Katalog

Türkçe Günlükleri M. 1 Mayıs Perşembe 2 Mayıs Cuma Şehmus Güzel’in, Abidin Dino hakkında yazdığı üç ciltlik yeni kitabının yayımlandığı haberini alınca, eskisini tümden unuttuğumu fark ettim. Hakkında bir şeyler yazmayı planlamış ve “korunaklı” bir yere kaldırmıştım onu. Ama nereye? Bu, ilk kez başıma gelmiyor. Bir de kütüphanecilik sertifikam var üstelik. Nasıl almışsam onu; kendi kitaplığımı düzenlemekten acizim. Gereksindiğim kitabı aramaktan yorulup vazgeçtiğim çok olmuştur. Şehmus Güzel’in kitabını da öyle iyi saklamışım ki her yeri didik didik ettiğim halde, bir türlü bulamadım. Kitaplığa ve kitabı koyabileceğim her yere baktım. Yok… Yok… Derken, her an el attığım bir rafta karşıma çıkmasın mı? Çok göz önünde olduğu için tek oraya bakmamışım. Neyse, ta Paris’ten, hem de imzalı olarak, hem de Abidin Dino’nun desenleri eklenerek gönderilmiş kitabı kendi evimde kaybetmenin ayıbından kurtulmuş oldum. Şehmus Güzel’in yakın dostu, arkadaşı Abidin Dino hakkında yazdığı “Abidin Dino ile Söyleşiler; Hayat ve Sanat” (Pêrî Yayınları), pek çok zamanı birlikte yaşanmış Parisli yıllardan başlayarak ünlü ressamımızın yaşamından geniş bir kesit sunuyor. Abidin Dino’nun dolu dolu geçirilmiş yaşamının yakın bir arkadaşı tarafından anlatılması, kitaba önemli bir sıcaklık katmış. M. Şehmus Güzel’in zaten renkli olan anlatımı, Dino ile yapılan söyleşilerin aktarılmasıyla daha da renklenmiş. Yalnız desenleri, çizimleri, resimleri hakkında bilgi aktarmıyor kitap, Abidin Dino’nun bunlar hakkındaki yorumlarını da içeriyor; çok gezen ve çok bilen, dünyanın her şeyiyle ilgili bir insan olarak felsefeden, edebiyata, çeşitli konulardaki görüşlerini de yansıtıyor. Yaşamında yer tutmuş hemen herkes anılmış kitapta. “Yüzyılı bir ucundan öbürüne geçmiş” (1913 1993) olan Abidin Dino nasıl çağına tanıklık etmişse, Şehmus Güzel de Abidin Dino’nun yaşamına ve sanatına tanıklık etmiş ve bu tanıklığı akıcı bir biçemle yansıtmış. FEYZA HEPÇİLİNGİRLER Şiddet insanın hamurunda mı var; öğrenilen bir şey mi? Hamurunda varsa, eğitimle bu şiddet eğilimi giderilmeli, giderilebilir. Eğitim insanın hayvan yanlarını düzeltip onu insanlaştırmazsa ne işe yarar zaten? Yok, eğer öğretiliyorsa bunun da insanlıkla bağdaşır yanı yok. “Onlar senin düşmanın, kafalarını ez!” eğitiminden kim, neden geçiriyor polisi? “Orantısız güç kullanma”… Polisin 1 Mayıs’ta yaptıklarının açıklaması bu kadar basit mi? Tekin Gönenç’in en tanınmış kitabı galiba “Gönlü Güvercinli Kadın”. Önceki kitapları gibi, o da Varlık Yayınları’ndan çıkmıştı; yeni kitabı da aynı yayınevi tarafından yayımlandı. Yeni kitap bu kez şiir değil. Kitabın arkasında “… Tekin Gönenç, Gizdüşümler’in ardından yine bir öykü kitabıyla okurlarını selamlıyor.” denmiş; ama öyküden çok anı sayılır kitaptakiler. Gizdüşümler de öykü değil, gezi yazısıydı daha çok. Şair Tekin Gönenç aynı zamanda bir gezgin. Dünyanın görmediği pek az yeri kalmış. Gizdüşümler bu gezilerin izlenimlerini aktarıyordu; yeni kitabı “Babamın Bıyıkları Yoktu” ise daha yerli. Sivas Yıldızeli’de geçen çocuklukta yaşananlardan damıtılanları, yaz mevsiminin Bodrum’unu, Aşık Veysel’le görüşmenin anısını, tanışmaları anlatıyor. Bir solukta okunan bir kitap. Kerem Onat’ın sorularını yanıtlamaya ancak sıra geldi. “Geçen gün yeni kitabınıza (Dilim Dilim Anadilim) rastladım ve hemen aldım. Öbür kitaplarınız gibi bunu da bir çırpıda okudum.” diye başlıyordu Kerem Onat’ın mektubu. Mektuba ve sorulara değinmeden önce bir ayraç açmak istiyorum. (Bu köşenin okurları anımsayacaklardır. Adı geçen kitap yeni yayımlandığında, beni, aynı adı taşıyan bir başka kitabın adını “çalmak”la suçlayanlar olmuştu. Adın “sahibi” oldu 4 Mayıs Pazar 6 Mayıs Salı ğunu iddia eden kişiye bu adı seve seve bırakabilirdim; ama kitap yayımlandıktan sonra adını değiştirmek ne yazık ki olanaksızmış. Ben de yapılabilecek olanı, kitabın yeni baskısında yaptım. Türkçe yazılarımı yıllarca “Dilim Dilim” adlı köşede yazdığım için pekâlâ kullanmaya hakkım olan “Dilim Dilim Anadilim” adını geriye çekerek kapağa Türkçe “Off” 3 yazılmasını sağladım. Suçlayıcılar bunu da fark etsinler lütfen!) Gelelim Kerem Onat’ın mektubuna… Bana kitabımla ilgili soracağı sorulardan önce, “Sizin esprili üslubunuzu çok beğeniyorum.” dediğini okuyunca, “Eyvah!” dedim içimden; “Gönlümü almaya çalıştığına göre, darbe çok ağır geliyor olmalı.” Asıl sorulardan önce bir ön soru: “Hangi yazım kılavuzunu kullandığınızı merak ettim; çünkü benim gördüğüm yanlışları bilerek mi yaptınız, yoksa başka bir yazım kılavuzu mu kullanıyorsunuz bilmiyorum.” Bir “Eyvah!” daha…Defalarca elimden geçen kitapta yazım yanlışları da mı yapmışım? “Dizgi yanlışı” diye başkasına da yüklenemez o yanlışlar. Varsa bir hata, kesinlikle benimdir. Hemen aşağıda da sayfa numaralarıyla birlikte yanlışlar sıralanmış. Kerem Onat’ın soruları ve benim bu sorulara verdiğim yanıtlar epey sürecek. İlki aşağıda: Sayfa 33: Emlakçılar (Emlakçiler olmayacak mı?) “Emlak” sözcüğü Arapça. Sonundaki “k” sert ünsüz olduğundan Türkçenin kuralları uyarınca “c” ile değil “ç” ile başlayan bir ek getiriyoruz yanına. “Lak” hecesindeki “a”, haklısınız, Türkçedeki a’lar gibi değil; ince bir “a”, Arapçanın a’sı. Getirdiğimiz ekin ünsüzünü Türkçeye uydururken, ünlüsünü Arapçaya uydurmaya çalışarak eki “çi” biçimine sokmamız, Türkçenin doğallığını zorlamak olur. Mademki “k”de Türkçenin kuralına uyduk, “a”da da Türkçeye uyup “k”nin yanına, “a”ya uygun olan kalın sesi, “ı”yı getirmeliyiz. Genel uygulamada da böyle olup olmadığını anlamak için, Google’dan aradım. “Emlakçılar” diye baktığınızda 1 360 000 sonuçla karşılaşıyorsunuz; “emlakçiler” diye aradığınızda 1 480 sonuçla. Ayrıca, “Bunu mu demek istediniz? Emlakçılar”’ diye de bir uyarıyla. Düşünüyorum, tabelasında “Emlakçi” yazan “emlakçı” da görmüyoruz hiç. İşte bu yüzden “emlakçiler” değil, “emlakçılar”…? www.feyzahepcilingirler.com [email protected] Yıldız Teknik Üniversitesi, Türk Dili Bölümü Çukursaray Binası Kat: 2 Barbaros Bulvarı34349 Yıldız / İst. B U L M A C A Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın. (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir.) Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru bir Salih Mercanoğlu’nun bir şiir kitabının adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aynı şiir kitabından bir alıntı ortaya çıkacaktır. 1 J 2 A 3 E 4 H 5 F 6 C 7 M 8 H 9 K 10 C 11 J 12 B 13 C 14 M 15 F 16 J 17 B 18 E Hazırlayan: İLKER MUMCUOĞLU J. “Everest My ...” (Sevim Burak’ın romanoyun kitabı). 24 1 11 16 19 H 20 A 21 C 22 A 23 G 24 J 25 K 26 B 27 G 28 I 29 A K. Deterjanlara belirli oranda katılan bir madde. 30 C 31 N 32 N 33 C 34 C 35 I 36 E 37 D 38 I 58 25 9 39 E 40 I 41 A 42 N 43 C 44 E 45 E 46 D 47 E 48 N L. “Büyük kuvvetlerin itaat halinde görünüşü ruha ne ağır bir ... veriyor.” (Ahmet Haşim). 49 B 50 A 51 B 52 D 53 L 54 A 55 H 56 E 57 G 58 K 59 E 60 A 61 H 62 I 63 H 64 E 65 E 66 G 67 N 68 G 69 L 53 69 73 M. Fas’ta sultanı devirmek isteyen kimseye verilen ad. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Abbas Sayar’ın bir romanı. 70 E 71 C 72 M 73 L 74 M 75 E 76 F 77 E 74 7 72 14 lan bir sözcük. 41 60 50 2 29 20 54 22 B. “O koku bütün hüzünlerin ilkidir / ne kadar şairsem / o kadar gizlidir çocukluğumda / cizlavet kokusu” dizelerinin de yer aldığı, Şahbender Korkmaz’ın şiir kitabı. 52 46 37 E. “... ... Evi” (Anna Kavan’ın bir yapıtı). G. “Ercüment ...” “(Senin öpüşlerin benim ağzım / Eğil su iç diyorum geyiğim / Bir kaçak miço geliyor masmavi denizlerimden. / Bir yerlerinden sen uçarı ellerimin / Yarım şişe rakının sözü mu olur”). J. “Bir vicdan / Bana ... ediyor işte bitip gittiğimi.” (Tevfik Fikret). 32 48 31 42 67 68 66 57 23 27 H. Kirli ya da donuk sarı renk. 49 12 17 26 51 C. Bilginlerimiz sağolsunlar / Bir vitamin buldular / Çalışınca azıcık / ... ... / Ulusalcılık!” (Cemal Süreya). 951. sayının çözümü: A. YEĞİN, B. 65 45 39 3 59 75 18 47 36 70 77 56 44 64 F. “... Evi” (John Le Carre’in bir romanı). 8 61 19 63 4 55 I. 1990’lı yıllarda 2 sayı yayımlanmış olan bir şiirsanat seçkisi. 6 33 10 21 34 30 71 43 13 D. Müzikte “makam” anlamında kullanı15 5 76 OPUS, C. MAĞDEN, D. YÜREĞİNİN GÖTÜRDÜĞÜ YERE GİT, E. AĞDALI, F. YUTUŞ, G. IMMANUEL KANT, H. ND, I. LAT, J. ABDİ, K. ROSTAND, L. IŞILTI. Şiir: “güneşin doğduğu yerde battığı yer arasında göğün altında toprağın üstündeyim şimdilik! Ayten Mutlu” 38 35 62 40 28 SAYFA 39 CUMHURİYET KİTAP SAYI 952