Katalog

OKUMA! ÇOCUKGENÇLİK Hayalci Çocuklar şekleri, Canlı Şapka, Telefon, Metro, Ben de Yardım Ediyorum, Gena’nın Öyküsü, Karazik, Tak Tak Tak, Salatalıklar isimli öykülerin hepsinde de sıkı dostlukların maceralı dünyasına bir davet var. Öykülerdeki çocuklar sorunlarını kendi başlarına çözme gibi ortak bir özelliğe sahiptir. Öykülerde zaman zaman didaktik öğelere rastlanması, o dönem Sovyet okullarında öğrencinin bilgi bakımından yetişmesi kadar, toplum içinde yararlı bir insan olmasına verilen önemin dışavurumudur. Sınıf ve okul duvarlarına asılan afişlerle, kişinin iyi bir vatandaş olması için, evinde, okulunda, toplum içinde nasıl davranılması gerektiğinin örneklerle gösterildiğini, yardımseverliğe özel ağırlık verildiğini pedagog Urie Bronfenbrenner “Sovyetler Birliği’nde Çocuk” adlı makalesinde anlatır. Makalede Volkova’nın görüşlerine de yer verilmesi, zamanın çocuğa bakışını yansıtması açısından önemlidir. Volkova diyor ki; “Çocuklardan ne istemek olasıdır? Her şeyden önce çocuklardan büyüklerin sözünü dinlemeyi ve saygılı olmalarını beklemek gerekir… Çocuğa büyüklerin isteklerini yerine getirmeyi öğretmeliyiz. Daha küçük yaştan çocuğa aile içinde uyumlu olmayı öğretmekle ilerde, okulda ve aile dışı örgütlerde uyumlu olma alışkanlığı kazandırılmış olur.” Bu görüş çerçevesinde yazılmış “öğretici” çocuk edebiyatı ürünlerine şaşırmamak gerekir. Zamanla pedagojik yaklaşımlar değişir, çocukların özgür bireyler olarak düşünmeleri, seçmeleri, yaratıcılıklarını ortaya koymaları için gerekli niteliklerin nasıl geliştirilebileceği konusunda kafa yormaya başlanır. Hayalci Çocuklar’daki öykülerin yazıldığı dönemde Sovyetler Birliği’nde eğitim bir değişim sürecindedir. Yapının temeline ve özünde dokunmadan, gereken alanlarla değişiklikler yapılarak değişen koşullara uyulmaktadır. Önceki eğitim sisteminin öğrencileri tekdüzeleştirdiği fark edilmiş, eğitim yöntemlerini eleştiren yazarlar da ortaya çıkmıştır. İşte tadımlık birkaç satır: “Mişutka ile Stazik, bahçede bir sıraya oturmuş konuşuyorlardı. Fakat onlar başka çocuklar gibi birbirlerine öyle basit şeyler değil, olmayacak şeyler anlatıyorlardı. – Sen kaç yaşındasın? diye soruyor Mişutka. – Doksan beş. Ya sen? – Ben de yüz kırk yaşındayım. Biliyor musun, diyor Mişutka, ben eskiden Borya Amca kadar kocamandım, daha sonra küçüldüm. – Ben de, diyor Stazik, eskiden küçüktüm, sonra boyum uzadı, sonra tekrar küçüldüm, ama yakında gene uzayacağım. – Ama ben kocamanken bir nehri yüzerek geçebiliyordum, diyor Mişutka. – Uuu! Ben denizi geçebiliyordum.” Nikolay Nosov’un on altı öyküsünden oluşan bu seçki, okurlarını heyecanla bekliyor… ? *Hayalci Çocuklar Nikolay Nosov / Çevirmen : Arif Berberoğlu / İmge Çocuk / 171 s. / (10+ yaş) www.maviselyener.com Ë Nilay YILMAZ Ë Mavisel YENER ayalci Çocuklar, Sovyet çocuk edebiyatında önemli bir yeri olan, yaşamı boyunca çocuklar için yazmış Nikolay Nosov’un on altı öyküsünden oluşan bir seçki. Nosov 1908 Kiev doğumlu bir yazar. 1951’de yayımlanan ve Sovyetler Birliği Devlet Ödülü alan “Vitya Maleyev Okulda ve Evde” adlı uzun öyküyle tanındı. Bu öykünün filmleştirilmesinden sonra genç okurların büyük ilgi gösterdikleri “Neznayka” üçlemesi çıktı: Neznayka ve Arkadaşlarının Serüvenleri, Neznayka Güneş Kentinde ve Neznayka Ayda. Bu üçlemenin ilk kitabı 1954, son kitabı ise 1964’te yayımlandı. Hayalci Çocuklar’ı okurken yaşamın her anının küçük mucizeler ve heyecanlar taşıdığını anımsıyorsunuz. Kitaptaki on altı öykü de, gündelik yaşamın içindeki büyülü dünyanın kapılarını açıyor. Öykülerin kahramanları yaratıcılıkları ve hayal güçleriyle günlerini eğlenceli birer oyuna dönüştürmeyi çok iyi başarıyorlar. Hayalci Çocuk, Otomobil, Drujok, Kayak Pistimiz, Şurik, Dedesinin Yanında, Mişka’nın Lapası, Kestanefi u hafta “Okuma!” bölümü “Hayalci Çocuklar”la merhabalıyor sizi. Sorunlarını çözebilmeyi başaran Hayalci Çocuklar için zorlukları aşmak o kadar da zor değil... Yaşamı boyunca pek çok zorluğa göğüs geren, Hayalci Çocuklar gibi düşlerine sarılan Rıfat Ilgaz “Dünya Çocuklarına Merhaba” bölümünün konuğu... Renk Sihirbazımız Reha Barış’ın renkli dünyasıyla buluşuyor, resimlediği renkli sayfalarda dolaşıyoruz... Bu sayıda yetişkinlere seslenen Sihirli Değnek kitaplara, dergilere, internet sitelerine değiniyor. “Büyüklere Ödev: Çocuk Kitapları” başlıklı yazısıyla Sihirli Değnek’e konuk olan Mehmet Atilla da düşüncelerini yetişkinlerle paylaşıyor... Cumhuriyet çocuklarınden gelen mektuplar yine cıvıl cıvıl... Haftaya yeni konuklarla buluşmak umuduyla... Bol kitaplı günler dileriz... B H Aytül AKAL Dünya Çocuklarına Merhaba Sevgili yazarlar ve yayınevleri, dünya dillerine çevrilmiş çocuk ve gençlik kitaplarınızı bize de haber verir misiniz? (iletişim: sihirlidegnekcumhuriyet@gmail.com) (iletişim:sihirlidegnekcumhuriyet@gmail.com) Dördüncü Bölük, Rıfat Ilgaz, Çınar Yayınları, 1998 Fourth Company, Milet Publishing Ltd., Çeviri: Damian Croft, 2001 “Dördüncü Bölük” katırları, yedekçileri, tüfek çavuşları, erleriyle bir ağır makineli tüfek bölüğü dür. Rıfat Ilgaz, “rütbeler üstü bir çavuş olarak” askerliğini Dördüncü Bölük’te yapmış, gençliğinin en haşarı, en kayıtsız ve unutulmaz günlerini bu bölükte geçirmiştir. “Dördüncü Bölük” en sıkışık zamanlarda, yoksunluklar ve olanaksızlıklar içinde, yorgun, uykusuz, efkârlı zamanlarında bile, neşesini, zekâsını, hızını, yaratıcılığını, gücünü yitirmeyen becerikli, yürekli, soğukkanlı Mehmetçiğinin mizah yapıtıdır. Usta mizahçı Rıfat Ilgaz’ın askerlik anılarını anlattığı kısa kısa öykülerden oluşan kitap, 98’de Çınar yayınları tarafından, 2001’de ise Milet Yayınları tarafından İngiltere’de yayımlanarak gençlerle buluştu. ? Hazırlayanlar: Nilay Yılmaz, Aytül Akal, Mavisel Yener, Çiğdem Gündeş, Mustafa Delioğlu. SAYFA 30 CUMHURİYET KİTAP SAYI 952