Katalog

46 tadım notları 28Ekim2011Cuma382 ERTAN ANLI C umhuriyetimizin kurucusu büyük önderimiz Atatürk, Anadolu bozkırmdan başkent Ankara'yı yaratmakla kalmamış, bugün hala arazisi üzerinde spekülasyon yapılan Atatürk Orman Çiftliği'ni (AOÇ) kurarak halkını yeşile, doğaya kavuşturmuştur. Çiftliğin kuruluş öyküsü oldukça ilginç. Atatürk 1925 yazmda devrin önde gelen ziraat uzmanlarmı toplar ve Ankara civannda amaca uygun bir arazi bulunmasını emreder. Ancak, o dönem büyük kısmı bataklık veya çorak topraklardan oluşan Ankara'da bazı uzmanlar çekinerek bugünkü, o zamanlar fakir, çorak ve batak bir yer olan, araziyi gösterirler. Birçokuzman arazinin uygun olmadığını belirtir. Ancak, araziyi gezen Ulu Önder, "İşte istediğinı yer böyle olmalı. Hem batak, hem çorak, hem de fena bir yer. Burayı biz ıslah etmezsek kim ıslah edecek" diye sorar. Nitekim Tarım Bakanlığı uzmanlarından Schmit arazi için verdiği raporda, "Bu öyle bir teşebbüstür ki, elverişsiz iklinı ve toprak koşulları altında bıırada ya sabır tükenir, yahut da para" der. Ancak, zoru seven Atatürk'ü bu sözler sadece teşvik eder ve merhum Abidin Paşa'nın eşi Faika hanımefendiden 20 bin dönümlük araziyi satm alır. Böylece, Türkiye'de modern tannıın gelişiminin önünü açan Atatürk, çift liği sadece yeşillendirmekle kalmaz, aynı yıl şarap ve bal üretim tesislerini de kurdurur. Artık AOÇ'nin bağı yok Günümüzde, kendine ait bağıkalmayan AOÇ, Tekirdağ yöresinden gelen Merlot, Cabernet Sauvignon, Syrah ve Ankara Kalecik'ten alman Kalecik Karası üzümlerini şarabaişliyor. "BoğaKam" dışında"Çiftlik Altını", "Kilis Altını", "Şahaser", "Narköy" ve "Ankara Altını" gibi efsanevi markalar yeniden doğuyor. Üretim henüz butik düzeyde ancak, üretim müdürü meslektaşım ve arkadaşım Aykut Muğla iddialı geldiklerini ve başta "Boğa Kanı" olmak üzere bu şaraplan marka yapacaklannı belirtiyor. Efsanevi Boğa Kanı'nın doğuşu çiftliğin ilk döneminde şarabı üreten Macar ustalardankalma. Macarların "Boğa Kanı" anlamı na gelen dünyaca tanınmış şarabı "Egri Bikaver" bizde "Boğa Kanı" adını alıyor. "Egri Bikaver"in bizim tarihimizle yakm ilişkisi var. Sultan Süleyman 1552yılındaEgerKalesi'ni kuşatır, Macarlar direnir. Ölen asker kanlanyla şarap kırmızısı arasmda bir ilişki kurulur. Böylece, "Egri Bikaver" adı ortaya çıkar. "Boğa kanı" için önemli bir değişiklik yapılmış ve eskiden İzmir bölgesinden getirilen "Grenache" üzüm çeşidi yerine yeni "Boğa Kanı" şarabında daha güçlü ve gövdeli şarap veren "Cabernet Sauvignon" üzümü kullanılmış. Doğrusu koyu renkli güçlü gövdeli şarap veren "Cabernet Sauvignon" renk ve gövdesiyle "Boğa Kanı" adını daha iyi taşıyor. 2010 yılı oldukça başarılıydı. Aykut Muğla; 2011 yılının daha güçlü bir şarapla geleceğini belirtiyor ve ekliyor: "Kalitesi giderek artan AOÇ şaraplarıyakmda eski prestijli günlerini mutlaka yakalayacak.." 193137 YILLARINDAKİ ÜRETİM LİTRE YIL 1931 2,591 1932 7,734 1933 25,723 1934 46,261 1935 58,059 1936 75,809 1937 74,286 Kaynak: AtatUrkÇiftlikleri, Devlet Ziraat İletmeleri Kurumu Neşriyatından, Ankara, 1939) Üretime teşvik Atatürk'ün şarap tatüğı bilinse de, genellikle rakı tüketti. Ancak, önce AOÇ ve sonra özel sektör yoluyla Türkiye'de şarap üretimini başlattığı ve teşvik ettiği kesin. İşin öyküsü şöyle: 1925 yılmda Atatürk'ün emriyle çiftlik içinde AOÇ Şarap Fabrikası kurulur. İlk üretime 1929 yılmda 2 bin litre şarapla başlanır. 1930 yılmda 250 dönüme ulaşan bağlar ile üretimin arttırılması hedeflenir. Üretilen üzümlerden beyaz, siyah şaraplarve likör yapılır. 1933 yılma gelindiğinde hızlı bir üretim artışı olur ve 25 bin litreye ulaşılır. 1939 yılmda talep karşılanamadığmdan 500 bin litrelik bir kav inşası planlanır, gerekli projeler hazırlanır ve proje yürürlüğe girer. Hedefe 1943 yılmda vanlır. Artış çok büyük olur. 500 bin litre.. 1950'lerden sonra üretim çiftlik dışına taşar. 1953 yılmda Çiftlik merkezinde 1 milyon litre, Nevşehir Narköy'de 1 milyon litre ve Kilis'te 1.5 milyon litre olmak üzere 3.5 milyon litre kapasiteli üç fabrika çalışır. Sonrasmda özel sektör şaraplarmm devreye girmesiyle bir yavaşlama olur. Zaman içinde bazı yenilenmeler olsa da, 2004 yılma gelindiğinde tesisler artık eskimiştir. Üretim durur. 2008 'te ise üretim tesisleri yenilenerek yeniden üretime geçilir. tt ?•