Katalog

larından öğrendiler. Kitap¥ malarda bulunuyor. Bu açıdan bakıldığında, lardan ibaret olan bir dünSSCB’deki ve öbür ülkeya sistemini yeryüzünde lerdeki sosyalizm deneyimi inşa etmek cesaretini gösson tahlilde yenilmiş ve geterdiler, yazılanların riye dönülmüş olsa da, doğruluğunu pratikte deMolotov’un ve daha nediler. Unutulmamalı ki başkalarının da belirttiği uygulama halindeki yanüzere, bu deneyler gelelışlar kitap sayfalarındaki cekteki başarının taslağı doğrulardan daha değerliolarak anlaşılmalıdır. dir. Bu yüzden Stalin’in Stalin’in, Lenin’in eşi “Biz tanrısal doğruyu değil Krupskaya ile de sorun dünyasal yanlışı yeğleriz” yaşadığı biliniyor. Molotov demesi çok anlamlıdır. Molotov’un partiyle eski bir tartışma anında StaBolşevikler için doğruların ilişkileri kalmamıştı, dolayılin’in Krupskaya’ya “Lesıyla açıklamaları her zasaptanıp izinin sürülmesi mankinden daha nesnel ninin’le yatmış olmanız sizin için ortam pek elverişli telik taşır diye düşünmek Lenin’e yakın olduğunuz değildi. Molotov’un gögerekiyor. Yani gün tamamlanmış, sular durulanlamına gelmez” manazünde, içte ve dışta sosyamuştur, ne Stalin vardır arsında eleştiriler yöneltiyor. lizmi etkisiz hale getirme tık ne de Molotov PolitbüÇuyev, entelektüel merakı ro üyesidir. mücadelesi veriliyor, düngiderecek sorular da soruya savaşı koşullarında biryor, ilginç yanıtlar buluyor karşılığında. çok şey birbirine karışmış, Kirov gibi Lenin’in adı Lena Nehri’nden geliyor değerli parti yöneticileri öldürülüyor, olmalı. Ayrıca Lenin adının, kendisini intihar haberleri geliyor, sağcı akımlar ilk tutuklayan yüzbaşının adı olduğunu gelişiyor, kulaklar isyan ediyor, parti söyleyen de var. Stalin’in adına gelince, üyeleri yeterince eğitimli değil. Eldeki Molotov’un söylediğine göre “stal” sözkitapta karanlıkta kalmış ya da karışık cüğü Rusçada çelik anlamına geliyor, görünen pek çok konuya Molotov kenStalin de çelik sözcüğüne gönderme yadi optiğinden yanıtlar veriyor. Molopılarak türetilmiş olmalı. Molotov ise tov’un anlattıklarından anlaşıldığı kadaRusçadaki “molot”tan geliyor. Molot, rıyla önce Stalin’in karısının zehirlençekiç karşılığı kullanılan bir sözcük. mesi haberleri yayılıyor, peşinden StaMolotov, adının endüstriyel bir sözcüklin’in zehirlendiği iddiası ortaya atılıyor; ten hareketle türetilmesinden memnun parti yönetimine dair dedikoduların arolduğunu söylüyor. Yazarın sorularını dı arkası kesilmiyor; yargılamalar başlıyanıtlarken Molotov, SSCB’de bir neyor; sonra bunlar üzerine bitmez tükendenle etkili olmuş Kamenev, Buharin, mez eleştiriler geliyor. Bu ortamda hataZinovyev, Çiçerin, Krupskaya, Gorki, lar da kaçınılmaz oluyor. Bu yüzden Lunaçarski dahil olmak üzere belli başlı Molotov özeleştiri veriyor: “Büyük hakişilere ilişkin açıklamalarda da bulunutalar yapılmış, aşırılığa kaçmalar olyor. Molotov, Troçki’nin çok zeki, muştur ama genelinde siyasetimiz Mao’nun Kapital’i bile okumamış, Çu doğruydu” (Age. s.333). En Lay’ın çok okuyan, eğitimli, TiLENİN VE STALİN’LE İLİŞKİLER to’nun bir küçük burjuva, Dimitrov’un kahraman bir devrimci ve Kerenski’nin Molotov’u partiye kazandıran ilk kişi müthiş güzellikte hatip biri olduğunu Stalin’di, Stalin’in Molotov’a aşırı güveöne sürüyor. Molotov, Lenin için, ni biraz da buradan, baştan beri onu ya“Onun eserlerinin her satırı emperyalizkından tanıyor olmasından kaynaklanımin temeline konulmuş bir bombadır” yordu. Lenin’in belki de en çok mektup diyor. Ona göre Stalin’se her zaman yazdığı kişi de Molotov idi. En çok emperyalizme son vermek ve komünizdeğilse bile Lenin’in Stalin’den daha mi zafere ulaştırmak için çalışıyordu; bu çok Molotov’a mektup yazdığı kesindi. yüzden Stalin savaştan sonra da iyimser1957 yılında Molotov, birkaç arkadaşıydi. Stalin, Birinci Dünya Savaşı bir ülkela birlikte parti içinde bir grup oluştuyi kölelikten kurtardı, İkinci Dünya Sarur, amaç sosyalizmden saptığına inanvaşı sosyalist sistemin doğuşunu sağladı, dıkları Kuruşçev ekibine karşı “devrim üçüncüsü sömürücülüğün sonunu getiyapmak”tır. Faaliyetleri açığa çıktığında recektir diye düşünüyordu. görevlerinden alınırlar ve Molotov, Merkez Komitesi’nden ihraç edilir. DaNESNEL DEĞERLENDİRME ha sonraları yeniden parti üyeliğinin iaÇuyev’in Molotov’la yaptığı röportajde edildiği biliniyor. Molotov 8 Kasım lar 1973’ten Molotov’un ölümü olan 1986’da, 97 yaşındayken yattığı uyku1986’ya kadar sürüyor, 17 yıl boyunca sundan bir daha uyanmadı. 12 Katoplam 140 görüşme yapılıyor, bu yüzsım’da gömülürken mezarına konan bir den SSCB’nin Stalin’den sonraki bu çelenkteki “Molotov’a... Halk” ibaresi ikinci adamı zaman zaman özeleştiri vedikkat çektiyse de mezarlık görevlileri recek denli kendini rahat ve görüşlerini aniden ortaya çıkarak çelengi paramgüvenilir buluyor. Onun nesnel bir parça ettiler! Feliks Çuyev’in röportaj değerlendirme yaptığını şu açıklamadan yaptığı yıllar soğuk savaş dönemi olarak anlamak mümkün: “Kuşkusuz bazı duadlandırılıyordu. Molotov’un partiyle rumlarda çok ustaca, tek tük bazılarıneski ilişkileri kalmamıştı, dolayısıyla da o kadar değilse bile daima ihtiyatla açıklamaları her zamankinden daha hareket ettik ve benim fikrimce de nesnel nitelik taşır diye düşünmek gereönemli bir hata yapmadık. Küçük hatakiyor. Yani gün tamamlanmış, sular dular, tabii şüphesiz olmuştur. Orta önemrulmuştur, ne Stalin vardır artık ne de de hatalar da olmuştur” (Age. s.113). Molotov Politbüro üyesidir. Kişisel bir İşte egemen sınıflar ve emperyalist salhesap da söz konusu değildir. Bu koşuldırganlar, her dönem dünya işçilerinin, larda yapılan bir görüşme notlarının en emekçilerinin ve kır yoksullarının en azından büyük oranda nesnel olacağını büyük umudu olan sömürüsüz dünyadüşünmek, Molotov’un anlattıklarına nın geçersizliğini ileri sürerken Molobir kez daha bakmak, mümkünse kıstov’un söylediği, ne yazık ki, bu “küçük men de olsa Molotov’un optiğinden hatalar”a sığınıyorlar. bakmayı denemek faydalı olabilir. ? Gerek Stalin gerekse Molotov ve öbür Bolşevik liderler sosyalizme ilişkin *Feliks Çuyev, Molotov Anlatıyor, ne varsa bizzat kendi pratiklerinden, acı Çev: Suna Kabasakal, Yordam Kitap, deneyimlerinden, hatalarından, başarı2007, İstanbul, 382 s. CUMHURİYET KİTAP SAYI 952 SAYFA 11