Katalog

depremyapı çumsedı ve sonuç olarak herkes en kuçuk bır gozlemden tedırgın oldu ya da sanb depremlerın onceden haber verumesı çok kolaymış gıbı gereksız yere umıde kapüdı Bu soylentüerın en az üa tanesı hukumet ta raftndan da cıddıye alındı (Arahk 1999 ve Temmuz 2000) Ancak üası de asüsız çıktı Bunlar hukumetın ulkemızdekı uluslararası kalıtesı olan büım ddamlarının varlıgını hâlâ anlamamış oldugunu ve bu büım adamlanna danışma ıhtıyacı duymadıgını gostermıştır Umanm bu konular gelecekte yenı kurulan Deprem Konıeyi kanalı üe bu boyutlara ulaşmadan çozulur Ayasofya 7.51ik depreme dayanıklı Deprem mühendisi Eser Durukal, yapılan bilgisayar simülasyonlarında Ayasofya'nm 7,5 lik depreme dayanıklı olduğunun anlaşıldığmı söyledi. Sora: Kandilli Deprem Armftumalazı Enstitüsünre Muıtafa Erdlk Ile birlikte Ayaıofya'tun depreme karyı dayamkhğı konnıunda araştumalar yaptınu, bu çalifmalan anlatır nuıuuz? Dmznkal: Ayasofya nın deprem guvenıhılıgının araşürüması konusu üe ügüı olarak bügısayar ortamında bır model yaratüdı Bu modele 7 5 buyuklugune yaklaşüc bır deprem verdık Bu modelde zemın de haıeket edıyor ve deprem kuvvetlenne uygun olarak yapı da Ve Ayasofya nın yer hareketıne karşı tepkısını goruyoruz Bınada en buyuk deformasyona ugrayacak yerlen goruyoruz bu yapay depremde Buralan aynı zamanda bınada en buyuk hasar ıhtaıalı olan yerler Kemerlerde kubbede çok buyuk ana kubbede çok buyuk bır deformasyon yok Buna karşüüc ana kubbe ve ana kemerler ve mıhrap arasında süaşan dogu baü kubbesınde ve onun sımetngı olan buradan tam görunmeyen bat kubbesınde buyuk süoşmalar ve deformasyonlar gorunuyor Dolayısıyla gelecekte de bınanın en hassas ve hasara açık bolumlennın bu noktalar oldugunu goruyoruz Ozellüde yan kubbeyle ana kubbe bırleşım noktalannın tstanbul'da bır suru tanhı yapıt var Bunlardan Ayasofya 1500 seneden yask 1500 sene boyunca bır suru deprem gormuş ama ama esas olarak ayakta kalmıs Bu nedenle nasü ayakta kaldıgını anlamak ve depreme karşı dayanıklıgını ve zayıf yerlennı bümek ıstedık Bunlar ortaya çüanca Ayasofya'nın korunması ıçın neler yapüması gerektıgı de ortaya çıkıyor Sora: Ba y«lışm«l«xuuz ne tanuut başladı? Dumkal: Ayasofya'nın deprem guvenüırlıgı üe ügüı çalışmalanmız yaklaşüc 10 seneden ben devam edıyor Çahşmalar esasen 3 ana kolda paralel yuruyor 1 çabsma Ayasofya nın uzennde kurulan deprem olçum sıstemı yaklaşüc 10 senedır orada 9 ayn noktada deprem olçum cıhazlanyla depremlen kaydedıyoruz ve yapının ozellıklenne üışkın bügüer verüer topluyoruz 2 çahşma bügısayarda numerüc ortamda Ayasofya'nın modehnı yapmakt Ve bu model yaıdımıyla Ayasofya'nın geçmıştekı davranışını ıncelemekve üenye yonelık bırtakun projeksıyonlar yapmak amaamız 3 Çalışngımız konu ıse Ayasofya nın yapısal malzeme ozellüdennın belırlenmesı Bu Ayasofyanın zemın altındakı yapısının belırlenmesı çalışmalanyla bırhkte suruyor Bunu degısık yontemlerle geneEıkle jeofizüc yontemler veya bazı elektnksel yontemlerle yapıyoruz Butun bu verüen bügısayar modelıne aktanyoruz ve Ayasofya nın depremde gerçeğe en yakın davranışını gormeye çahşıyoruz Ondan sonra Istanbul'u etküeyebüecek buyuklukte bır deprem uyguluyoruz Bügısayar ortamında yarattıgımız modele sonlu eleman modelı dıyoruz Sonuçta en çok etküenebüecek noktalan saptıyoruz Som: Ayasofya hiç blr zarar görmedi depremlerden? Dnnıkal: 3 kez kubbesının 2 farkh bolumu yüalmış' ve tekrar ınşa edümıs Ama tumuyle bır yüama asla ugramamış Bu açıdan muhendıshk olarak da ügıye deger bır yapı Yanı hem yuzyülann getııdıgı bır eskıme var uzennde ama aynı zamanda da bır muhendıshk ornegı bunlar Onlan yaptıgımız araştırmalar hem yapısal sıstemı anlamamıza yardım edıyor hem de geçmışte olan bazı hasarlann dogru ve ıyı anahz edebüdıgı takdırde üende tekrarlanmaması ıçın bellı onlemlenn alınmasına yol gosterebüecek Şekll 2. YUzey kınğı tizerindt yer olan boş blr slte enkazt. TAK unıversıte ve kurumlar arası proje onensı ıster Büımsel olarak uygun gorulenler desteklenır GeUşmış ulkelerde bu boyle yapümaktadır Ornegın NSF depıemın ıkıncı gunu hemen bır butçe çıkardı Şubat 2000'de ıse bu depremle ıle ügüı proje onenlen ıstedı Yıne aynı NSF bızım AGU 1999 toplanusına katılmamız ıçın büe destek verdı Deprem sonrasında büımsel olarak bırçok ış yapüdı ama bunlann arkasmda hukumetın katkısı çok sınırh kaldı Butun çaba kurumlann kışüenn ellenndekı kay naklan kullanmalan ve bazı ozel şırketlerın yardımlan ve uluslararası destek üe oldu Devleta ve hukumeün artık büıme bügıye ve muhendıshge onem vermesı ve bunlar olmadan sorunlann çozulemeyecegını bılmesı gerekmektedır Tum bu büımsel çahşmalar ve kahtelı büım adamlannın yanı sıra medya büım adamı konusunda bazen çok kotu tercıhler yaptı ve konu ıle hıç alakalı olmayan bazı büım adamlannın ortaya koydugu yankş yorumlar gunlerce gundemde kaldı Halkm aklı kanstı Büım adamlan arasındakı farkh goruşler televızyonlarda da defalarca tartışüdı Turkhalhbır taraftan büımle tanışırken bır taraftan da büıme olan guven, yapüan bu yarüıs seçımler sebebıyle zedelendı Medyanın bılımadamı seçerken ük once o büım adamının ozgeçmışının ıncelemesı gerekugını defalarca düe getırdım Ancak bu hıç yapümadı Deprem konseyi Hazıran 2000'de Deprem Konseyi geç de olsa kuruldu Ashnda boyle bır Konsey'ın Eylul 1999 da depremın hemen ardından kurulması yü boyunca yapüan bır çok yanlışı engelleyebıhrdı Deprem Konseyı'nde bu konunun uzmanı büım adamlan yer almaktadır Deprem Konseyi zaman ıçınde verdıgı dogru bügüer onerüer ve uzun vadede deprem zararlannın mınımuma ındırümesı ıçın gosterdıgı dogru deprem plan program ve polıhkalanyla hem halkın ve hem de hukumetın guvenını kazanırsa son bır yüdır yaşanan yankşlann onemh bır kısmının ortadan kalkacagına ınanümaktadır Hukumetın ve devleun ügüı bınmlen deprem konusunda onerrüı kararlar almadan once Deprem Konseyı'ne danışması son derece onemlıdır Zaten aksı düşunulemez, çunku konsey Başbakanhk taranndan bu amaçla kurulmuştur Neler yapılmalı? 17 Agustos depremının ardından karşımıza çıkan bırkaç çok onemlı sorun vardır Devletın ve hukumeün bu sorunlan büım ve muhendıslık bügısı kullanarak ve doğru mercüere danışarak çozmesı gerekmektedır 1 Hasar goren yerleşımlerın ıvedıhkle onanlması ve yenıden yapüaşması 2 Bu depremlerden ders alındıgını gosteren ve gelecektekı zararları azaltmak uzere yenı yonetmehklenn bır an once uygulamaya konulması Bunlar arasında zorunlu yapı sıgortası zemın etutlerı, yapı deneumı yasası olumlu gekşmelerdır "Devletm, deprem sonrası yaşanan sorunları, bilim ve mühendislik bilgisi kullanarak ve doğru merciilere danışarak çözmesi gerekiyor." Yalnız Cumhuriyet gazetesı one çıkan ısımlenn uluslararası büımdekı başarüan ve kabul gormelen üe ügüı bırkaç makale yazdı Büım adamlan medyaük oldu Yine kışısel olarak bu durumdan ne kadar rahatsız oldugumu ve deprem oncesı gunlenmı ne kadar ozledıgımı belırtmek ıstenm Butun bunlara ragmen deprem Turkıye'de şımdıye kadar gundemde kalan en büımsel konu olarak bır yü sonra büe konumunu korumaktadır Herkes fay Marmara Denızı, Kuzey Anadolu Fayı deprem buyuklugu ve şıddetı gıbı konularda uzman oldu En ufak hıssedüen bır deprem büe gundemın bınncı maddesı olmakta ve benzer olarak dunyanın dığer yerlefınde meydana gelen orta buyukluktekı depremler büe onemh haber olarak verümektedır Butun bunlara ragmen yü boyunca şu gun bu gun deprem olacak dıye bırçok soylenu çıktı Her ay her hafta şurada sular ısındı azaldı çogaldıdendı Depremlenn onceden haber venlmesındekı zorluklar depremlenn çok karmaşüc bır fizıksel doğa olayı oldugu bu ıs ıçın uzun yıllar ven bırüomı üıtıyacı oldugu bır yüdır düe getırümesıne ragmen bazı büım adamlan sankı yülardır depremlen onceden haber verıyormuşcasına olayı ku70p/« 3 Başta Istanbul olmak uzere deprem nskı yuksek olan kentleıde deprem zararlannın azaltüması ıçın a Mıkro zonlama b Bına envanten çahşmalan, c Mevcut yapüann nsklı olanlannın nsklennın azaltüması ıçın kamu ve toplumun her kesımırun orgut lenmesıne sahıp çüanak ve bu konunun yapıcı bır şeküde gundeme getırümesını saglamak uluslararası bügı ve yardım bulmak Bu buyuk kaynak ve.planlama gerektıren zahmetlı bır konudur Ancak bunun yapüması gerekmektedır d Deprem sonrası çalışmalann onceden nnzlıkle büımsel olarak planlanması, e Deprem konusunda büımsel araştırmalara onem vermek ve kaynak ayırmak N Bunlar yapüdıgı taktdırde bu depremlerden ders aldıgımızı soyleyebüınz ve bunca kaybın acısını azaltabüınz Kışısel olarak bu depremlenn bır mılat olarak kabul edüıp bu konuda onerrüı adımlar atmamızı saglaması gerekugme ınanmaktayım Bu yonde elde edecegımız olumlu sonuçlarla deprem nskı taşıyan dıger gehşmekte olan ulkelere ornek olabüecegımıa duşunmekteyım