Katalog

Türkiye’de fındık bahçesi değil ‘fındık ormanı’ var Cemil CİĞERİM AMSUN Bir bölge üniversitesi olan Ondokuz Mayıs Üniversitesi'nde, (OMÜ) Ziraat Fakültesi bölge tarımının modernizasyonu için gerekli üretken teknolojinin bölge tarım sistemlerine aktarımı yanında, ülke geleceğini ilgilendiren temel tarım politikalarının oluşturulmasında katkısı olabilecek bilgileri üretme vizyonunu da hedef aldı. Karadeniz Bölgesi ve Türkiye'nin çok önemli geleneksel ihraç ürünlerinden olan fındık üretimi ve ihracatında, son yıllarda farklı kesitler içeren sorunların aşılmasına yönelik temel politikaların oluşturulması için, bilimsel veri üretimini amaçladı. OMÜ Ziraat Fakültesi, fındık tarımı konusunda ne gibi araştırmalar yaptı. Bunların yanıtını Fakülte Dekanı Prof. Dr. Yunus Pınar'dan alacağız. Fındık önemli bir tarım ürünü mü? Bilindiği gibi, Türkiye, dünya fındık üretiminin % 70'ine sahiptir ve dünya fındık ihracatının % 80'ni yapmaktadır. Türkiye'de fındık üretimi doğrudan veya dolaylı olarak yaklaşık 8 milyon insanımızı ilgilendirmektedir. Fındık, yılda ortalama 650 800 milyon dolar döviz gelirini, hiçbir ithal girdisi olmadan temin eden tek tarım ürünüdür. Bu nedenle, gerek ülke gerekse bölgemiz için hayati rol oynayan fındık ile ilgili politikalar ve sektörün geleceği, milyonlarca üretici ve ihracatçıyı doğrudan ilgilendirmektedir. Fındık piyasasında ne gibi sorunlar yaşanıyor, ve çözümü için neler yapılmalıdır? Fındık piyasasında yaşanılan sorunların çözümlenebilmesi; piyasaların üreticiler, tüketiciler ve vergi mükellefleri açısından en yüksek sosyal faydayı sağlayabilecek şekilde, bu konudaki politikaların amacının doğru ve net olarak ortaya konulabilmesine bağlıdır.Türkiye' de fındık politikaları; arzın talebe göre yönlendirilmesi, üretimde verim ve kalitenin yükseltilmesi, etkili bir çiftçi örgütlenmesinin sağlanması, fındığın iç ve dış pazarlanmasının geliştirilmesi şeklinde yönlendirilmelidir. Bu bağlamda, amaçlara ulaşabilmek için, her şeyden önce işletmelerin yapısal sorunlarının çözümlenmesi ve fiyatların rekabet koşullarına göre meydana gelmesini sağlayacak alt yapının oluşturulması gerekmektedir. Tarım ürünleri piyasalarına müdahale gerekir mi? Fındık piyasasının en önemli özelliği, nispeten sürekli ve istikrarlı olan talep karşısında, arzın doğal faktörlere bağlı olarak kesikli ve daha istikrarsız olmasıdır. Bu durum ulusal ve uluslararası piyasalardaki fiyatları etkilediğinden, fındık üreticilerinin gelirlerinde önemli dalgalanmalara neden olabilmektedir. Bu nedenle, gelişmiş veya gelişmekte olsun bütün dünya ülkeleri, farklı yöntem ve seviyelerde, tarım ürünleri piyasalarına müdahale ederek, çiftçilerinin gelirlerinde istikrar sağlamaya çalışmaktadırlar.Devletlerin tarım ürünleri piyasalarına müdahalelerde bulunmaları, dünyada yaygınlaştırılmaya çalışılan serbest piyasa sistemine aykırı uygulamalar yapan ülkelerin başını ağrıtmakta, bazı ürünlerde fazlalıklar bazılarında ise yetersizlikler yaratırken, özellikle gelişmekte olan ülkelerin bütçelerinde önemli sorunlar oluşturabilmektedir. Pazarlama için ne yapılmalı? Türkiye'de, yaklaşık yirmi yıldan beri yoğunlaştırılan serbest piyasa mekanizmasına işlerlik kazandırılması çalışmaları, uluslararası yükümlülükler vb faktörlerin etkisiyle, devlet eliyle tarım piyasalarına yapılan müdahalelerin (destekleme alımları ve fiyat destekleri, girdi S “Fındık şu anda yetişmeyen birçok ülkede yetiştirilebilir. Zamanla diğer ülkelerin üretim miktarları bizi geçebilir. Bu gelişme bizim için en tehlikeli durumdur.” ve kredi sübvansiyonları, özelleştirme yoluyla tarımsal KİT'lerin üretim ve ticaretten çekilmesi gibi önlemlerin) kaldırılması yönünde politikalar izlenmektedir. Bu kapsamda, devletin piyasadan çekilmesiyle kalan boşluğun doldurulabilmesi bakımından tarımsal ürünlerin pazarlama alt yapısının düzenlenmesi ve piyasada rekabet koşullarının sağlanmasına yönelik politikaların oluşturulması gerekmektedir. Sıraladığınız ve çok önemli gördüğümüz sorunların yanı sıra fındık tarımında araştırma hedefleriniz hangi noktada? Hasat harman mekanizasyonu, depolama, çeşit standardizasyonu ve ıslahı, olumsuz iklim koşullarının çiçeklenme ve tozlanma üzerine olan etkilerinin giderilmesi, fındığa dayalı endüstrinin geliştirilmesi konularında yoğunlaştırıyoruz. Ne kadar araştırma yayınladınız? Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi olarak; dünyada fındığın yetiştirildiği başlıca ülkeler olan Türkiye, İtalya, İspanya ve Amerika Birleşik Devletleri arasında, özellikle fındık zararlıları konusunda yapılan araştırmaların sayısı ve kalitesi bakımından en iyisiyiz. Şu ana kadar fakültemiz fındık tarımı konusunda tam 104 adet araştırmayı tamamlamış ve yayınlamıştır. Yapılan araştırmalar; fındığın yetiştirme tekniği, bitki hastalıkları ve zararlıları, mekanizasyon, tarım işletmeciliği, tarım politikası ve yayım gibi konuları içermektedir.Fındık tarımıyla uğraşan kişi ve kurumların fakültemizden bilgi almaları yararlı olacaktır. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi, fındık tarımı ve politikasında var olan sorunların çözümlenmesinde yol gösterici araştırmalarına ve buna bağlı bir veri tabanı oluşturmasına hız vermektedir. Bu konuda, spekülatif tartışmalardan ve popülist uygulama ile söylemlerden kaçınarak, bilimsel verilerle kamuoyunun karşısına çıkıyoruz. Fındık piyasasında var olan sorunların çözümünün, Yüce Önderimiz Atatürk'ün de belirttiği gibi, bilimin sesine kulak verilmesiyle çözülebileceğine yürekten inanıyoruz. Araştırmalarımızın yürütülmesinde, fındık sektöründe faaliyet gösteren tüm kamu ve özel sektör kurumlarının desteğini bekliyoruz. Konuyla ilgili sektör temsilcilerinin ortaya koyacakları görüş ve önerileri bölgemizde fındık sektöründe yaşanan sorunların çözümü bakımından önemsiyoruz. Fındık tarımıyla ilgili diğer bazı teknik konulardaki görüş ve önerileriniz nedir? İşçilik ücretleri arttığı zaman, taban arazide tekrar fındık yetiştirmek gündeme gelecektir. AB'ye girdiğimizde, sanayileştiğimizde, zaten bu durum kaçınılmaz olacaktır. Yamaç arazi fındığının verimi azdır. Ovada, elverişli topraklar üzerinde yapılan tarımda daha yüksek verimli, daha kaliteli fındık yetiştirmek mümkün olabilir. Diğer ülkelerde düz arazilerde fındık tarımı yapılmaktadır. Düz arazideki fındık mekanize olabilir. Böylece, düşük maliyetle fındığı toplamak ve diğer teknik işlemleri yapmak kolaylaşacaktır. Fındığın verimini artırmak ve maliyetini mutlaka düşürmek zorundayız. Fındığı düşük fiyatla dünyaya satmalıyız. Aksi halde, dünya fındık piyasasını kaybedebiliriz. Bu konuda çok dikkatli olmalıyız. En çok fındık üreten ülke olmakla sadece gurur duymamalıyız. Bilimsel, ekonomik ve siyasi yönden yapılması gerekenleri yapmak zorundayız. Fiyat politikamızı çok iyi belirlemeliyiz. Aksi halde evdeki bulgurdan da olabiliriz.Türkiye'de fındık bahçeleri değil "FINDIK ORMANI" vardır. Ocaklarda 45 gövde kalacak şekilde seyreltme yapılmalıdır. Yani ağaç şekline dönüştürülmelidir. Diğer dünya ülkelerinde böyledir. Bu durum verimi düşürmez. Kaliteyi artırır ve tarım tekniklerinin uygulanmasını kolaylaştırır. Ayrıca, çeşitler çok fazladır. Bunlar azaltılmalı ve kültür çeşitleri oluşturulmalıdır. Fındıkta standardizasyona gidilmesi de çok önemlidir. Fındık, şu anda yetişmeyen birçok ülkede de yetiştirilebilir. Zamanla diğer ülkelerin üretim miktarları bizi geçebilir. Bu durum çok önemlidir. Bizim için en tehlikeli durumdur. 28