mezat’’ uygulamasına geçilmeli. Yine Mersin, Adana, Antalya, Aydın, İzmir ve Yalova’ya sebzesüs bitkileri (yeşilkırmızı) mezatlar kurulmalıdır. Bu mezatlar Valilik, Belediye, Sanayi İl Müdürlüğü, ticaretsanayi odaları, ihracatçı birlikleri ve üretici birlikleri ile üreticiler tarafından profesyonel yöneticilerle yönetilen şirketler şeklinde kurulmalı ve önümüzdeki 35 yıl içinde hızla devreye sokulmalıdır. Karayolları, havaalanları, demiryolları, limanlar hem üretim, hem de üretilen ürünlerin sevkine göre değerlendirilmelidir. Sıcak su (doğal termal) enerji kaynakları çok büyük ölçekli sera üretim tesisleri kurulur veya organize üretim bölgeleri oluşturulabilirse ekonomik olabilir. Zira merkezi tesislerde sıcak suyun ısıtma için kullanılır hale gelmesinin sağlanmasında hem teknik zorunluluk hem de birim alanda tesis giderinin rantabl hale getirilmesi esastır. Sera alanlarının ve üretimlerinin illere göre dağılımı (2001) İLLER ............ALAN (da)......ÜRETİM (ton) Antalya ..............147.459 ............1.826.746 Adana ................116.082 ................514.130 İçel ........................94.582 ................711.130 Muğla....................20.870 ................215.827 Hatay ....................18.728 ..................49.677 Aydın ......................8.835 ..................48.733 Samsun ..................7.793 ..................68.028 İzmir........................6.228 ................161.157 Yalova ....................1.849 ..................28.500 Diğer iller ................8.961 ................101.368 TOPLAM ............431.387 ............3.725.296 Kaynak:DİE Sera modeli Ülkemiz seracılığı için Avrupa’nın benimsediği çok yüksek teknolojili ve o oranda düşük istihdam içeren Ülkemiz seracılık teknolojisi, emek yoğun ve düşük sermayeli yatırımlı AsyaUzakdoğu teknolojisi ile ileri teknoloji ve yatırım içeren Avrupa ülkelerinin kullandığı teknolojiler arasında sıkışıp kaldı. 6