Katalog

Hazırlayanlar: Nilay Yılmaz, Aytül Akal, Mavisel Yener, Çiğdem Gündeş, Mustafa Delioğlu. ÇOCUKGENÇLİK OKUMA Ë Mavisel YENER M iles, Pinchbucket Evi adlı ilçe yetimhanesinden (yedinci kez) kaçtıktan sonra, tuhaf Oskuro sirki ile tanışan bir çocuk. Romanın ana karakteri yetim Miles, okurun özdeşim kurabileceği biri. Yanından hiç ayırmadığı küçük oyuncak ayının adı Mandalina. Dizinin Kahkaha Sarayı adlı ilk kitabını anımsayalım ilkin. Roman bir sirkin çevresinde gelişir, kaplanlar konuşur, aslında bir şarkı olduğunu iddia eden melek bizi düşündürür, ilginç geçmişi olan palyaçolar vardır, hepsinin gizemini çözmek okur için heyecanlı bir yolculuktur. Larde kasabasına, Oskuro Sirki adında, tuhaf bir sirk gelir. Bu sirk, ilçe yetimhanesinden kaçıp sokakta kocaman bir fıçının içinde yaşamaya başlayan Miles’ın ilgisini çeker. Miles, sirk çadırının kurulmasını izlerken birden yanı başında bir Bengal kaplanı belirir, kaplan Miles’la konuşmaya başlar. Olanları düşündükçe Miles bunun bir düş olup olmadığından kuşkuya düşer ve sirke gizlice girip kaplanı bulmaya karar verir. Gösteri sırasında, minik bir akrobatın kuleden düşerken kanatlarının açıldığını ve kanatlarını çırparak yere indiğini gören Miles, şaşkınlıkla gizlendiği yerden çıkıverir ve olanlar olur. Miles’ın, “Ufaklık” adında melek bir arkadaşı vardır artık. Ufaklık’ın anlattıklarından sonra büyük kaçış başlar; sirk yöneticisi ve adamları onları izlemektedir. Kahkaha Sarayı’nda atlatılan tehlikelerin yanı sıra Dr. Tau Tau’nun şifalı şurubu işleri iyice karıştırır. “Dr. Tau Tau’nun Şifalı Şurubu. Doğal neşenizi yerine getirir ve bozuk moralleri düzeltir. Bu mucizevî ilaçtan iki kaşık dolusu içmek kah Kaplan Yumurtası Gizemli bir sirk, şaşırtan sırlar... kahayı hayatınıza geri getirir. Aldıktan sonraki altı saat içinde ağır makine kullanmayın ve ameliyat yapmayın.” Miles şurupla ilgili şaşırtıcı iddiaları dizinin ikinci kitabında daha iyi değerlendirecektir. Miles, “Gerçek Kahkaha Sarayı”nı bulduğunda, yaşamda çok değerli iki şeyin olduğunu anlar: aile ve dostlar. Dizinin ikinci kitabı Kaplan Yumurtası’nda gizemli ve sakar falcı Doktor TauTau ile Miles dostluk kurarlar. Doktor TauTau, yetim Miles’ın anne babasını tanıdığını ve Miles’ın babasının hayatta olduğunu iddia eder. “Belki de boyalı karavanlardan birinin içinde, hâlâ babasının ortadan kaybolmasıyla ilgili bir ipucu saklanıyordu. Miles, annesiyle babasını hep, üzerine muhteşem bir kaplan kafası resmedilmiş bir karavan içinde hayal ediyordu, ama neden bu şekilde hayal ettiğinden emin değildi ve sirkte böyle bir karavan görmemişti”(s. 39). Ailesi hakkında ipuçları arayan yetim çocuk Miles, Doktor TauTau ile birlikte, gizlice yolculuğa çıkar. Bu arayış kısa zamanda bir kaplanın ruhunu içerdiği söylenen efsanevi bir taşı arama işine dönüşür. “ ‘Ne yumurtası?’ diye sordu Miles. ‘Ben yumurta falan yutmadım. Bu yüzden mi beni buraya getirdin? Babamı aradığımızı söylemiştin!’ ‘Arıyoruz da, dostum,’ dedi TauTau, ‘ama ilk önce Yumurta’yı bulmalıyız. Babanı Yumurta’yla bulabiliriz. Bir düzine baba bile bulabiliriz!’” (s.90) Yumurta denen şeyin nerede olduğunu kimse bilmez. Kaplan Yumurtası, bir şamanın gerçek bir kaplanın ruhunu alıp taşa sıkıştırmasıyla oluşmuştur. Ruh yumurtada kaldığı sürece kaplan ölemez, yumurtayı elinde bulunduran kişinin kontrolünde, bir tür yaşayan hayalet olur. Kaplan Yumurtası’nda çok güç vardır. Ruhunu taşıdığı kaplanın bilgeliğini, cesaretini ve gücünü içerir, ama sahibi onu kontrol edebilmek için kendiliğinden bilge ve güçlü olmalıdır. Bazıları, Yumurta’nın, sahibine ölümsüzlük sağladığına inanır. Miles ile Ufaklık bilgi kırıntılarını bir araya getirirken yumurtanın, Miles’ın anne babası ile ilginç bağlantısını keşfederler. Yumurta Miles’ın geçmişinin sırlarını açığa çıkaracak bir anahtar mıdır? Okuma keyfini duyumsatan kitabın her bölümünün başına yapılmış karakalem resimlerin de usta işi olduğunu söylemek gerek. (Yazar Jon Berkeley deneyimli bir illüstratör.) Kayıp parçaları birleştirmeyi seven, gizemli, fantastik romanlardan hoşlanan okurlar, ana karakteri yetim bir çocuk olan bu diziyi severek okuyacaklar. Kahkaha Sarayı’nı bitirdiğimizde yanıtsız kalan pek çok soru vardı, onların yanıtları dizinin ikinci kitabı Kaplan Yumurtası’nda çaldı kapımızı. Fakat sorular ve yanıtlar bitmedi, dizinin üçüncü kitabını biraz da bu nedenle iple çekiyoruz. Bilmecenin bazı parçaları orada saklı çünkü… İyi bir kitabın sayfalarını adımlamak, kasabalar arasında dolaşırken yanında sırları da taşıyan sirkin gizemini öğrenmek isteyen okurlar için iyi bir seçim. ? www.maviselyener.com *Kaplan Yumurtası, Jon Berkeley, Türkçeleştiren: Niran Elçi, Tudem Yayınları, 280s, 2009, 12+ *Kahkaha Sarayı, Jon Berkeley, Türkçeleştiren: Niran Elçi, Tudem Yayınları, 293s, 2009, 12+ ‘Bilim bildiklerimiz, felsefe ise bilmediklerimizdir!’ Bertrand Russel Ë Hazırlayan: Çiğdem GÜNDEŞ Felsefe: a.Yun.> Ar.1. Varlık, evren, insan ve bilgiyle ilgili düşüncelerin bütünü. 2. Bir bilimin ya da bilgi alanının temelini oluşturan ilkeler bütünü: Tarih felsefesi. Hukuk felsefesi. 3. Bir filozofun, bir felsefe okulunun, bir çağın öğretisi: Sokrates felsefesi. 4. Evreni, dünyayı, yaşamı yorumlama biçimi, dünya görüşü, ideoloji. 5. Bir konuda soyut düşünüş: Felsefe yapmak. (Dil Derneği Türkçe Sözlük, 2. Basım) Brenifier’in atölye çalışmalarına kulak verelim. Hayat Nedir? Oscar Brenifier / Resimleyen: Jérôme Ruillier / Tudem Yayınları / Filozof Çocuk Dizisi/ 96 s. / 7+ yaş Canlı renkler ve neşeli çizimlerle hemen dikkat çeken kitap, “Mutluluk / Hırs / Mutsuzluk / Varoluş / Hayatın Anlamı / Ölüm olmak üzere bölümlere ayrılmış ve her bölüm bir ana soru içeriyor. Her sayfada da o soruya verilen farklı yanıtlar var. Hemen karşı sayfada ise “Evet ama…” diye başlayan başka bir soru bekliyor okuru. Amaç alışılmış yanıtların dışına çıkabilmek, hayata farklı açılardan bakabilmek, olgu ve kavramlar üzerinde birazcık da olsa düşünmek. İlgili bölümlerin sonunda Brenifier “Bu soruları sordum çünkü…” deyip hedefini kısaca açıklıyor. Örneğin; Mutluluk isimli ilk bölümün ana sorusu “Nasıl Mutlu Olabilirsin?” ydınlıkçı çalışma ve disiplinler bütünü olan “felsefe (düşünbilim)” sözcüğü, Yunanca “phileo” (seviyorum) ve “sophia” (bilgi, bilgelik) sözcüklerinden türemiştir. Akılcı bilgiyi arayan bilim insanlarına da “filozof” denir. Gerçeğin peşinde koşan düşünbilimin temel aracı da kuşkusuz “düşünce” ve “düşünen insan”. Felsefe salt düşünmeyi de değil beraberinde sorgulamayı, soru sormayı ve kuşku duymayı da şart koşar. Bugün kanıtlanmış pek çok bilimsel gerçeğin altında da bilimcilerin “soru” ve “kuşkuları” vardır. Geçtiğimiz hafta İstanbul’da sorular vardı. “Ben Neyim?”, “Duygular Nedir?”, “İyi ve Kötü Nedir?”, “Hayat Nedir?” isimli kitapların yazarı Fransız felsefeci Oscar Brenifier sorularıyla çocukları terletti, şaşırttı, düşündürdü. Çocuklar için “Filozof Çocuk” isimli bir dizi kitap yazan ve atölye çalışmaları yapan Brenifier 1727 Aralık 2009 tarihleri arasında İstanbul’daydı. Dilerseniz önce “Filozof Çocuk”u tanıyalım ardından A İlk yanıt da; “Okulda iyi notlar alarak.” Siz de mi hemfikirsiniz bu yanıtla? O halde buyurun şu sorulara bir bakın… Evet, ama… * Kötü not almak felaket midir? * Kimin için iyi not almak istiyorsun? Kendin için mi yoksa annen ve baban için mi? * Peki, ya hiçbir şey anlamadan iyi not aldıysan? Eğer bu soruyu “İstediğim her şeyi yapmakta,” diye yanıtladıysanız bir kez daha düşünmenizi öneririm. Çünkü Brenifier’in yeni soruları var; Evet, ama… * Seni rahatsız edecek bir şey olsa bile, başkaları da istediği her şeyi yapabilir mi? * Gerçekten yapmak istediğin şeyin ne olduğunu her zaman bilebilir misin? * İstediğin her şeyi gerçekleştirdiğin zaman ne yapacaksın? Mutluluk bölümünün sonunda yazar, “Bu soruları sordum çünkü böylece…” * …seni mutlu eden şeyi bulman ve onu başkasınınkiyle karıştırmaman için en iyi yolun bu olduğunu keşfedebilirsin. * …kendi mutluluğunun yaratıcısı olabileceğini ve bütün işi kadere ya da şansa bırakmamak gerektiğini anlayabilirsin. * …kim olduğunu ve neye sahip olduğunu bilerek mutlu olabilirsin,” diyor. Sizce de üzerinde düşünmeye değmez mi? Brenifier’in Filozof dizisinden çıkan diğer kitaplar da hep aynı yaklaşımla hazırlanmış. Kitaplar arasındaki en CUMHURİYET KİTAP SAYI 1038 SAYFA 32