Katalog

Depremle birlikte nasıl yaşanır? numundakı ınsanımıza en geruş bıçımıyle "Bilgiteam* HakkTnı vermektedır epremle yaşamayı ogrenmek" 17 AgusOncehkle, imar ve pi»»ı« üe tos'tan bu yana sureklı duyulmakta olmasına ılgılı sorunlann kamuoyu onunde yetennkarşm kımsenın hıçbır çekıncesının olmadıgı ce tarUşılarak bılgı gereksınımmın hemen bu soylerrun, bunca beklemelere karşın açılımı da geregı de hemen sağlandığı soylenebılır Sonuç olayapılamadı Deprem psıkolojısı ıle boylesıne sarsılmış ulkelak. bu konulann esenhge kavusabıtaesı mız msarunı bu kadar uzmemek gerekırdı Şımdı can pazaıçm sıyaseon bır an once bılımın yakasınnnda ışın şakasının olmadıgı bıüncındekı çogu ınsanımız, godan elını çekmesı, sryasetçının ıse bu hasrunen çalışmalaıdakı agırhgm "deprem sonrası" ıle ilişkısını sas konu uzennden bılımı dırseldeyerek de farketükten sonra buyuk bır haklılıkla depremle yaşamaverdıgı odunlerle sagladıgı sıyası rantlann nasıl onbınlerce ya neresınden baslanacagını sormakta ve kadercı bır yaklaınsanın canına maloldugunu aruk kabullenerek kendını sorşımm mı acaba ogutlenmekte oldugu kuşkusuna kapılmaktagulaması ve bu kapılann bır daha hıç aralanmaması ıçın gedır Daha bır sure sloganbgını koruyacagı anlaşüan "D«preklı tum yasal duzenlemelen eksıksız yerme geurmesı uluremle yafama" sozu şu başlıklan ıçenyor? sumuza olan en kutsal borcudur » Egitim çalıymalan üe kJçblr ş*y HtUnnılınYapıda "yenilefme" konusunun, betonazmeve bahalkuı en genış anlamda bılgılendınlmesı, * EftM yapılana **^ji*<*A^M*****m* üışkın yontem gmılılıgın bir lonufadak almadagını, betonarmenm yanında ahşap yapıdan yığma, çelık ve bunlann karması daha behrlemelen, gereklı olan yonetmehklenn hazırlanıp yayınbırçok yapı sıstemlerının varhgını ve çagdaş ulkelerde oldulanması ıle hallan saglıklı uygulamalanna altyapı oluşturulgu gıbı bızde de ozellılde depreme karşı yuksek guven sagması, t lama amaayla uygulamaya taşınmalan geregını ıfade etügı * Genel anlamda imar v« plınlanM, açıkor Fakat onlenemeyen yaygınlaşmasına baküdıgında be* Betıwııımto koktaacl yaklaşımlarla uygulamada tonarmedekı yanlıs ve kusurlan one koymak oncelık kazan"çaga Mmâş"un sağlanması ve yenı yapı sıstemlerının (yamaktadır pıda yenıleşme) tanıüm VB gehsunlmesı En onemlısı, deprem açısından baküdıgında, TurlaBetonJar ye'mızın her noktasının en az M=6, buyuklugunde bır depDozajına (kg çımento/m3 beton), kullanılan kum ve çarem nskı taşıdıgına ılışkm bılımsel netlık (Genelkurmay küın (agregat) cms ve lcansun oranlanndakı uygunluga, yoBşk'na sunulan rapor), hayan karşılıgında depreme taraf ko M. Cehkttin Çiftçi * "D •Betonarmede kökten ci yaklaşım .ı •Eğitim ve şeffaflık Cüçlendirme gurma suyu oranının (W/C yanı kg.su/kg çımento) ıyıhgme, kullanılan katla maddelennın tur ve mıktarlan ıle dokum, sıkıştırma (vıbrasyon/sarsma), bakun vb ış cıddıyeüne bagü olarak en kotusunden en mukemmelıne kadar, kahtesı son derece degısken olan betonlar, bügısızlıge, kotu nıyete, ıhmalkârhga, butunu ıle açık durumdadır Nıteükh beton ıçın nıtelıklı agregat (fr) ısın " o b u z u olmaBdır". Agregalann ulkemızde durumlan ne yazık kı çogunlulda çok kotudur Ulkenın bır taraunda denızden çıkanlan tuzlu, bır başka taratada ıse çamur vb ıle kansık sozde tuvenanlar (çıkarüdıgı gıbı kullanılan, ham) agregat olarak kullanümaktadırlar Yıkanarak tuzu anndınlabılse de kı çok zor denızsel agregalar hem yassı ve cüah oluslan (zayıf aderaru/kaynasma) hem de tane buyuldukleri ve gradasyonlan (oranlı çapsal dizılimlen) ıtıban ıle çok yetersiz kalmaktadırlar Temız ve nıtelıklı agregalann eldesı de tamamen şansa bagklır Bina yapacak bır kımsenın "bnlabüdijl ite y*imaw ffbi hlt haklılıft" olduguna gore ozellılde bır deprem ulkesınde ustebk hıç de zor olmayan agregat sorununun tum yurt genelınde guçlu bır ırade tarafindan zaten haddmden fazla gecıküdıgı ıçın derhal çozubnesı zorunludur Osmanlı'dan kalma bır yasa ıle tum malzeme ocaklannın (kumçakütaş vd) tasarruf hakkı "Özel Idareler"m elınde olduguna gore guçlu ırade adresının Içışlen Bakanlıgı'ndan TBMM'ye ka Deprem: Afet planı gerek... Japon bilimci Yutaka Ohta: Deprem olayınm çok iyi bilinmesi gerekiyor. • Japonya'da af«Ü«r« karfi huuji ÖBİ«ml«rl mJifotmaau? TUK&TA OHTA Japonya, depremler konusunda oldukça tanınmıs bır ulkedır ve nufusun yogun olmasından dolayı her zaman depremlere karşı dıkkatlı olmak zorundayız Depremden korunma olayına xka noktadan bakmalıyız Bunlardan ıüa erken mudahale, ıkıncısı ıse olayı takıben alınan onlemlerdır Eger bu ıkı noktayı birlikte oluşturabılırsek depremın meydana genrecegı zaran azaltabıhrız Bu sadece Japonya ıçın değıl, Turkıye gıbı dıger butun ulkeler ıçın de geçerlı bır yasadır Acıl durumlarda, her resmı bırıme gereklı olan eğıumsel ve teknolojık olanaklan saglamak gerekır Deprem sonrasında ıse kademe kademe oluşturulmuş bırımler yer alır Bunlar hukumet sevıyesınden baslayarak, bolgesel ve hatta en kuçuk topluluklara kadar ınen bır bağ bıçımınde çakşır Oyleyse sorumluluk ve yetkı belırh bınmlere aıt Izmıt depremınde ılk yapılması gereken şey ınsanlann goçuk alundan kurtanlmasıydı Bu üp durumlarda ılk mudahale aüe uyelen ve komsular tarafindan yapılmalıdır Ornek vermek gerekırse bu ınsanlar deprem olduktan sonra ılk 10 dakıka ıçınde gereklı mudahaleyı yapabılırler ve daha sonra resmı bınmler duruma el koyabılır Deprem sonrası yapılması gereken en onemlı şey goçuk altında mahsur kalan ınsanlann kurtanlmasıdır Mahallı yetkılıler bır afet tahmın sıstemı olusturmalıdır Farz edehm bır deprem yaşandı Bu durumda hıç kımse ne tur bır hasar olustugunu bılemeyebılır Ancak elımızde daha onceden hazırlanmış bır bılgı bırıkrmı varsa resmı bırımler bu bılgıden yola çıkarak acıl mudahalede bulunabüırler Türkiye'deki ve Japonya'daki binalar uasında bfiyük farklaz vaz. Bu konnda neler söyleyecekBİııiz? Y.O. Turkıye de çok ıyı bır ımar yasası olduguna 700/14 emınım Duydugumuza gore ımar yasası 70'hyülardan ıubaren daha da gehşünlmıs Yapılması gereken şey bınalann bu ımar yasasma uygun olarak ınşa edılmesıdır Ancak bunu oluşturmak ıçın ılk once bınalann yapımında uygulanan ısçılıgı gelısürmenız gereklı • Sizce TtıkİTvVteki binalanU iyi bix işçlllk nyjnlanmiTor m ı ? T.O. Korkanm hayır Tatmın edıcı degıl Ehnızde bulunan smırlı sayıdala kalıfiye elemanlar, ozellıkle uLkenın baüsmda gozlenen hızlı yapüaşma ıçın yetersiz kalmaktadır Burada, ısçılık egıtımının onemlı bır konu oldugunu vurgulamak ıstıyorum •ırasıada Umia me rapacagı konnnuda belirli plamıau Tar mı? T.O. Dk once, bır deprem sırasında meydana gelebılecek hasarlar arasörmalar sonucu tespıt edılmelıdır Iste bu tespıtler sonucunda kaç tane bınanın tamamen yıküacagı ve kaç msanm yaralanacagı veya goçuk alonda kalabılecegı tahmın edılır ve buna gore bır kurtarma programı hazırlanır Yıne de, her zaman oluşabılecek bırolayın tahmınlerımızın otesınde olabılecegını duşunmelıyız Ancak bu şekılde beklenmedık bır durumla karşdaşügımızda hazır olabılırız • tstanbnl'da bazı biaalar zeırüni knmlnk veya tert olmayan alanlar özerine inşa edilmis. Sirin de böyle bölgeleriniz vaz mı? Eger varsa ne yapıyorranu? T.O. Japonya'daki hızlı nufus arnşı bızi yenı yerleşım alanlan oluşturmaya zorlamaktadır Eger bır yerleşım alanı ozellıkle denıze yakm bır yerde oluşturulacaksa ılk once depreme karşı bır muhendıslık araştırması yapılır ve eger gerekıyorsa teknolojının de yardımıyla burada ozel onlemler alınır ve evler depreme dayanıklı olarak ınşa edılır Ornek vermek gerekırse evlenn temellerınde beton kullanılır ve temellerın ıyı bır durumda olmasına ozen gostenlır Burada ışçılık de onemlı bır faktordur Japonya'da çok tayıda nttkleer reaktör var. Bir deprem ıırasında bn nükleer reaktörlerin yaratabilecegi tehlike riıklne karsı özel bir yöntem nygulnyor masanoz? T.O. Bu çok onemlı bır konu ve bu soruna basıt bır yoldan cevap bulmak çok zor Ancak emınım muhendıslerımız boyle bır tehlıkenın oluşmaması ıçın ellennden gelen gayreu gostermektedırler K I M vadede «lınacak öatemler konanuuU I M yapılabüiıf T.O. Aslmda bu soruya cevap vermek oldukça zor Ancak basıt olarak soylemek gerelorse egıüm yme en onemlı şey olarak karşımıza çıkıyor Deprem felaketlennı onlemede aülması gereken en onemlı adım deprem denen şeyın ne oldugunun bıknmesıdır Daha sonra ınsanlann deprem sırasında nasıl davranmalan gerekhgını bümelen gerekhdır Ancak bu şekılde felakeüen en az sevıyeye ındırgeyebılınz Bunu da en kuçuk bınm olan aıleden baslayarak, mahallı ve daha sonra ulke çapındakı bınmlere yaymalıyız EğittnuUn tonra «n öaamll iklnci faktör olarak n«yl göıterebiliriz? T.O. Ûancı konu ıse ınşaat sektorunde yer alan ınsanlarla ılgüıdır Dk olarak profesorler ozel bır egıtaı programı hazırlayabılırler Çunku bu ınsanlar bu konunun uzmanı olabılırler Aynca, bakanlıklara baglı olarak olusturulan bınmler gereklı ımar egıhrranı verebüırler Peki itfaiye, haıtane gibi acU •erviılat konnınnda ne yapılabllir? Japonya'da bir deprem Eğitim ve yapı denetimi çok önemli...