Katalog

Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi Ansiklopedilerde olması gereken abecesel sıralamaya aykırılıkların bulunduğu, aynı maddenin farklı kişilerce yazılıp yinelenmiş biçimlerinin yer aldığı, akademik aşamalar için hazırlanan özgeçmişlerin acemice ansiklopedi maddesine dönüştürüldüğü, doğum ve ölüm tarihi bilinmeyen kişiler için kullanılan soru işaretinin yaşayan şair ve yazarların ölüm tarihleri için de kullanıldığı, yazarlara ve şairlere taraflı yaklaşıldığı bir facia ile karşı karşıyayız… Bir Facia... arda kimi zaman da birkaç madde sonra yayımlamakta sakınca görmemiştir. Ansiklopedinin bütün ciltlerini taradığımızda mükerrer yazılmış 39 madde olduğunu belirledik. Örneğin yedinci cildin 486. sayfasındaki Sâmî (18581916) maddesi hem N. Ünver’e hem de F. A. Turan’a yazdırılmış… N. Ünver’in yazdığı Sâmî (18581916) maddesi ile hemen altındaki satırdan da F. A. Turan’ın yazdığı Sâmî (18581916) maddesi aynı şairin özyaşam öyküsüdür. Diyelim ki redaksiyon kurulu, aynı maddeyi iki ayrı kişiye sipariş verdiğini unuttu… Maddeler abecesel olarak sıraladığında da mı bu türden kırka yakın yinelenmiş maddeyi fark etmedi? Art arda yazılmış bu maddeler düzelti sırasında da mı dikkat çekmedi? Gerçi ansiklopedinin neredeyse her sayfasında görülen onlarca yazım yanlışı, ciddî bir düzeltinin yapılmadığını gösteriyor, ama kurul hiç olmazsa madde başlarını da mı gözden geçirmedi? Redaksiyon kurulu, bütün bunları dizgi yanlışı, baskı yanlışı gibi sudan bahanelerle örtbas etmeye çalıştı diyelim… Peki mükerrer maddeleri yazan, yazı kurulu ise, bu durum nasıl açıklanacak? TDEA’nın sekizinci cildinin 97. sayfasındaki Şevki Hüseyin Ef. (18531907) maddesi ile hemen altındaki Şevki (18531907) maddeleri de aynı şairin yaşam öyküsüdür. Bu nasıl bir redaksiyon heyetidir ki aynı maddeyi küçük farklılıklarla iki kere yazmış, sonra da art arda yayımlamıştır. Evlere şenlik redaksiyon kurulu, her iki maddeyi de abecesel sırayı bozarak yayımlama aymazlığını da göstermiş. Redaksiyon kurulunda yer alan Prof. Dr. Osman Horata’nın nasıl bir “edebiyat bilimci” olduğu yazdığı maddelerden anlaşılıyor. Prof. Dr. Horata’nın sorumluluğu yalnızca yazdığı veya redakte ettiği maddelerle ilgili değil… Prof. Dr. Horata, bu ansiklopediyi hazırlayan ve yayımlayan Atatürk Kültür Merkezi’nin de aynı zamanda başkanı. Kısacası Prof. Dr. Horata, hem hazırlayıcı hem madde yazarı hem redaksiyon kurulu üyesi hem de yayımcı olarak bu ansiklopedide en büyük sorumluluğa sahip kişi. Okuduğunuz her satırda Prof. Dr. Horata’nın bilimsel düzeyi de ortaya çıkıyor. Atatürk’ün adını taşıyan bu merkezin kimlere bırakıldığını da görüyorsunuz. Kurulun diğer üyesi Doç. Dr. Naciye Yıldız da bir “edebiyat bilimci” imiş. Yrd. Doç. Dr. G. Tural’ın yazdığı maddede, redaksiyon kurulu üyesi Doç. Dr. Yıldız’ın ne denli yaman bir “edebiyat bilimci” olduğunu okuyorsunuz, ama o da ansiklopedideki feci yanlışları görememiş, redaksiyon kurulu üyesi olarak feci yanlışlar yapmaktan kurtulamamış. AKADEMİK ÖZGEÇMİŞLERDEN ANSİKLOPEDİ MADDESİNE… TDEA’nın fecaat derecesindeki maddelerinin yazarı ise aynı zamanda başkan yardımcısı ve redaksiyon kurulu üyesi olan Dr. Hüseyin Ağca… Dr. Ağca’nın yazdığı maddelerin iler tutar yanı yok. Dr. Ağca, akademik özgeçmişleri ansiklopedi maddesine dönüştürmeyi kendisine görev edinmiş. Ancak bu işi o kadar acemice yapmış ki maddeyi okumaya başladığınızda bunun bir yardımcı doçentlik veya doçentlik ataması için öğretim üyesi tarafından yazılmış özgeçmiş olduğunu hemen anlıyorsunuz. Dr. Ağca, bunları kısaltmak yoluna bile gitmemiş. Örneğin yedinci ciltteki Murat Özbay (s. 137), Hidayet Özcan (s. 140), Metin Kayahan Özgül (s. 172) maddeleri, Dr. Ağca’nın akademik özgeçmişlerden aktardığı ve bir ansiklopedi maddesi olamamış karalamalardan yalnızca birkaçı… Ancak Dr. Ağca, sekizinci ciltteki Fahri Temizyürek maddesinde öylesine suçüstü yakalanmış, öylesine faka basmış ki edebiyat tarihine geçecek bir madde yazmıştır. Fahri Temizyürek’ün akademik özgeçmişini olduğu gibi maddeye aktaran Dr. Ağca, bu uyarlamayı yaparken yalnızca tümcelerin birinci tekil kişi olan yüklemlerini değiştirmiş ancak tümcenin diğer sözcüklerine bakmayı unutmuştur. Şu tümceler Dr. Ağca’yı ele vermeye yetiyor: Kamu Yönetimi, İngilizce ve Arşivcilik konularında yaklaşık iki yıl süren hizmet içi eğitimimi tamamladı… 2004 Yılında yabancı dil seviyemi geliştirmek amacıyla üç ay İngiltere”de dil eğitimi aldı. (s. 246) Bu da aşırmacılığın, yani intihalin, bir başka türü galiba… ATATÜRK’ÜN DOĞUM YILI 1981 İMİŞ… Dr. Ağca’nın kim olduğunu merak edince imdadımıza Dr. Ayşegül Celepoğlu’nun yazdığı birinci ciltteki Hüseyin Ağca maddesi yetişiyor… Nobel ödüllü Orhan Pamuk’a yirmi iki satır ayrılan ansiklopedide, Dr. Ağca maddesine tam kırk üç satır ayrılmış… “Araştırmacı yazar” Dr. Ağca’nın ordudan emekli bir subay olduğu, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdiği, bu alanda doktora yaptığı ve askeri okullarda ders verdiği belirtiliyor. Başka hangi maddeleri yazmış diye ansiklopediyi karıştırdığımızda Dr. Ağca’nın Atatürk maddesini de yazdığını görüyoruz (C. 2, s. 1). Dr. Ağca’nın kaleminden çıkan maddede, hem madde başında hem de dördüncü satırda Atatürk’ün doğum yılı üzerine yapıştırılmış kâğıtlar dikkatimizi çekiyor. Bu kâğıtlar kaldırılınca Atatürk’ün doğum yılının 1981 olarak yazıldığı gerçeği ortaya çıkıyor. Dr. Ağca’nın bu yanlışı sonradan fark edilmiş ve üzeri örtülerek düzeltilmiş!... Ancak tarih yanlışları bununla da sınırlı değil. Örtülemeyecek öyle tarih yanlışları var ki… Bu yanlışlar daha ilk bakışta okuyucunun dikkatini çekiyor, Ë Aylin ÖZDEMİR tatürk Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı tarafından yürütülen Türk Dünyası Ortak Edebiyatı Projesi kapsamında yayımlanan Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi’ni (TDEA) gördüğünüzde, “yüksek” önadlı bir kurumun akademisyenlerle birlikte hazırladığı, adına yaraşır bir eserle karşı karşıya olduğunuzu sanıyorsunuz. Ancak, ansiklopedinin sayfalarını şöyle bir karıştırdığınızda, nasıl bir facia ile karşılaştığınızı hemen anlıyorsunuz. Prof. Dr. Sadık Tural başkanlığında gerçekleştirilen projede TDEA’nın başkanlığını Dr. Müjgân Cunbur, yardımcılığını ise Dr. Hüseyin Ağca yapmış. Her cildinde yüze yakın akademisyenin madde yazarlığını yaptığı ansiklopedinin bir de “redaksiyon kurulu” var… Başkan ve yardımcısının yanı sıra Prof. Dr. Osman Horata ile Doç. Dr. Naciye Yıldız redaksiyon kurulunda görev almış. Bu tür yayınlarda redaksiyon kurulunun önemli bir işlevi vardır. Farklı yazarlar tarafından yazılan maddelerde biçem birliğini sağlamak, gözden kaçan yanlışları düzeltmek, eksikleri gidermek, ansiklopedinin madde düzeninden noktalama işaretlerine kadar bütünselliğini kurmak böyle bir kurulun görevidir. Ancak bu ansiklopedide kurulun böyle bir görevi yerine getirmek bir yana kendi yazdığı maddelerde bile bağışlanılamaz yanlışlar yaptığını hayretle görüyorsunuz. A ama redaksiyon kurulu nedense bunları fark edememiş… Örneğin doğum tarihi 1841 olarak verilen H. İbrahim Sakarya’nın 1960’ta (tam 119 yaşındayken) öğretmen okulunu bitirdiği, 1990 yılında (149 yaşında) Ben Öğretmenim adıyla kitabını yayımladığı belirtiliyor (C. 7, s. 460). Ölüm tarihi de boş bırakıldığından H. İbrahim Sakarya’nın ansiklopedi yayımlandığında 166 yaşında olduğu sonucu ortaya çıkıyor! Bu bilgilerin ışığında H. İbrahim Sakarya’nın Guinnes Rekorlar Kitabı’na girmesi de kaçınılmazdır artık… Ayşegül Celepoğlu’nun yaptığı tarih yanlışları dolayısıyla rekorlar kitabına girecek kişilerden biri de “Hüseyin Öztürk”. Felsefe Bölümü’nden 1992’de mezun olan Öztürk’ün 1989’da doktorasını tamamladığı belirtilmektedir (C. 7, s. 199). Buna göre Hüseyin Öztürk, lisans öğrenimi görürken boş vakitlerinde de aynı bölümde doktorasını tamamlayarak eşi benzeri görülmeyen bir başarıya imza atmıştır. Güldürü romanı okumaya gerek yok… TDEA’yı şöyle bir karıştırın, çok ilgi çekici örneklerle karşılaşırsınız… YAŞAYAN ŞAİR VE YAZARLARIN ÖLÜM YILLARI!... Bu türden eserlerde doğum ve ölüm tarihlerini vermek esastır. Ansiklopediyi hazırlayanlar da böyle yapmış. Bir yazarın, bir şairin doğum veya ölüm tarihi bilinmiyorsa soru işareti konur. Bu doğaldır… Ancak ansiklopediyi hazırlayanlar yaşadığından emin olmadıkları herkesin ölüm tarihi yerine soru işareti koymuşlardır. Buradaki soru işareti, kişinin öldüğünü ancak ölüm tarihinin bilinmediğini ifade eder. Bu durum geçmiş çağlardaki yazar ve şairler için hoşgörüyle karşılanabilir. Ama yazılarını her hafta gazetelerde, dergilerde gördüğümüz Mustafa Şerif Onaran’ın, yaşadığını bildiğimiz Talat Tekin’in ve Nejat Uygur’un yaşayıp yaşamadığını bilemeyen redaksiyon kurulu ölüm tarihi yerine soru işareti koymuştur. Ansiklopedide bu şekilde ölüm tarihi yerine soru işareti konulmuş ancak yaşadığını bildiğimiz yüzlerce şair ve yazar var… Böylesine vurdumduymazlık, saygısızlık olur mu? GÖNDERMELER… UNUTULAN MADDELER… TDEA’da maddeler arasındaki göndermeler, okuyucuyu ciltler arasında dolaştırdığı gibi 81 maddenin gönderildiği yerde olmadığını belirledik. Ali Yarım (C. 8, s. 584) maddesi Ali Bozkurt’a gönderilmiş ama Ali Bozkurt maddesi yok… Ummanî Saraç maddesinden (C. 7, s. 500) Kurşun Saraç maddesine, Ummanî’den (C. 8, s. 411) de Ali Osman Bektaş maddesine gönderiliyorsunuz, ama bu maddelerin yerinde yeller esiyor… Sezer Ayvaz (C. 2, s. 89) ve Sezer Ayvaz Ateş (C. 2, s. 23) maddelerinden Sezer Ateş maddesine gönderiliyorsunuz. Aynı cildin 23. sayfasını açtığınızda sayfanın hemen altında Sezer Ateş maddesinden tekrar Sezer Ayvaz maddesine gönderilmiş olduğunuzu görüyorsunuz. Ama bir de bakıyorsunuz hemen yukarıda bir Sezer Ateş maddesi daha var. Maddeyi okuyorsunuz SeCUMHURİYET KİTAP SAYI 952 YİNELENMİŞ MADDELER Ansiklopedinin her maddesini kimin yazdığı, maddenin hemen sonundaki kısaltmalarla belirtilmiş. Ancak, kimi maddelerin altında görülen “Yaz. Krl.” kısaltmasının ne anlama geldiği “Genel Kısaltmalar”da da “Bibliyografik Kısaltmalar”da da verilmemiş. Bu durumda “Yaz. Krl.” kısaltması, belirtilen maddelerin redaksiyon kurulu tarafından yazıldığı düşüncesini akıllara getirmektedir. Ancak bu öyle bir redaksiyon kurulu ki, aynı maddeyi yazmak üzere iki ayrı kişiye görev vermiş, sonra da iki ayrı kişinin yazdığı maddeyi kimi zaman art SAYFA 18 ¥