Katalog

56 kültürsanat 28Ekim2011Cuma382 Savaşta doğan miiz ~ 5 5 v . üanyıkıntısından müzeye:.. Galip Bey, bir "müzeyi" değil, "müzekonducuk!" yapılanmayı Ankara Kalesi'nin Akkale adlı burcunda oluşturmaya, Agustus Tapınağı ile Roma Hamamı'ndan topladığı yapıtlarla başladı. Cumhuriyetin kuruluşundan sonra Anadolu'nun çeşitli yörelerinden de tarihsel yapıtlar gelmeye başlaymca, ilk aşamada "Eti (Hitit) Müzesi'nin" kurulmasma karar verildi. Sonraki "Hars Müdürü" Hamit Zübeyr Koşay, Eğitim Bakanı Saffet Arıkan'a 1881'de yangm geçirmiş, yıkık dökük Mahmut Paşa Bedesteni ve Kurşunlu Hanı'nınonanlarak müzeye dönüştürülmesini önerir. Bu iki eski yapının, gerçekte Fatih Sultan Mehmet zamanındayapılmışbir kervansaray ile bir han olduğunu, yerli yabancı tüccarlarınburada kalıp "som (tiftik keçisi yünü)" ticaretini o binalarda yaptıklannı da anımsayalım. 1938 yılmda araya giren Dünya Savaşı'nın ekonomik koşullan, sonraki "devlet yöneticilerinin ihmalleriyle" onanmmm tamamlanması 1968 'e kadar sürdü. Bu arada yalnız orta alanın 1940'dabitirilmesi ile Alman Arkeolog H. G. Guterbockbaşkanlığmdaki heyet buluntulan yerleştirmeye başladı. 1943'teziyarete açıldı. Kurşunlu Hanı araştırma, kütüphane, konferans salonu, laboratuvar olarak; Mahmut Paşa Bedesteni de sergi alanı olarak kullanılıyor. Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nin kurulması Yunan top sesleri Ankara'dan duyulurken kararlaştırıldı... 1997de ödiil almıştı de değişiMik var mı? Eminim Bakan Günay bile bilmiyordur! Uzman olmayanlardan dolayı hariçten bolca gazel okuyanlarla ne olacağını, ne zaman yeniden tümden açılacağını kimse bilmiyor. İnşallah "Müzeler Haftası'na" yetiştirilir. Kimilerine göre tarihsel dizin aynen korunacak. Şu anda sonradan eklenen ve daha sonraki dönemlere sıkıştınlmış bölümler bu dizine uygun yerleştirilecek. Bazı iyileştirmeler yapılıp pencereler "nişlere" dönüştürülüp vitrinleşecek. Girişteki satış mağazasının kaldınlıp alt çıkışın karşısındaki özel yapısına taşınması ile boşalacak alan sergilenmede tarih öncesine eklenecek. Müzenin yapılışmdan sonra arkeolojik kazılarda ortaya çıkan tarih öncesi çağlar, örneğin mağara adamından (yontma taş) tarıma geçen (cilalı taş) insanın uygarlıkları ve özellikle dünyanın bilinen ilk tapınağı Göbekli Tepe de yeni sergilemede her halde bu alanda yerlerini alacaklar.(İnşallah girişte paltolar, şemsiyeler ve güvenlik için ziyaretçi çantalan için vestiyer unutulmaz!) Hiç kuşkum yok yeni düzenlenen Gaziantep Zeugma Müzesi'nde olduğu gibi ziyaretçiye çağdaş elektronik bilgisayar yöntemleri ile ile canlandırmalar da sunulacaktır. ÖZGEN ACAR akanlar Kurulu Başkanı, Milli Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanvekili Fevzi (Çakmak) Paşa, kurulalı henüz 15 ay olan Büyük Millet Meclisi'nin (BMM) 23 Temmuz 1921 'deki gizli oturumunda yaptğı "Başkent Ankara'nın Kayseri'ye taşınması" önerisi sonraki oturumlarda kabul edildi. Çünkü Polatlı'ya kadar ilerleyen Yunan ordusunun top sesleri Ankara'da duyulmaktaydı. BMM ve bakanlıklann katirlarla, kağnılarla Kayseri'ye taşınmasma başlandı. Ankara'nın Yunan ordusuna düşmesi her an bekleniyordu. O günlerde Mustafa Kemal Paşa Milli Eğitim Bakanı'na "hars (kültür) müdürlüğü" kurması için bir talimatverdi! Bakanlığmtoputopu 17 memuru vardı. Müdür Galip Bey dört memur ile "Kültür Müdürlüğü'nü" kurarak Ankara içinde eski eser toplayıp bir müze kurmaya başladı. Olacak iş miydi bu? Bir yandan kent boşaltılıyor, öte yandan da ne demekse "müze" kuruluyordu! Ama Atatürk ileri görüşüyle her şeyin bilincindeydi... Savaşı kazanacağına kesinlikle emindi... Birülkeyi tam olarak sahiplenmek için yalnızca onun sınırlannı güvenliğe, ulusunu özgürlüğe ve bağımsızlığa kavuşturmak değil; ülkenin kültürel, tarihsel ve dinsel mirasına da sahip çıkmak gerektiğinin bilincindeydi! B Adı, "Hitif'ten "Anadolu Medeniyetleri Müzesi" olarak değiştirildi. Çünkü tüm Anadolu uygarlıklannı kapsar olmuştu. 1997yılında Avrupa'da "Yılın Müzesi" seçildi. Bu müzenin, "güvenlik bağlantılı" telefonları faturalan ödenmediği için, son yıllarda telefonlan bile kesildi! Bu müzenin "çatısı aktığı" için görkemli yapıtların bulunduğu salonlara plastik kova ve leğenler konularak yabancı turistlerin ziyaretlerine de sunuldu! Aynı günlerde Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay "Ankara'da Uygarlıklar Müzesi'nin kurulacağmı" açıklıyordu! Acaba hangi parayla, hangi "çanakçömlek" mantığıyla! Bu müzenin turist otobüsleri ile ziyaretçilerin araçları için park alanı yoktur. Bereket, 1012 yıl önce, hiç olmazsa tuvaletleri elden geçirildi. Bu müzede çoğu çerçöp niteliğinde yaklaşık 180 bin kadar tarihsel parçanın olduğu biliniyor ve bunlardan ancak 78 bini sergilenebiliyor. I I I I I I Ankara bölümü Alt kattaki Ankara bölümünün yeniden düzenlenmesine başlanmışt. Bu yıl Ankara'da altı yerde Eski Tunç Çağı'ndan (ETÇ) Roma'ya kadar uzanan kurtarma kazıları sürüyor. KaçakçılarınNallıhan'dabulduğu ETÇ'den adını höyüğe "Çömlektepe" olarak verenkimilerinin "çanakçömlek!" dediği güzel buluntular ve Roma ağırlıklı Juliapolis antik mezarların hazineleri için de özel sergi alanları hazırlanmaktaydı. AMM yeniden ve tümden açıldıktan sonra Cumhuriyet sütunlannda tekrar buluşmak üzere... Acaba diyorum yeni bir "Uygarlıklar Müzesi" hayali peşinde koşmak yerine bu görkemli yapının mimarisine uygun genişleme ile sergideki parça sayısı 20 bine çıkarılamaz mı? Haydi devlet, haydi "tarihsever" zenginlı jnler el ele... Ne zaman açılacak? Temsilcimiz Utku Çakırözer, bu özel ek için "Okurlara AMM'yi gezdiren" bir yazı istedi. Ancak güncel koşullarda yazacaklarım boşlukta kalacaktı! Yazıyı okuyan ve müzeye gitmek isteyen okur için bir ikilemde kaldım. Daha önce müzeyi gezen okur düş kırıklığı yaşayacaktı, ilk kez gidenler de "Bu mu Avrupa'da Yılın Müzesi" diye bana tepki gösterecekti. Çünkü plastik kovaleğenlerden kurtulmak için çatı onanmına başlandığından bazı bölümler ziyarete kapatılmıştı. Gördüğüm kadarı ile sergideki yapıtların ancak üçte ikisi görülebiliyordu. Tabii bu durum geçici idi... Anladığım kadarı ile aydınlatma ve ısıtma düzeni de değişiyor. Peki, sergileme düzenin I Eti Müzesi Bir gün yolunuz "Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ne (AMM)" düşerse girişteki simgesine dikkat ediniz. 1921 rakamı Atatürk'ün bu talimatiyla kurulan müzenin ne zaman oluşmaya başladığını görürsünüz. I •