Katalog

kultur@cumhuriyet.com.tr SAYFA CUMHURİYET 4 ŞUBAT 2010 PERŞEMBE 16 KÜLTÜR CMYB C M Y B Sanat piyasasõ son yõllarda Batõ’da ciddi bir düşüş yaşarken Türkiye’de yükselişte Çağdaş sanatın sıfırlarıELİF BEREKETLİ A rtnet.com adlõ Amerikan internet sitesi, geçen günlerde ülkemizde yeni yeni hareketlenmeye başlayan, ancak Batõ’da bol sõfõrlõ geçmişi yaklaşõk 10 yõla dayanan çağdaş sanat piyasasõyla ilgili çarpõcõ bir haber yayõmladõ. Habere göre, Batõ’da 2003 ile 2008 yõllarõ arasõnda on kat artõş gösteren güncel sanat satõşlarõ; 2009 yõlõnda yarõ yarõya düşmüştü. Ve hatta, 2008 yõlõnõn eylül ayõnda, güncel sanatõn yõldõz ismi İngiliz sanatçõ Damien Hirst’ün düzenlediği “Kafamın İçinde Hep Güzel” adlõ müzayedenin, Lehman Brothers’õn iflasõyla aynõ güne denk gelmesiyle başlayan bu düşüş, pek kolay toparlanacak gibi de gözükmüyordu; nitekim fiyatlar bu raddeye spekülatörler tarafõndan kasõtlõ bir şekilde, şişirilerek getirilmişti. Ülkemizde ise çağdaş sanat satõşlarõnõn benzer bir şekilde seyretmediğini görmek güç değil. Sanat takipçileri için hatõrlamak çok da zor olmayacaktõr; Antik AŞ’nin kõsa bir süre önce, 15 Kasõm 2009’da düzenlediği tarihi müzayedede daha önce 470 bin TL ile “yaşayan bir Türk ressamına ödenen en yüksek miktar” rekoruna sahip olan Burhan Doğançay, bu rakamõ neredeyse beşe katlayarak 2 milyon 2 yüz bin TL’ye ulaşmõştõ. Biz de çağdaş sanat piyasasõnõn başaktörlerine sorduk: Ülkemizde bu tarihi çõkõşõn, Batõ’da böylesi bir düşüş hâkimken yaşanõyor olmasõnõ nasõl açõklayabiliriz? Bu, Türkiye sanat piyasasõnõn küresel krizden etkilenmediği anlamõna mõ gelir? Şimdi Batõ’yõ ve ülkemizi ne bekliyor? İşte yanõtlar... VASIF KORTUN Küratör - Platform Garanti Güncel Sanat Merkezi H ayat tarzı dergilerindeki palyaçoluklar, ihtisas alanı Biedermeier koltukları olan her devrin danışmanlarının gün- cel sanata da el atmaları, sanat kaygısı ol- mayan kimi acentelerin bienal dönemi ser- giler açarak saftorik koleksiyonculara dün- yayı tanıtma turları sunmaları, koleksiyon aklamaları... Evet, bu bir oyun ve biz oyu- nun henüz başındayız. Ancak bilmemiz ge- reken bir şey var: Türkiye’de bugün dilleri uçuklatan rakamlı yapıtlarla yurtdışında hiç ilgilenilmiyor. Bu anlamda, örneğin Ömer Koç’unki gibi koleksiyonların gün ışığına çıkmalarını, Türkiye’nin çoğu dışarıda ça- lışan ciddi küratörlerinin müdahalelerini, vizyon sahibi genç galericilerin koleksi- yoncuların dümen suyunda gitmemelerini, İstanbul Modern ve Santral İstanbul gibi ku- rumların tarihin neresinde durduklarını ısrarla göstermelerini diliyorum. ‘Sanatçõnõn değeri yükseldi’ ‘Değer ile fiyat örtüşmüyor’ OLGAÇ ARTAM Müzayedeci - Antik AŞ E konomik kriz, Batı sanat pi- yasalarında etkisini gös- terdi, ancak Andy Warhol, Roy Lichtenstein ve Yves Klein gi- bi klasikleşmiş isimlerde bir düşüş olmadı. Sürekli üretim içinde olan sanatçıların çok hızlı çıkışları da böylece dengelenmiş oldu. Ülke- mizde ise durum çok farklı, sanat- çıya verilen değer daha önce ol- madığı kadar üst seviyede. Çünkü, ülkemiz sanat piyasası yurtdışı ör- nekleri gibi finans dünyasıyla iç içe geçmemiş ve devrilmekten uzak bir emekleme döneminde. Bizim re- kor fiyatlarımız, dünyayla kıyas- landığında henüz çok alt seviye- lerde. Rakamlar yalnızca sanatçı- ların başyapıt eserleri için. Bu sa- natçıların birçok eseri hâlâ çok uygun, bu da koleksiyonerler için bir yatırım nedeni oluyor. TANER CEYLAN Sanatçõ B u döngü bir iki yõl sonra başka yeni pazarlarda farklõ şiddetlerde tekrar edecek. Şimdi koleksiyonerler resim gibi daha somut bir değer karşõlõğõ olan ya- põtlara yöneldi, bu yüzden herkes ressam ol- du, küratörler galeri ve koleksiyoner danõş- manlõğõ yapmaya başladõ. Ancak, asõl mese- le sanat yapõtõnõn sanatsal değeriyle fiyatõnõn her zaman örtüşmemesi. Türkiye kendi için- de yükseliyor, ama dünya nezdinde henüz can- lõ bir pazardan söz etmek erken: Batõ’da bir sanatçõnõn yapõtõna verilen para Türkiye sa- nat piyasasõnõn yõllõk cirosuna eşit. Sandra Bullock hem ‘iyi’ hem ‘kötü’ aday Kültür Servisi - İs- tanbul Kültür Üniver- sitesi, özel koleksiyo- nunda yer alan ünlü ressam Naci Kalmu- koğlu’nun resimlerini sergiliyor. İstanbul Kültür Üniversitesi Ataköy Yerleşkesi bünyesinde bulunan Çağdaş Sanat Atölye- si’nde ziyarete açõk olan sergide, Naci Kal- mukoğlu’nun sanat ya- şamõnõn çeşitli dönem- lerinden 32 yapõtõ yer alõyor. Tarihi mimarisi ile ünlü Süreyya Operasõ dahil İstanbul’da birçok binanõn iç mekânlarõnõ resimleriyle birer sanat yapõtõna dönüştüren Kalmukoğlu’nun sergilenen yapõtlarõ arasõnda nü’ler, peyzajlar, natürmortlar ve desenler yer alõyor. Sergi, üniversitenin Çağdaş Sanatlar Atölyesi’nde 15 Şubat’a kadar görülebilecek. 1896 doğumlu olan Kalmukoğlu, Kalmuk Türklerinden. Markov Güzel Sanatlar Akademi- si’nde öğrenim gören Kalmukoğlu, Rus devrimi dolayõsõyla öğrenimini yarõda bõrakarak 1920’de İstanbul’a geldi. Türk yurttaşlõğõna geçtikten sonra bir süre tiyatro dekorlarõ yaptõ. İstan- bul’un büyük sinemalarõnda, otellerinde ve lo- kantalarõnda bulunan panolar, Halkevi sahne dekorlarõ ve İzmir Fuarõ’nõn resimleri, ünlü res- sama ait yapõtlar arasõnda. Bir süre sonra Güzel Sanatlar Birliği’nin geleneksel sergilerine katõ- lan sanatçõ, 1928’de Milli Eğitim Bakanlõğõ ta- rafõndan Berlin’e gönderildi. İlk sergisini 1940’ta Ankara’da açtõ. Kalmukoğlu’nun sana- tõnõn önemi, ölümünden sonra anlaşõldõ. Çok de- ğişik üsluplarda resimleri bulunan ve daha çok nü’leri ve peyzajlarõ ile tanõnan sanatçõ, 1957 yõlõnda yaşama veda ettiğinde 61 yaşõndaydõ. Kalmukoğlu’ndan 32 yapõt Müzayedelerdeki güncel sanat satõşlarõ Batõ’da düşüş yaşarken Türkiye’de hareketleniyor. Batõ’daki piyasa durgunluğuna rağmen Burhan Doğançay’õn “Mavi Senfoni” eseri ile yaşanan tarihi çõkõşõ nasõl açõklayabiliriz? Çağdaş sanat piyasasõnõn başaktörleri yanõtlõyor. ‘Bu bir oyun’ Kültür Servisi - Sinemanõn ‘en kötüleri’ne verilen “Altın Ahu- dudu Ödülleri” ya da bilinen adõ ile “Razzie” ödüllerinin adaylarõ açõklandõ. Çoğunlukla yüksek ya- põmlõ Hollywood yapõmlarõnõ hedef alan ödüllerin bu yõlki “En Kötü Film” adaylarõ arasõnda oldukça iyi gişe başarõsõ elde eden “Trans- formers: Yenilenlerin İntikamı” dikkat çekiyor. “En Kötü Ak- tör” adaylarõnda ise “Old Dogs”ta- ki rolüyle John Travolta göze çarparken “En Kötü Aktris” aday- larõ arasõnda Oscar Ödülleri’nde ‘En İyi Kadın Oyuncu’ adaylarõ arasõnda yer alan Sandra Bul- lock’un olmasõ dikkat çekiyor. “En Kötü Aktris” adaylarõ ara- sõnda Megan Fox, Sandra Bullock ve Sarah Jessica Parker da bu- lunuyor. Bu yõl 30.’su düzenlenen organizasyonda yõlõn en kötü film, yönetmen ve oyuncu ödülleri sa- hiplerini, Oscar’dan bir gün önce düzenlenen törenle bulacak. Da- ha önce bu ödüle değer görülen birçok ünlü isim olmasõna rağmen ödülü kabul eden az sayõdaki isim arasõnda Bill Cosby, Ben Affleck , Tom Green ve Halle Berry de bulunuyor. Bir ilginç detay da Halle Berry’nin 2004’te hem Os- car hem de Razzie ödülünü alan ilk oyuncu olmasõ. Ödül hakkõn- daki bir başka ilginç ayrõntõ ise ‘al- tın’ adõnõ altõndan yapõlmasõn- dan değil renginin altõn olmasõn- dan almasõ ve piyasa değeri sadace 4.95 dolar (7.5 TL). Naci Kalmukoğlu’ndan bir “Kadın Portresi”. Kültür Servisi - Modern dansõn önemli adlarõndan Kitt Johnson, 7 -11 Şubat tarihlerinde Akbank Sanat Dans Atölyesi’ne misafir olacak. Sanatçõ “Exploring Creativity” (Yaratõcõlõğõ Keşfetme) başlõklõ workshop çalõşmasõyla deneyimlerini katõlõmcõlarla paylaşacak. Ülkesi Danimarka’nõn yenilikçi koreograflarõ arasõnda gösterilen Johnson, lisans eğitimini University of Odense’da tamamladõ, modern dansõn yanõ sõra Alman dõşavurumcu tiyatrosu, butoh, dövüş sanatlarõ ve doğaçlama üzerine çalõşmalar yaptõ. 1992 yõlõnda kendi topluluğu X- act’i kuran sanatçõ, profesyonel dans topluluklarõ için hazõrladõğõ koreografilerin yanõ sõra 70 yaşõn üzerindeki kadõnlar, çocuklar ve sirk sanatçõlarõ için de çeşitli projeler hazõrladõ. Kitt Johnson’la yaratõcõlõk keşfi AKBANK SANAT’IN KONUĞU HALDUN DOSTOĞLU Galerici - Galeri Nev E konomik kriz dünyada, sanat alanõnda da net olarak hissedilirken ülkemizde bunun tersi bir durum gözlemledik; 2009’da sa- nat piyasasõnda gözle görülür bir hareketlilik yaşandõ. Bunu açõklamak hiç güç değil: Batõ’da uzun zamandõr spekülatif amaçlarla şişirilip üzerine oyunlar oynanan isimler, fiyatlar kriz- den doğal olarak etkilendiler. Bu kõsa zaman içinde ‘normalleşme’ eğilimi göstermeyecek. Ülkemizde ise, zaten derinliği olmayan sanat piyasasõnõn spekülatif aktörleri, yeni işbaşõna geçtiler. Belirli isimler üzerinde anlaşõp pi- yasalarõnõ yükseltmeye başladõlar. Sanatõn içeriği ve niteliği, fiyatõn önüne konuyor; an- cak bu sanat çevresinin sağduyulu kesimlerinde ilgi uyandõrmõyor. ‘Spekülatörler işbaşında’ Antik AŞ’nin kısa bir süre önce; 15 Kasım 2009’da düzenlediği tarihi müzayedede daha önce 470 bin TL ile “yaşayan bir Türk ressamına ödenen en yüksek miktar” rekoruna sahip olan Burhan Doğançay; bu ra- kamı neredeyse beşe katlayarak 2 milyon 2 yüz bin TL’ye ulaşmıştı. ÇİMEN TURUNÇ BATURALP BRÜKSEL - İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti (AKB) projesinin Brüksel’de önceki gün gerçekleşen tanõtõm toplantõsõ sõrasõnda, projenin finansmanõ ile ilgili tartõşmalara bir yenisi eklendi. Projenin tanõtõmõ amacõyla dü- zenlenen basõn toplantõsõnda projeye kaynak sağlamak amacõyla benzinin litresine 1 kuruş- luk ÖTV zammõ yapõlmasõna ilişkin basõna yansõyan haberlerle ilgili soru soruldu. İstan- bul 2010 AKB Yürütme Kurulu Başkanõ Şe- kip Avdagiç bu haberleri “Bu bir şehir efsa- nesi” sözleriyle yalanladõ. Projenin başõnda or- taya atõlan “benzine 1 kuruşluk ÖTV zam- mı” önerisinin yürürlüğe konmadõğõnõ söyle- yen Avdagiç, projenin bitiminde harcanmõş ol- masõ beklenen 250 milyon Avro’nun devlet bütçesinden karşõlanacağõnõ ifade etti. Basõn toplantõsõndan birkaç saat sonra Avru- pa Parlementosu’ndaki panelde konuşan Baş- müzakereci Egemen Bağış ise “Bu projeye kaynak yaratmak için her litre benzine bir kuruşluk bir zam yaptık” diye konuştu. Pa- nelden sonra Cumhuriyet’e konuşan Bağõş, yanlõşlõk yaptõğõnõ, bu önerinin yürürlüğe kon- madõğõndan haberi olmadõğõnõ söyledi. Bağış’a göre ilk müze... Bağõş’õn konuşmasõ sõrasõnda “İstanbul Mo- dern’in Türkiye’nin ilk çağdaş sanat müze- si’ olduğunu söylemesi de, Türk izleyiciler ara- sõnda tepki yarattõ. Uzmanlar, Türkiye’de mo- dern eserlerin toplandõğõ üç müze olduğunu, İs- tanbul’daki resim ve heykel müzesinin 1938’de açõldõğõnõ belirtti. AP’deki panele Türkiye-AB Karma Parlemento Komisyonu Eşbaşkanõ He- len Flautre, Sosyolog Nilüfer Göle, Avrupa Sanat ve Miras Forumu başkanõ Raj Isar, AP milletvekili Richard Howitt de katõldõ. KÜLTÜR BAŞKENTİ PROJESİ Finansman için Bakan ve Başkan farklõ konuştu KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ’NDE SERGİ