Katalog

K itapiçin... LXXXIV 8ELÇUKALTUN Eastanbul, VVestanbul "Yılmaz Ünal Için" Ankara-bilir bir dostuma tanıdı- ğım diplomatlann zarafetinden bahsediyordum, beni gülerek dinledikten sonra bir anekdot nakletti: Güya dört diplomat bir ma- sada otururken biri kalkıp giderse derhal gidenin arkasından konuşulmaya başlanırmış. Ikincisi gi- derse, kalan iki giden iki için verip veriştirirmiş. Ben, "Bu da bir şey mi?" dedim. "Kitabis- tan'da da dört yazar/şair bir araya gelince aynı süreç yaşanır. Yalnız bizimkilerden masada tek kişi kalınca o kalkıp gitmez. 0, daha önce tanı- madığı yan masaya katılır ve diğer üç meslektaşı içinveryansınabaşlar..." 2077- Yapı Kredi'de çalışırken Banka'mın ajandasını kullanırdım. 2005'ten itibaren sanatsal doğa fotoğraflarıyla bezeli National Geographic'i yeğledim. Bu yıl için Ece ajandası satın aldım. 2010 Ece'nin 100. yaşgünüdür, kurumsallaşma özürlü ülkemizde bu nokta önemlidir. Ece'nin Babıâli'deki tarihi merkezi Afitap'ın önünden, saygıyla geçmeye devam... 2078- 31.12.2009 tarihli, "2009! lyi ki Kitaplar Vardı" başlıklı yazımda yılın beni etkileyen kitap- larını sıralamıştım. On yapıttan mürekkep Türkçe Kitaplar listesinde altısı YKY'ye aitti. — ~ r YKY'yi gerektiğinde över, eleştirmem gerekti- ğinde bundan kaçınmam. Bir süredir yayınevleri- nin etik dışı bulduğum reklamlanna takılıyorum. Bu bağlamda YKY'ye de sıra geleceğini tahmin etmezdim. 24.12.2009! Cumhuriyet Kitap'taki tam sayfa reklamda YKY'nin, "2009'da ilk baskılan" yapı- lan kitapları listelenmiş. Atladıklanm var mı diye iştahla sayfaya odaklanıyorum. İlk satırda, yazan John Freely'nin adı atlanarak, A History of Ro- bert College'ı (Bir Robert Kolej Tarihi) görünce şa-şı-rı-yo-rum. üsteyi hızla tarayıp, dizgi yanlış- lanyla mücehhez, ilk baskısı 2009'da değil 2005'ten önce, Selçuk Altun'un Yönetim Kurulu Başkanlığı sırasında basılan kitap(lar) görüp bir tuhafoluyorum. Bu listede A History of Robert College'\ gör- mek, beni intihale uğramış bir yazar denli üzm- üştür. Okuluna düşkün bir Robert Kolej Yüksek'li olarak, o kitabın hazırlanmasına çok emeğim geçti. Kitabın ilk baskısı 2000'de yapıldı. Onun tanıtımı ve dağıtımı için şahsen uğraştım. Kitabın 8. sayfasında yazan John Freely Selçuk Altun için, "Onsuz bu kitap asla yayımlanamazdı" bu- yurmuş. Anılan ilanın başlığında YKY'nin 2009 sayısal verileri (178'i yeni yaklaşık 600 başlık) sunuluyor. Bu bağlamda altındaki "2009'da ilk baskılan ya- pılan kitaplanmız" listesini pek okuyan çıkmaya- bilir. Ama Selçuk Altun'un yaptığı gibi, onu Ede- biyatistan'ın kilit adlan da inceleyecek ve işaret ettiğim mükerrerlikleri onlar da garıpseyecektir. Ben yakınmamı YKY'ye ilettim, doyurucu bir ya- nıt alamayınca bu maddeyi yazacağımı belirttim. YKY'yi sektörün nitelik ve nicelik lideri yap- mak için çok uğraştım, uğraştık. Onun iyiliği için gerektiğinde eleştirmek de dostluk göstergesi- dir. 2079- YKY Yönetim Kurulu Başkanlığım sıra- sında usta şair ve yazarlanmızın yabancı dillere çevrilmesine de önem verdim. YKY'den aynldık- tan sonra bu bağlamda başlattığım girişimlerin engellendiğini utanarak izledim. (Bu olguların de- tayına girmemeliyim.) Ama o projelerin mali yü- künü şahsen üstlenerek ya- nm kalmalannı önledim. Bunlardan birisi de Lon- dra'da, yalnızca şiir kitabı yayımlayan Anvil'le başlatı- lan Oktay Rifat projesiydi. YKY'nin yerine Poems of Oktay Rifat'a sponsor ol- dum. (2007'de yayımlanan seçme şiirler çevirisinin kün- ye sayfasında katkım not edilmiştir.) Yetkin çeviımenler, Türk(iye) dostu Ruth Chris- tie ve Richard McKane ile birlikte hazırlanan Poems of Oktay Rifat benimsendi. Kuruculuğunu Nobelist T.S. Eliot'un yaptığı şiire-destek- kuruluşu Poetry Book Society, The Cotnetiu M Popetcu Prtae for Poetry in Tnuuiation 2009 C.M. Popescu Ceviri Sllr ödülü A- day Açıklama Ustesl onu "önerdıği kitaplar" listesine aldı. "The Comeliu M.Popescu Prize", Ingiltere'de Yılın En lyi Çeviri Şiir Kitabına verilen, saygın bir ödüldür. Sponsorluğunu yapmak zorunda kaldı- ğım kitap bu ödüle aday kitaplar içinde önce 86 kitap içinde yarı finale, sonra sekiz kitapla birlikte finale kaldı. Odül 1945 Nobelist'i Gabriela Mis- tral'den (1889-1957) çeviri, Madvvomen'e özgü- lendi. (Oktay ve Samih Rifat'ın aziz ruhlan ile okuru- mun takdirine ve YKY'nin bilgisine arz olunur.) 2080- Mistral, kuzeybatı Avrupa'dan Akde- niz'e inen soğuk ve kuvvetli bir rüzgârdır ve şiir- sel bir sözcük değil midir? Ağır aksak yazdığım Bizans Sultanı'ndaki, Yunan-lsveç kırması gi- zemli kadının da adıdır. 2081- Ingilizce'ye çevrilen romanlarımı arma- ğan etmem gereken çıkarsa, onlardan gider Pandora ve Robinson Crusoe'dan satın alınm. Ekim değilse Kasım'dı, Pandora'nın yabancı dil kitaplar bölümündeydim. "Many And Many A Year Ago, çok satanlar listemizde beşinci sıra- da" diye uyarıldım. "Dan Brovvn'a yetişmek için kitabımdan kaç adet daha almam gerekir?" diye soracakken, iki kikirdek genç kız içeri daldı. "Münasebetsiz şeyler!" 2082- Londra Günlüğü'nden (25.11.09 / 01.12.09): i) 27.11.09 tarihli The Independent gazetesinin Sanat ve Kitap ekinde, Many And Many A Year Ago hakkında kıs(s)a ve olumlu bir eleştiri çıktı. öz yazı, Ingiltere'de bence çeviri romanın Fethi Naci'si, Boyd Tonkin'e aitti. Yayınevim, edebiyat ajanslan ve yazar dostlanm bu gelişmeyi önem- sediler. Ben, Boyd Tonkin'in tek paragrafta nere- deyse tüm romanı deşifre ederken, Kitabis- tan'daki nice eleştirmenimizin bir sayfayı hiçbir şey söylemeden nasıl doldurabildiklerini yeniden merak ettim. ii) Duchess Tiyatrosu'nda Samuel Beckett'in başaltı oyunu Endgame'i (Oyunun Sonu) izledim. Beckett benim için tiyatronun Oktay Rifat'ıdır, Shakespeare'den önemlidir. Oyunlarındaki ana karakterlerin, aynı yetimhanede büyüyüp, sırayla firar ettiklerine eminim. iii) Royal Academy'deki avangard heykel ser- gisini gezerken KİTAP İÇİN okuru Istanbullu zarif bir çiftle karşılaştım. Beni sayfamın ucundaki kü- çük fotoğrafımdan tanıdıklannı belirttiler. Bu se- lamlaşma beni, Boyd Tonkin'in yazısından daha çok etkiledi. iv) Kasım sonu, Aralık ba- şı nice gazete ve dergide; yazarlar, şairler, eleştirmen- ler, editörler "yılın kitaplannı" seçtiler. Irlandalı, Irlandalı'yı; Musevi, Musevi'yi; şair, şai- ri; çok satan, çok satanı öneriyordu. Bu listeleri iş- tahla izlerdim. Onlardan not edip az kitabın peşine düş- memişimdir. Bu yıl gönül- süzce aldığım tek tiik notlar- dan da bir kazancım olmadı. Gabriel Josipovici'den After and Making Mistakes"i her- kes mi ıskalamıştı? Kısacası, iş Eurovision Şarkı Yarışmasfndaki "al gülüm/ver gülüm" puan paslaşma komedisine dönüşmüş. 2083- "Eksantirik" kitap koleksiyonerliği yap- mak isteyenlere "konu" önerileri: -Yazar ve şairlerin ilk ve son yapıtları, -200,300,400 sayfa süren kitaplar, -Yazar ve şairlerini ünlü kılan yapıtlar, -Yasaklanan kitaplar, -Takma adla yazılan kitaplar. 2084- Istanbul'un Asya yakasında açılacak post-modern nargile kafe'sine ad önerisi: "Eas- tanbul." Istanbul'un Avrupa yakasında açılacak sözde internet kafe'sine ad önerisi: "VVestanbul." 2085- Nazmi Ağıl'dan turfanda şiir; Ses Perdeyi aralayıp bakan birileri olsa da geçici merak bu, ev içlerinde, kendilerinden çalınan kısacık bir ilgiyi dahi kıskanan bir şeyler olurçünkü daima. 2086- Okurlar yazarlardan alıntılar, yazarlar ustalarından alıntılar. Bir piyasa yazan dahi olsa o kişi kendi romanlanndan alıntı kitabı yapar mı? O kişi Elif Şafak (E.Ş.) ise yapar! Sığlıkistan'ın çok satanı E.Ş.'nin son kitabına bir kitabevinde göz gezdirdim. İçinde okuruma sunabileceğim nitelikte tek bir alıntı bulamayaca- ğımı biliyordum. Şişirme ürünün bibliyografya sayfasında, E.Ş.'nin bazı Anglo-Amerikan yayımcıları ad ba- zında sayılmış ve onların saygınlığı vurgulanmış. Yanm yüzyıldır kitap solurum, ben böyle düzey- sizlik görmedim. Bunu, baba parasıyla alınmış otomobilin markasıyla övünülmesine benzettim. Ayrıca E.Ş.'nin kitaplannın o yayınevlerinde neler karşılığında yayımlandığını Kitabistan'da bilme- yen var mıdır? 2087- Karalistesinde olmaktan gurur duydu- ğum H., "2009'un en iyi 10 yerli romanı" başlıklı bir anket yaptı. Bir liste yapmam için beni de arayan genç gazeteciyi, benimle iletişim kurduğu için başına bir şey gelir diye, geçiştirdim. Sonuçta kadın romancılanmız Ayfer Tunç, Oya Baydar, Sema Kaygusuz ve rahmetli Cahi- de Birgül E.Ş.'nin önünde yer almışlar. Ayfer Tunç'un Bir Deliler Evinin Yalan Yanlış Anlatılan Kısa Tarihiy\\\n romanı seçilmiş. Tunç'un özgün yapıtı, Mahir Öztaş'ın Koparıldığımız Toprak- /artyla birlikte, beni 2009'da en çok etkileyen iki romandan biriydi. Listede adı anılan kadın yazarlanmız yalnızca 2009'daki ürünleıiyle değil, genel performansla- nyla da E.Ş.'den üstündürler. Gündemdeki kadın yazarlanmızı sıralamam gerekirse E.Ş.'nin yeri, banko sondan üçüncülüktür. Hırs küpü E.Ş., varsıl bir iç dünyası olmadığını bilir. Ülkenin "Bayan Orhan Pamuk'u" olabilmek için yazdıklarıyla değil de yaptıklarıyla gündem- de kalmaya çırpınır. (Sığlıkistan'da bunu başar- mak zor değil.) Gündemde kalmak aşkına E.Ş.'nin sınırı olmadığı söylenir. Kendini 301. maddeden yargılatır, ülkesini abartılı nedenlerle yurtdışına şikâyet edebilir, bir cemaat ve holding himayesine sığınabilir, aykın ama inanmadığı söylemleıie gündem maddesi olmaya çalışır, topyekün yapmacıktır, v.s. v.s. E.Ş.'yi Kitabistan'ın en alt katına koyun, be- nim itirazım olmaz, o "Hayır burası bana yetımez" diyerek üstüne bastığı yeri hızla kazmaya başla- yacaktır. 2088- E.Ş.'nin himmetiyle kendimden bir cümle alıntılayacağım, "En iyi yazar yoktur, en iyi reklamı yapılan yazar vardır." 2089- Kitap eki için aldığım 04.12.09 tarihli Radikal'deki yazısında, genel yayın yönetmeni Ismet Berkan, "...Ama köşe yazarlığı kurumu, bana soracak olursanız, memleketin en şişkin balonlarından biridir ve bu balonun ilelebet böyle şişkin kalması bana pek mümkün gözükmüyor." demiştir. (Size katılıyorum. Sözünüz bittıyse, gazeteniz- de bir zayıflama rejimi başlatmayı düşünür mü- sünüz?) 2090- (Kadın Argosu Sözlüğü'nden - Filiz Bin- gölçe, METİS) -Işıklı cüce: Vibratör -Don Puan (Don Juan'ı anıştırarak): Kadın av- cısı olduğunu iddia eden ama bunda başansız erkekler. -Kıl triko: Çok kıllı kimse. -Köfte patates: Mükemmel cinsel ilişki. -Labuzittin: Deli, çılgın ve güvenilmez erkek. -Lezzoş: Kadın eş çinsel. -Minibüse bınmek: Menopoza girmek. 2091- 2009'dan (son) kitap önerileri: Azınlıklar ve Yabancıların Aldığı Türkçe Adlar ve Soyadlar Sözlüğü - M. Türker Acaroğlu, IQ / Sulardan Kırlara - Tuncer Erdem, Kül Sanat / Is- tanbul (Fotoğraf kitabı), ed. Şakir Eczacıbaşı, Ec- zacıbaşı Holding / Şiyir Sevişgenleri - Metin Üs- tündağ, SEL / Kalbin Böcüü - Atilla Atalay, İleti- şim... 2092- "Laurence Olivier, John Gielgud ve Ralph Richardson ile aynı sahneye çıkarsam on- lar beni yetenekleriyle ezerler. Ama ben sahne- den ezilerek inerken, tüm tiyatronun gözleri be- nim üzerimde olur." Noel Coward (1899-1973), oyun yazan-oyun- cu-şarkıcı-yönetmen-kompozitör 2093- Islamiyet tek tannlı, en genç göksel din- dir. Bu bağlamda kendinden önce gelen tek tan- nlı dinlere saygılıdır. Tevrat ve Incil kökenli nice kutsal kişi adlarını (örneğin: Davut, Musa, Harun, Bünyamin, Ismail, Ibrahim, Nuh, Isa, Yakup, Yahya) benimsemişizdir. Islam daha eski bir din olsa aynı hoşgörüyle karşılanır mıydı, bilemiyorum. Muhammet adlı Italyan, Fransız ve Almanlar olur muydu, düşü- nemiyorum. 2094- 2009 TÜYAP Kitap Fuarı'nı ziyaretten en büyük kazanımım, İTO'dan Türkiye'de Yayın Hayatı başlıklı kitapçık oldu. Altını çizdiklerim- den: -Türkiye'de 2008'de 34.235 kitap yayımlan- mış. Toplam baskı adedi, 143 milyon. Ya- yımlann %39'u toplum bilimleri, %30'u e d e - O SAYFA 10 C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1 0 4 2