Katalog

Okuduğum Kitaplar METİN CELÂL Uluslararası İstanbul Şiir Fuarı Şiirin garip bir kaderi var. Gün geçtikçe daha az şiir kitabı basılıyor, kitapçılarda şiir kitaplarına yer ayrılmaz oluyor. Çünkü şiirin okuyucusu azalıyor. Dünyada da durum pek farklı değil, bizde olduğu gibi şiir kitaplarının baskı sayısı 200 – 300. Kitapçılar şiir kitapları bulundurmuyor. Ancak elden kitap satışı yapılabiliyor ya da satın alırlarsa kütüphanelerde bulunuyor. Dergilerin de durumu iç açıcı değil. Çoğu kapanmış ya da fotokopi, print on demand (sipariş sayısı kadar üretim) gibi tekniklerle az sayıda çoğaltılıyorlar. Öte yandan şiir her geçen gün daha çok izleyici buluyor. Şiir okuma günleri büyük ilgi topluyor, şiir CD’leri elden ele dolaşıyor. İnsanlar şiir yazıyor, şiir dinliyor ama şiir okumuyor. Alex Susanna Rodolfo Hasler iirin en önemli medyası internet. Diğer sanat dalları internette şiir kadar yer bulamıyor. Şiir siteleri, tartışma grupları diğer sanatlara göre çok önde, büyük oranlarda okuyucu buluyorlar. Her gün binlerce insan dostlarıyla, sevgilileriyle şiir paylaşıyor. Şiirin okurla buluştuğu en önemli alan ise şiir okuma günleri. Bizde daha çok anma günleri, kitap fuarları gibi etkinliklerle sınırlı olsa da dünyada yaygın. Şiir kitapları basılmaz, şiir dergileri okunmaz olunca şairler ister istemez kendilerine çıkış yolları aramış. Bunlardan biri de şiir okuma günleri olmuş. Şairler ısrarla okullarda, kütüphanelerde, kahvelerde, barlarda şiir okumuş ve bu ısrarın sonucunda yeni bir şiir çevresi oluşturmayı başarmışlar. Özellikle Almanya, İnglitere ve Amerika’da bu durum gözlemlenebiliyor. En çok ilgi toplayan etkinlik türü ise okurla şairi, şiiri buluşturan festivaller. Dünya’da en çok festivali yapılan sanat türü sanırım şiirdir. Ülkemizde de İzmir, Antalya, Elazığ, Sapanca, Salihli gibi illerde, ilçelerde çok uzun bir geçmişe dayanmasa da şiir günleri, festivalleri yapılıyor. Şiirin başkenti İstanbul’da ise sanatın hemen her türünde (müzik, sinema, tiyatro, plastik sanatlar, kukla vb.) festivaller yapılmasına rağmen kalıcı, uluslararası anlamda bir şiir festivali yok. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş da benzer tespitleri yapıyor; “İstanbul, şiirin başkentlerinden biri, belki birincisidir. Şiirlere konu olmuş, şairlere ev sahip Denise Boucher Ş liği yapmış, her anında, her zamanında şiiri yaşamış bir şehir… Hemen her semtine, her tepesine, her sokağına yazılmış yüzlerce şiir vardır. Şiirle bu denli iç içe geçmiş İstanbul’un geçmişte birçok girişim olmasına rağmen bugüne dek sürekli bir şiir festivali olmadı.” İstanbul Şiir Festivali direktörü Tuğrul Tanyol’un tespiti de dikkate değer; “İstanbul uzun zamandır böyle bir festivalin eksikliğini hissediyordu. En azından biz şairler bu eksikliği duyuyorduk. Katıldığımız uluslararası festivallerde Roma’ya ve Osmanlı’ya başkentlik etmiş, iki kıta üzerine kurulu bu olağanüstü güzellikteki kentte neden bir şiir festivali yapılmadığı sorularına eziklik içinde mantıklı bir yanıt arıyorduk. Bir dünya kültür başkenti olmak için tüm tarihsel ve coğrafi özelliklere sahip böyle bir kente kendisine yakışacak bir festival armağan etmek gerekiyordu”. Şimdi bu eksiklik İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin desteğiyle ortadan kalkıyor. Uluslararası İstanbul Şiir Festivali’nin ilki gerçekleştiriliyor. 1317 Mayıs tarihleri arasında yapılan festivale 40 şair katılıyor. Dünya şiirinin önemli temsilcileri hem İstanbullu şiirseverlerle hem de Türk şairlerle buluşuyorlar. Festivalin yürütme kurulunda, Doğan Hızlan, Adnan Özer (Edisam Başkanı), Hüseyin Öztürk (İBB Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanı), Metin Celâl, Nevzat Bayhan (Kültür AŞ Genel Müdürü) ve Tuğrul Tanyol var. Festivalin Onursal Başkanı Doğan Hızlan, İstanbul Şiir Festivali ile ilgili yazısında önemli bir noktaya dikkat çekiyor; “Ben, bu festivallerin şiir okurunu artıracağı kanısındayım. Ayrıca şairlerin buluşması, dillerin, ülkelerin, beğenilerin buluşmasıdır, hepsi de renklilik getirir. (…)Türkiye’de festivaller düzenlenir, iktidarlar ya da yerel yönetimler değiştikçe, festivalin kaderi onlara bağlı kalır, çoğu zaman da birinin yaptığını biri bozduğu için unutulur gider”. Doğan Hızlan’ın da belirttiği gibi festivali yapmanın yanında yaşatmak da önemli. Yazık ki, şimdiye dek İstanbul’da şiir festivallerini yaşatamadık. Umarız, Uluslararası İstanbul Şiir Festivali, bu makus talihi yener. Festivalin organizasyonunu gerçekleştiren Kültür AŞ’nin Genel Müdürü Nevzat Bayhan, “2010 sürecinde İstanbul, Avrupa’nın Kültür Başkenti olarak kürsüde yerini alırken, söz söyleme sırasını elde etmiş bir konuşmacı olarak dinlenecektir. İçinden şiir geçen bu şehri, dünya kültürünün vitrinine koymak ve İstanbul’u her yönüyle algının ilgisine sunmak amacıyla gerçekleştirilen kültürel etkinlikler ve sanatsal faaliyetler daha bir önem kazanmıştır. İstanbul Şiir Festivali de bu etkinliklerden bir tanesidir” diyor. Bizim de dileğimiz İstanbul 2010’da Avrupa Başkenti olduğunda kalıcı bir şiir festivaline sahip olsun. Bu önemli eksiği gidersin. ŞAİRLER, ETKİNLİKLER Katalonya’dan Alex Susanna, Joan Margarit, Rodolfo Hasler, Hollanda’dan Arjen Duinker, İtalya’dan Claudio Pozzani, Kanada’dan Denise Boucher, Almanya’dan Dieter M. Gräf, Jona Burghardt, Tobías Burghardt, Fransa’dan Jean Pierre Balpe, Michel Deguy, Amerika Birleşik Devletleri’nden Kerry Shawn Keys, Makedonya’dan Nikola Madrizov, Bolivya’dan Pedro Shimose, Küba’dan Pio Serrano, Irak’tan Saadi Yousef, Rusya’dan Sergey Gandlevski, Litvanya’dan Sonata Paliulytè, Slovenya’dan Tomaz Salamun, Yunanistan’dan Yiorgos Chouliaras konuk şairler. Ahmet Oktay, Ahmet Telli, Baki Ayhan T, Cahit Koytak, Can Bahadır Yüce, Enver Ercan, Gonca Özmen, Haydar Ergülen, Hilmi Yavuz, Kemal Özer, Leyla Şahin, Mehmet Ocaktan, Oğuzhan Akay, Orhan Alkaya, Ömer Erdem, Özdemir İnce, Refik Durbaş, Sennur Sezer, Yusuf Uğur Uğurel, Zeynep Köylü de Türkiye’yi temsil ediyorlar. Emirgan Korusu, Sirkeci Garı, Yerebatan Sarnıcı, Caferağa Medresesi gibi İstanbul’un ilginç yerlerinde şiir okumaları yapılıyor. Festivalin son günü Şiir Hatları Vapuru demir alacak. Boğaz kıyılarında şiir yankılanacak. Konuk şairler “şiir akademisi” başlığı altında şiir anlayışları hakkında konferanslar da veriyorlar. Bu konferansların dünya şiirini tanımak isteyenler için yararlı olacağını düşünüyorum. Uluslararası İstanbul Şiir Festivali’nin afişlerini harflerden oluşmuş bir anahtar oluşturuyor. Bu anahtarı dünyaca tanınmış bir Katalan şairi, Juan Brosso yapmış. Belki de şiirin tüm kapıları açan anahtar olduğunu simgeliyor ama aynı zamanda festivalin konuk ülkesinin Katalanya olduğunu bildiriyor. Çağdaş Katalan şiirinin önemli temsilcileri Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi’nde bugün saat 17.00’de şiirseverlerle buluşacak. Çağdaş Katalan şiiri tanıtılacak, örnekler sunulacak. Belki de ilk kez kitabevleri de bir festivale bu kadar yoğun olarak katılıyor. Onlarca kitabevinde oluşturulan şiir durakları ile okurlar şiir kitaplarına indirimli olarak ulaşacak. Türkiye’nin en büyük kitabevi zinciri D&R Kitabevleri de şiir okumalarına ev sahipliği yapıyor. Bu etkinliklerin okuru ve tabii kitabevlerini şiir kitaplarıyla buluşturmada önemli işlevi olacağını umuyoruz. Uluslararası İstanbul Şiir Festivali’nin son üç gününün programı şöyle; 15 Mayıs Perşembe, 14.00’te Emirgan Sarı Köşk’te şiir okumaları, 15.30’da Kadir Has Üniversitesi’nde Kerry Shawn Keys’le şiir akademisi, 20.00’de Yerebatan Sarnıcı’nda şiir okumaları. 16 Mayıs Cuma 13.00’te Beyoğlu Mephisto Kitabevi’nde Thomas Salamun’la şiir akademisi, 14.00’te Bakırköy Cem Karaca Kültür Merkezi’nde ve 17.00’de Beyoğlu D&R Kitabevi’nde şiir okumaları, 20.00’de Kerem Görsev Trio’dan caz konseri ve şiir okumaları. 17 Mayıs Cumartesi 13.00’te Şiir Hatları Vapuru, 19.00’da Arkeoloji Müzesi’nde kapanış töreni ve Ayşe Tütüncü ve Perküsyon Grubu’ndan caz konseri. Tüm şiirseverleri şiirin başkentinde şiirle buluşmaya davet ediyorum. ? Kemal Özer Refik Durbaş Ahmet Oktay Saadi Yousef SAYFA 12 CUMHURİYET KİTAP SAYI 952