Katalog

¥ Belgesel Fotoğraf ve Fotoröportaj Ë Yıldız ÇELİK u kitap üç nedenle yazıldı. Birincisi, bunca zamandır emek verip çaba harcadığımız fotoğraf nedir ne değildir, toplumsal işlevi nasıl olur konusunu ele almaktı. İkincisi, röportaj fotoğrafçılığının Türkiye’de yeniden gündeme geldiği son yıllarda, bir taraftan yaygınlaşırken diğer taraftan hızla içinin boşaltılmasından duyulan endişeydi. Üçüncüsüyse, uzun zamandır atölye çalışmalarında ve kendi pratiklerimizde uyguladığımız fotoröportaj yönteminin yazılı hale getirilmesiydi. Bu üç nedenle ortaya çıkan kitap aslında topluca bir tartışma ihtiyacının ifadesi olarak görülmeli. Burada dile getirilen fikirler ve önerilen yöntemler, bugün benim bulunduğum yerden baktığım zaman gördüklerimdir ve mutlak doğruları, değişmez gerçek “B Özcan Yurdalan leri, tek modelleri ifade etmez” sözleriyle başlayan, Özcan Yurdalan’ın Belgesel Fotoğraf ve Fotoröportaj kitabı Agora Kitaplığı’ndan çıktı. Belgesel fotoğraf nedir? Diye soracak olursak; bir fotoğraflama tarzının, hayata ve fotoğrafın konusuna yaklaşımının adıdır. Genellikle konuyu derinlemesine ele alan, farklı yanlarıyla göstermeye çalışan fotoğrafçının, konu ile ilgili algıladıklarını fotoğraf diliyle ifade etme pratiğidir. GENEL KURALLAR Her ne kadar fotoğrafçının bir konuyu fotoğrafla ifade ederken bir anlatım dili de olsa, belgesel fotoğrafın da, fotoröportajın da konuyu fotoğraflarken daha iyi anlatmak adına genel kuralları var. Bu anlamda, dört bölümde anlatılan belgesel fotoğraf ve fotoröportajın ilk bölümünde; önce konunun adını koyarak başlamanın önemi, herkesin anlayacağı sade bir dil ve tarzın nitelikleri, fotoğraf çekme işinin rahatsızlık vermeden nasıl yapılabileceği ve aynı zamanda nasıl bir toplumsal etki yaratılabileceği anlatılıyor. Bu anlatılanları gerçek bir hikâyeyle ifade eden bir makaleyle pekiştiriyor yazar. Hayatı estetize ederken de görünümleri sanatçı duyarlılığıyla algılamayı, ışığı, rengi ve görüntüye giren bütün öğeleri mükemmeliyetçi yaklaşımla değerlendirerek kompozisyon kurmayı nasıl önemsemeli konusunda da güzel yaklaşımların bulunduğu birinci bölüm, bir kaç yıldır Kars’ta Güzel Sanatlar Lisesi’ndeki öğrencilerle yapılan ‘Yatılı Okulda Hayat’ konulu küçük fotoröportaj çalışmasını anlatan ‘Kars’ta Çocuklar’ makalesi ile son buluyor. İkinci bölümde; tanıklığın kanıtı olarak belgesel fotoğraf anlatılıyor. Bu bölüm de Lice isimli bir hikâye ile son buluyor. Üçüncü bölümde ise “Konuların Sosyolojik Analizi ve Türkiye Pratiği” konusunda; Kentleri Tanımlamak başlığı altında Kerem Uzel’in 2007’de çektiği Kosova, Tolga Sezin’in 2006’da çektiği Ağrı’nın Gölgesinde belgesel fotoğraf çalışmalarına değiniliyor. Ayrıca ‘Toplulukları Betimlemek’ ana konulu çalışmalardan Hüsamettin Bahçe’nin 2003 de çektiği KOÇERLER, 2005’çektiği EZİDİLER, Murat Yaykın’ın çektiği İMBROZ (Gökçeada), Kerem Uzel’in İSTANBUL RUMLARI, Tolga Sezgin’in SÜRYANİLER çalışmalarını ve pek çok çalışma kısaca bir fotoğraf örneği ile anlatılıyor. FOTORÖPORTAJ Dördüncü bölüm olan kitabın son bölümünde Avrupa’da bir gazetecilik tekniği olarak ortaya çıkan fotoröportaj ele alınıyor. Fotoğrafçının bir konuyu ele alırken dört amacı olabilir: geleceğe aktarmak, bugün için müdahalede bulunmak, ilk haber veren olmak ya da hepsi birden. Kuşkusuz fotoröportaj bunların hepsini birden taşıyacak güce sahiptir. Dünyanın çeşitli yerlerinde bazıları foto muhabiri olan belgeselcilerin çalışmaları buna örnektir. Kitabın son bölümünde, bir fotoröportaj oluşturmak için yapılması gerekenler aşamalı olarak okuyucuya aktarılıyor. İran, Pakistan, Hindistan, Nepal, Suriye yolculuklarını da kitaplaştıran Nar Photos’un kurucularından halen serbest gazetecilik yapan Özcan Yurdalan, bu kitabın fotoğraf makinesinin işleyişi ve ayarlarından değil, fotoğrafçının düşünceleri ve davranışlarından söz ettiğini vurguluyor.? Belgesel Fotoğraf ve Fotoröportaj/ Özcan Yurdalan/ Agora Kitaplığı/ 223 s. CUMHURİYET KİTAP SAYI 944 SAYFA 24