Katalog

Risk yüksek ancak zamanımız var! Xov/er Le Pichon, küçük paralarla depremin doğuracağı büyük zaralann azaltabileceğini söylüyor. Marmara Denizi'nden geçen fay hattının tek parça olabilecegini bellrtinlz. Şlmdiki durum nedir? XAVIER LE PİCHON Bu soruya cevap vermeden once onemlı bır noktaya parmak basmak istiyorum, Pek çok bilim adamı Istanbul'da büyük çaplı bir deprem olasılıgının oldukça yüksek oldugu görüşünde birleşiyor. Amerika ve Japonya'da yayımlanan büimsel dergüerde bu bölgeyi etküeyecek büyük bir deprem olasüıgının önümuzdeki 30 sene içerisinde üçte iki, 10 sene içerisınde ise üçte bir oldugu belirtilmiştir. Buradan yola çıkarak bir deprem beklentisine girmek yanlış olmayacaktır. Burada karşımıza çıkan soru, bu depreme karşı nasü hazırlıklı olacagımızdır. Biz bilim adamlannın görevi bu depremin nasü bir deprem olacağı, hangi bölgeleri etkileyecegi ve ne tür bir hasara yol açabilecegini tahmin etmektir. Istanbul Teknik Üniversitesi'nden Celal Şengör'le birlikte yapügımız çalışmalar sonucunda 16'na ve 18'inci yuzyülarda tstanbul'da büyük hasarlara neden olan depremlerin küçük kınklardan kaynaklanamayacagı sonucunu ortaya çıkardık. Buradan yola çıkarak denizin tabanmda pek çok küçük kınklar yerine tek bir fay hattaın geçtigi kanısına vardık. Bu konuda çok geniş çaplı araştınnalar yapüdı ve bence Türk bilim adamlannın bu konuda yaptıgı çalışmalar gerçekten takdire deger. Karada pek çok araştirma yapılmışu ve şimdi denizde neler olup bittigi konusunda çalışmalar yapüıyor. Bence bu çok önemli çünkü Marmara Denizi hakkında gittikçe daha fazla bilgi elde ediyoruz. Sizce Marmara'nın s ı m nedir? XLP Ben henuz butün sırlan çozup çözemedigımizi bilmiyorum. Ancak bölgenin batı ve orta kesimlerin'de yaptıgımız çalışmalar bize tek bir fay hattının varlıgını gösteriyor. Şu anda dogu kesirni üzerinde çalışıyoruz. Sanınm yaklaşık 1 sene ıçinde kesin sonuçlara ulaşabilecegiz ve bölgede meydana gelebilecek bir depremin haritasını çıkartabilecegiz. Bence 12 yd içerisinde bunu qerçekleştirebilirsek büyuk bir ilerleme kaydedilmiş olacak. Bilim adamlan fay hattının tam olarak nerede oldugu konusunda henüz bir görüş birligine varmış degiller. Tabii bu konuda benim kişisel fikırlerim var ve bu tek bir fay hattının varlıgı yonünde. Ancak bu henüz kanıtlanmış degil ve daha pek çok araştırma yapüması gerekiyor. M&rmara Denizi'nde ve başka bir yerde yapılacak bir araftırmada yer almayı planlıyor musunuz? XLP Şu anda iki işle birden ugraşmaktayım. Bunlardan birincisi NATO danışmanhgı. Şu anda NATO'nun Marmara Denizi'nde yerleştirmeyi planladıgı bir askeri program çerçevesinde çalışıyorum. Istanbul Teknik Üniversitesi'nden Celal Şengör ve Naci Görür'le birlikte sistematik bir araşürma programını yerleştirmeye çalışıyoruz. Şu anda Marmara Denizi'nin dibinde küçük çaplı hareketlenmeler yaşanıyor ve bunlar kaydediliyor. Sonuçlar elimize gectiginde ben bunlann çok faydalı olacagına inanıyorum. Aynı zamanda ben bir Fransız bilim adamıyım ve biz Fransa olarak bu sorunu anlamak için gerekli çabayı sarf etmeye karar verdik. Bu çerçevede Fransız hükumeünden bır sismik araşürma gemisi istedik. Bence en önemli adımlardan biri ses dalgalan kullanarak kınğın veya kırıklann neden oldugunu tespit etmektir. Bu sayede sistematik bir harita elde edebiliriz. Demek ki önümuzdeki on sene içinde İstanbol'da biz deprem bekliyoruz. Peki aiz burada yafiyor olsayduuz ne tip önleznler alırdınız? XLP Önümuzdeki 30 sene belki de daha hsa bir süre içerisinde Istanbul'da büyük çaplı bir depremin olma olasüıgı oldukça yüksektir. Ancak elimizde yeteri kadar zaman oldugunu unutmamalıyız. Bu süre içinde yapmamız gereken şey, imar yasalannın uygulanmasını saglamak ve mevcut binaların güçlendirilmesi üzerinde durmaktır ve ben bunun böyle olacagını umuyorum. Eğer burada yaşıyor olsaydım yapacagım ilk şey, içinde oturdugum binanın güvenli olup olmadıgını ve depreme dayanıklılıgını gözden geçırmek olurdu. Eğer oturdugum bina son depremde hasar görmüşse onanmını gerçekleştirirdim. Önceligim, binanın deprem riskine karşı düzgün bir şekilde inşa edilip edilmedigini gormek olurdu. Yetkililere ve halka vermek istediğiniz bir mesaj var rcu? ZLP Bilim adamlan olarak yetkililere sürekli olarak şunu söylüyoruz; elimizde 30 sene, belki de daha fazla bir süre var. Bu bize imar yasalannın uygulanması ve yapılann düzenli olarak denetlenmesi konusunda yeterli zamanı veriyor. Yeryüzünde pek çok bölge, mesela Califomia ve Japonya aynı, belki de daha yuksek bir risk altında. Ancak o bölgelerde olası bır deprem durumunda hasann en az seviyeye indirilmesi için gerekli çalışmalar sistematik olarak yapüıyor. Aynı şey burada da yapümak Çünkü deprem milyonlar hatta müyarlarca dolar hasara neden olabiliyor. Ancak buna oranla çok daha kuçuk miktarlarda yapüacak harcamalarla gerekli önlemler alınabilir ve bana göre bu kadar büyük bır bölgenin varlıgını göz önüne alırsak bunun kesinlikle yapüması gerekir. Bu söyleşiler, NTV'de yayımlanan "DepremleYaşamak" belgeseli için yapüan konuşmalar KAF ve depremler dizisi "Faylar çok hızlı hareket ediyor" Ingiliz Terbilimci Dr. Oeof Parker • Şu anda Türkiye'de depremle ilgili yapüan araştumalan natü buluyonunuz? GEOF PARKER Şu anda pek çok araştırma yapüıyor ve bu araşürmalarda pek çok farklı ülkeyle ışbirügı yapüıyor Bence bu oldukça iyi bir ukir. Şu anda elimizde farklı sonuçlar var ve bunlan karşüaşürıyoruz. • Siz Türkiye'de pek çok arastırmaya katüduuz ve master tezinizi Marmara fay hattı konusu üzerine yaptuuz. Bize elinizdeki bulgulardan bahsedebilir misiniz? GP Marmara Denizi'nin gerek dogu gerek baü gerekse güneyinden geçen fay hatlan oldukça karmaşüc bir yapıya sahıp. Aynı şeküde Marmara Denizi de oyle. Son yaşanan depremden sonra ve yaklaşık bin senedir bu fay hatlannın nasü hareket ettigini bulmamız gerekiyor. Istanbul'un nasü bır risk altında oldugunu anacak bu şekilde ortaya çıkartabiliriz. • Sizce tek bir fay hattının varlıgı rcu söz konusudur? GP Şu anda elımizdeki verüere bakarak bır sonuca varmak çok zor. Ancak bıügular bize Marmara Denizi'nde tek bir fay hattının olma olasüıgının oldukça az oldugunu gosteriyor • Eger şu anda tstanbul'da yaşlyor olsaydınız ne tip önlemler alırdınız? GP Istanbul'da yaşıyor olsaydım yaşadıgım binanın depreme dayanüdı oldugundan emın olmaya çalışırdım. Aynı şeküde binanın uzerine yapüdıgı arazrnin de depreme dayanüdı bır yapısı oldugundan emın olmak isterdım. • Bize birazelimizdekibilgilerden bahsedebilir misiniz? GP Elımizdeki veriler Marmara Denizi'ndeki fay hatlannın çok hızlı bir şeküde hareket ettigini gösteriyor. Bundan dolayı neler olup bittiginı görmemiz oldukça zordur. Bundan dolayı özellikle Çınarcık bölgesinde daha detaylı bir araşürma yapmamız gerekiyor. f Fransız yer bllimci Rolando Artnıjo Büse Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın yapısal özelliginden bahsedebilir misiniz? ROLANDO ARMIJO Kuzey Anadolu Fay Hatü donüşüm özelligıne sahıp bir fay hatüdır. Bunun anlamı, bu fay hatü yatay olarak birbirine zıt yönlerde hareket eden iki kütleyi birbirinden ayınyor demektir. Yani Anadolu, Karadeniz ve Avrasya'ya göre batıya dogru bir hareket halindedir. Bunun diğer fay hatlanyla arasındaki fark nedir? RA 20'nci yuzyü içerisinde bu fay hattında çok ciddı boyuüarda depremler yaşanmıştır ve depremler biribirini takip etme özelligine sahiptirler. Buradan yola çücarak bu depremler arasmdaki baglantıyı belirlemeyi başardık. Bu depremlerın en onemlilerinden iki tanesi geçen sene olmuştur. Bu depremler seıısi 1939 yüında Erzincan'la başlamış ve Izmit'e gelene kadar yaklaşık 700 küometrelik uzun bir yolculuk geçirmiştir. Bize, Bolu'dan ba|layarak Şarköy'e uzanan fay hattı hakkında bilgi verebilir misiniz? RA Bu fay hatü oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir ve hem Marmara'da hem de Marmara'nın güneyinde yer almaktadır. Ana fay hatti Marmara deııizine Yalova'dan giriş yaparak lstanbul'un 1015 küometre güneyinden geçiyor ve Şarköy'e dogru devam ediyor. Marmara Denizi'nde yapüacak bir araştırmada yer almayı düştintiyor mutunuz? RA • Evet Bu sene sonu itibariyle, sanınm eylül ayında, Marmara Denizi'nde bir araştırma programı planlarayor. Aynı şeküde önümuzdeki yü Marmara Denizi'ndeki degişik fay hatlarının yapüannı incelernek için birtakun araşıtramalar yapüacak Eğer tstanbul'da yaşıyor olsaydınız ne tip önlemler aludınız? RA Istanbul'da yaşamaya devam ederdim. Oturdugum binanın na3ü inşa edildigini kontrol ettinrdım ama yine burada yaşamaya devam ederdim, 700/2