Katalog

OKUMA! ÇOCUKGENÇLİK Dayıoğlu’ndan Çocuklara 45. Yıl Armağanları Ë Mavisel YENER “A Yollarda Ë Nilay YILMAZ olculuğumuz devam ediyor. Bu hafta Antartika kıtasına, Yeni Zelanda’ya, Hindistan’a, ardından da Avrupa’ya uzanıyoruz... “Okuma!” bölümü gizemli bir yolcuğa davet ediyor bizi. Bu yolculukta Gülten Dayıoğlu’nun 45. Yıl armağanları ile tanışıyor, onların peşine takılıp kıtalar arasında geziniyoruz... Kulaklarımızda “Cumhuriyet Çocukları”nın mektuplarından yükselen neşeli sesler... Bulutların arasından göz kırpan Kırmızı Balon da bize katılıyor, İzmir sahnelerinden, İstanbul Film Festivali perdelerinden ve kitap sayfalarından getirdiği sevinçlerle bizi izliyor... Bir hafta ne çabuk gelip geçiyor. Haftaya yeni konuklarla buluşmak dileğiyle... Kitapla, sevinçle renklesin yollarımız… Y (iletişim:[email protected]) vustralya’ya gidiyordum. Uçakta, her haliyle garip ve gizemli, genç bir adamla tanıştım. Kendisi Genetik Mühendisiydi. Onunla insan kopyalama olgusu üzerine, ürperti verici konuşmalar yaptık. Daha sonra o bana, roman yazmam için, yürek hoplatıcı bir serüven aktardı. Bu serüveni, birbirlerine tutkulu bir aşkla bağlı olan, Defne ve Burç adında, liseli iki genç yaşamıştı. Böylece her sayfasında, acaba sorusuyla insanı kuşatan, bu soluk kesici roman ortaya çıktı. Ne var ki, bu olayda aklıma takılan bazı soruların yanıtlarını, hâlâ bulabilmiş değilim: Yol arkadaşım Burç, gerçek bir insan mıydı? Yoksa ben, gen teknolojisi ve canlı kopyalama yöntemiyle, laboratuvarda oluşturulmuş biriyle mi yolculuk yapmıştım?” Gülten Dayıoğlu’nun, Mo’nun Gizemi adlı gençlik romanının arka kapak yazısıydı bu. Kitabın devamının geleceğinin ipuçlarını dikkatli okurlar fark etmişti. Mo’nun GizemiOtran dizinin ikinci kitabı. Emre Erdem’in başarılı kapak çalışmasıyla yayımlanmış. Kitabın ilk üç sayfasında Gülten Dayıoğlu’nun yaşam öyküsü ve eserlerinden söz edilmiş. 1935’de Kütahya’nın Emet ilçesinde dünyaya gelen yazar, 1977’de ilkokul öğretmenliğinden ayrılmış. Kırk beş yıldır çocukgençlik edebiyatında pek çok ürün veren Gülten Dayıoğlu, ilk çocuk kitabı “Bahçıvanın Oğlu”ndan (1963) bu yana, kuşaktan kuşağa okunan eserleriyle Türk çocuk edebiyatına hizmet ediyor. İlk kitabı okuyanlar Defne ve Burç’u iyi tanır; onlar yine birbirlerine âşık… Bu kitapta ikisi de dünyanın sayılı genetik uzmanlarından olmuş. Japon bilgin Yuma’nın, MoSan adını verdiği insanüstü varlığı yaratma çabaları devam ediyor. Bunun için Defne ve Burç’a, Mo yaratığının genlerini aşılıyor. İki genci tuzağa düşürüp kaçırmasıyla beraber her şey daha da içinden çıkılmaz bir hal alıyor. Arı bir Türkçeyle kaleme alınmış Mo’nun Gizemi 2Otran, gizem, gerilim, fantastik vb. türlere ilgi duyanların hatta duymayanların da keyifle okuyacakları bir kitap. Kitapta yaratılan karakterlerin içsel dünyaları ve sağlam çizilmiş portreleri sayesinde klasik bir tat da yakalanıyor. Fadiş’ten Mo’nun Gizemi’ne uzanan yola bakıldığında kitaptaki insan ilişkileri, etik, bilimkurgu ve felsefe damarının da ne denli önemli olduğunu görmek zor değil. Bu damar önemli, çünkü bilimsel bulgular artık aklın zor alabileceği denli çeşitlendi, bilim adamları her gün yeni bir “doğru”yu buluyor. Yine de bilebildiklerimiz yetersiz… git gide yetersizliğini fark ediyoruz. Son yıllarda çocuklar için yazılmış bu tür iyi kitaplara bakıldığında yazarın disiplinlerarası kapsamlı, tutarlı bir tarama yaptığını fark ediyoruz. Dayıoğlu 45. yılında ’Ben de değişip, gelişiyorum’ diyebilen ve “değişen” çocuğun “farkında” olan bir yazar olduğu için hâlâ sevilerek okunuyor. “Bugünün insanı için yazarken, otuz yıl öncekinden çok farklı yaklaşıyorum konulara. İletişim araçları ve teknolojinin baş döndürücü ilerlemesi değer yargılarını, duyguları, düşünceleri, görüşleri içten içe yaman biçimde etkilemekte. Korkarım ki insanın özüne de ulaşmakta bu etki. İşte bu görüş doğrultusunda yazıyorum bugünkü okuyucularıma. Bu olguyu yaklaşık son on yıllık dönemde algıladım. Ve hemen kendimi yenileme gereksinimi duydum. Okuyor, araştırıyor, izleyip gözlüyorum. Sanatsal sezgilerimi bu birikimle besliyorum. Sonra oturup yazıyorum. Günceli, çağdaşı yakalamaya çaba gösteriyorum kısacası. Günümüz insanı tarafından okunmak için böyle yapmaya zorunlu olduğumun bilincindeyim” diyor. Mo’nun Gizemi’nin bilimkurgu damarının nerelere dayandığını düşündüğümüzde tarihçe de bizi doğruluyor. Türk bilimkurgu edebiyatının tarihçesinde, 70’li ve 80’li yıllarda Gülten Dayıoğlu, Selma Mine, Niyazi Ahmet Banoğlu, Refik Özdek, Rıza Zelyut gibi isimlerin özellikle çocuklara yönelik eserlerinin oluşturduğu ilk ekolü görüyoruz. Böylece atılan temeli daha sonra başka isimler izledi. Yazarın fantastik anlatı damarı daha önce Kıyamet Çiçekleri, Alaca Karanlık Kuşları, Yada’nın Gizil Gücü’nde yine karşımıza çıkmıştı. Gülten Dayıoğlu kitaplarında yolculuklar için her zaman hazırdır bavulumuz. Bu kez de öyle Antartika kıtasına, Yeni Zelanda’ya, Hindistan’a ve dünyanın farklı bölgelerine yolculuğumuz var… Peki, bu kitapta karşımıza çıkan Otran kim? Ya da ne? Mo soyunun devamı için onun varlığı önemli mi? Çocuklara yaptığı ameliyatlarla ünlü olan cerrahın bu kitapta işi ne? Ölüler Mağarası nerede? İnsanoğlu yeni bir evrim basamağına adım atmış olabilir mi? Bütün bu gizemli soruların yanıtını nerde bulacağınızı biliyorsunuz artık… Yazının başlığında “45.yılda çocuklara verilen armağanlar”dan söz etmiştim. Mo’un Gizemi 2Otran’dan başka armağanları da var Dayıoğlu’nun. Gülten Dayıoğlu Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Vakfı tarafından ilki düzenlenen edebiyat yarışmasında iki roman birincilik ödülünü paylaştı, Türk çocuk edebiyatına kazandırılan bu yapıtlar armağanların en güzelidir. Zehra Tapunç’un `Charta Pergamena’, ve Dursun Ege Göçmen’in ‘Canı Sıkılan Çocuk’ isimli ödüllü romanlarının basılmasını dört gözle bekliyorum. Okumaya ve sevgiye çok gereksinimimiz var, nice yıllara Gülten Dayıoğlu… ? *MO’NUN GİZEMİ 2OTRAN Gülten Dayıoğlu/ Altın Kitaplar/ Editör: Belirtilmemiş/ 2008, 350 sayfa (12+) Gülten Dayıoğlu www.maviselyener.com Hazırlayanlar: Nilay Yılmaz, Aytül Akal, Mavisel Yener, Çiğdem Gündeş, Mustafa Delioğlu. SAYFA 28 CUMHURİYET KİTAP SAYI 955