Katalog

Metln Demirtaş acıma duygusu ile yoğrulmuş if- lah olmaz bir kedi seven- dir. çünkü kediler onun deyişiyle sokaklarımızın süsü, benekli güzellikleri, çilell çocuklarıdır. Onun şi- irlerine doğduğu yörele- rin (Elmalı/ Akçay ve An- talya'nın) kokusu sinmiş- tir. Ardıçlar. ahlatlar, ha- yıtlar, limon çiçekleri, de- relerde şırıldayan kar sula- rı, gevenler. "mor mor gü- len çakırdikenleri" yusuf- çuklar ve turnalar semah dönerler özlem ve hüzün- le. Türkülerde Cezer Adlan üstüne bir söyleşi yapmak için kayıt aracını açtım, konuşmalarımızdan derle- nip düzenlenen bir söyleşi olsun istiyorum. Q Mustafa UYSAL Metin Demirtaş'la TürkülerdeGezer Adlarına dair 'İnsanımız sabıriıdır, haykımnaz kolay kolay' I "W" jr- ısaca özgeçmişin? IS - Söylenecek daha «•- F^k önemlı şeylere yer kalsın. Kitapta var. - Toplu şiirlerinden oluşan Ha- zırol Kalbim 2004 'te Can Yayınla- n taraftndan yaytmlandı. Şimdi ye- ni birkititp, Turkülerde Gezer Adları. Kitahın admdan başlaya- • hm istersen. - Sinan'lara adanmış bir şiirimde ge- çen dizeler şöyledir: " Yusufcuklar öt- mez/ Turnalar geçmez olmuş/ Bir tür- küde gezer olmuş adları." "Türküdege- zer olmuş " yalnızca Sinan'lara sesleni- yor. Bağımsız bir Türkiye ve sömürü- süz, eşitlik içinde kardeşçe yaşanılacak bir ülke ve dünya üzlemiyle kavgaya girişmiş, bu dünyada olmayan diğer "Ölmez Ölülerimiz" için de yakılmış türküler var. lstedim ki ad hepsini ku- caklasın. "FAŞİZMİN ÇİLESİNİ ÇEKMİS İKİ GÜZEL ŞAİR: ENVER CÖKÇE VE AHMED ARİF" - Enver Gökçe'yi "Yüzünde çizgileri çileli bir hayatın" diye betimliyorsun. "Enver Gökçe ve Pablo Neruda " şiirin hani ne derler, içime dokundu. Uk di- zeleri alıntılamak istiyorum: "Odada bir masa ve gaz lambası/Sı- cak çaürtüarla yanan soba/ Çivide asıh ceket, pantolon, palto/Solmuş rengi paltonun/ Ve sinmiş üstüne/ Hüzünlü kokusu yoksulluğun. " Uk okuduğumda Enver Gökçe ile ılgili bir belgesel yapıl- sa çarpıcı bir kısa tilnı olur diye düşün- düm. Anımsarsın, bunu konuşmuştuk. - Şiirin tüniü okununca öyle. Bir kış günü evinin basılması, Neruda çevirile- rinin torbaya doldurulması, Enver Abi- nin yaşadığı umarsızlık, hüzün ve yal- nızlık ve Pablo Neruda'nın bir at üs- tünde çıkıp gelmesi... Işıl Özgentürk'e gönderdim şiiri; sinema atölyesindeki çalışmalarında belki konu olur, esin olut diye... Film Festivalinde Antal- ya'ya geldiğinde bu konuyu konuşmak üzere bir yerde sözleştik, bir aksilik ol- du, görüşemedik. Şiire esin olan öykiiyü 1980 yazında Antalya'da Enver Abinin kendisinden dinlemiştim - Enver Gökçe ve Ahmed Arifle ya- kınhğım biliyorum. İki şairin dargtnhğı konusunda bildiklerin?.. - Şu bilinsin: Ahmed Arif, Enver Abi- C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1 0 4 4 ye her zaman saygılı bir dille "Enver .Abi" diye seslenirdi. Bence zihinlerde iki şaire ilişkin bunlar kalmalı. Faşizmin acısını, çılesını çekmiş iki güzel şair. En- ver Abi o söyleşıdeki, dargınlığa neden olan sözlerin kederini ölünceye değin yaşadı. Cumhuriyet Kitapları'ndan çı- kan Dafiınık Sntırlar'di Enver Gökçe'yi anlattığım bir yazimda bu konudan söz ederim. Hnver Gokçe için en güzel tanı- mı Aziz Nesın'nden duydum: "Yol ke- çesi diye kullanılan ipek halı." - Türkülerde Gezer Adları 'nm 152. sayfasındaki "Saçlanna kan gülleri taka- yım... " konusıı ile ilgıli bir böîüm var... - Enver Gökçe için bir anma günü düzenlemiştik ANSAN'da. Vecihi Ti- muroğlu bu konuya değindi. Bu sözle- rin Karacaoğlan'dan akıp gelen bir gü- zellik olduğunu Vecihi Abi'den öğren- dim. Bu bilgıyi kitabımda "Adlar Anılar Sözlüğü" bölümune Enver Gökçe ve Ahmed Arif deyişlerinin önüne ekle- dim. "Saçlannd kan gülleri takarsm / Saç bir yana ziilııtlerin bozgundur." (Karacaoğlan) Saçlanna / Kıztl güller takayım /Salın da gel, /Bir o yana /Bir bu yana. "(E. Gökçe)"Saçlanna kan gülleri takayım / Bir o yana /Bir bu ya- na. " (A. Arif) 1986 yılında Ahmed Arif evimde konuk. Bu konuyu açtım. "Doğru" dedi, "bu sözleri ilk söyleyen Enver Gökçe. Ama hangi söyleyiş daha güzel? Ben bu soru üstüne Enver Abi- nin deyişini daha çok sevdiğim halde, bir kırgınlık olmasın diye "Senin deyi- şin" dedim. Once Karacaoğlan söyle- miş, sonra Enver Gökçe ve Ahmed Arif ve her söyleyen ayrı bir güzellik yükle- miş sözlere. - "Kardeş Mektubu " şiiri, Alman- ya 'dan gönderilen bir mektubun esiniy- le yazümış. Severek okuduğum şiirlerin- den biri. Mektubu yazan arkadaşı anla- tır mısm? - Selçuk. Ziraat Mühendisi. Frankfurt Metln Demırtaş, kltabını kardeşçe yaşanacak bir ülke ve dünya İçin sava$anlara adamıs... Havaalanı'nda taksicilik yapan bir genç. Baskda- nn ve işsizliğin gurbete savurduğu Anadolu ço- cuklarından biri. Sevgi Can Yağcı ve Orhan Tü- leylioğlu'nun hazırladık- ları Macar Şairi Attila Jozsef i tanıtan kitapta bir yazısı vardır. Taksisi- ne binen kimi Macar yolculara taksi ücretinde (A. Jozsefe ilişkin bilgi- si ve ilgisine göre...) Atti- la Jozsef indirimi uygu- luyor. 200Î yılında An- kara'da, Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı'nda Attila Jozsef ile ılgili bir açık oturum düzenlenmişti. Macar Elçisi dinleyici. Konuş- mamda Selçuk' un Atti- la Jozsef sevgisini anlat- tım, Elçi çevirmenin ku- lağına aktardıklarını not etti. Duyarlığı görüyor musun... Şairlerine ver- diklerideğeri... "Kardeş Mektubu" şiirimde adı geçen Bayan Agota'ya da indirim uygulamış Selçuk. Bayan Agota- da Selçuk'u hayat yoldaşı ve oğluyla Macaristan'da bir hafta konuk etti. - "Bir Kent için Prelüdler" Yılmaz Büyükerşen 'e adanmış. Bu uzun şiirin bir öyküsü vardır sanırım? - Dört yıl önce Eğitim-Sen'in Eskişe- hir'de söyleşi konuğuydum. Eskişehir'e hayran kaldım. lzlenimlerimi bir dergi- de yazdım. Ardından dizeler geldi. iki yıl sonra yeniden Eskişehir'deydim.Be- lediye Konuk Evi'nde Başkan'ın iki gün konuğuydum. Belediye görevlisi ve şa- ir Rahmi Emeç kenti gezdirdi. Şiirler bu geziden bir görümlük izlenimlerdir. "ÇINARIN DİBİNDE BİTEN ŞİİR...' - Che Guevara 'ya seslenen şiirin "Seç- meler "de yok? Bir zamanlar yürüyüşler- de bezlere yazılı taşınırdı. - Kimı şiirler şairin adını siler. Che şii- rimin böyle bir yanı vardır. Kimi şiirle- rimin önüne geçmiştir. Çınarın dibinde biten, az güneş gören otîarın durumu gibi bir şey. Şiirin başlangıç dizelerini benim yanımda, beni tanımadan bana okuyanları anımsarım. - Antalya' da ANSAN bahçesindege- çen... - Başka örnekler de var: Bir toplu- lukta biri bu şiirin ilk bölümünü belle- ğinden okudu. Dinliyorum. Güzel söz- ler. Şiiri okuyan anladım beni tanımı- yor. 'Bu şiirin şairi benim' diyemediğim zamanlar olmuştur. Altı ay önce Cum- huriyet Akdeniz'e ilk köşe yazımı gön- derdim. Sökeve 1969 Nisan. Söke Toprak ve Tütün Mitingi'nden söz ederken yazım içinde "Üstümde keten gömlek/ Bizim de dağlanmız vardır" di- yerek gibi satırlar gcçıyor. Cumhuriyet Akdeniz'in yayın yönetmeni, Cumhuri- yef'in Antalya temsilcisi Ahmet Oru- çoğlu yazımı yayıma girmeden önce okumuş, telefon etti ve sordu: "Şu, 'Bi- zim de dağlarımız vardır Che Guevara' hangi şairindi?" Şaka yapıyor sandım. Ahmet Oruçoğlu ile aramızda keyifli bir konuşma geçti. - "Her şiirin ardtnda bir öykü durur" diyorsun. Öylemi? - Kırk yılda bir katıldığım etkinlikler- de dinleyenlere aralıksız şiir okuyunca ilgi dağılıyor. Sunulacak şiire ilişkin bir anı vs. havayı değiştirebiliyor. Can Yü- cel için yazılmış şiirlerimi okumadan önce Can Yücel ile ilgili bir iki anımı anlatınca salona bir gülümseme yayılı- yor, sunulan daha özenli dinleniyor ya da bana öyle geliyor. - Soruma tam yanıt alamadım. - "Böyledir Bu Işler", "Bir Anne için Çiçek Toplamak" ve "Söke Ovası", Enver Abiye yakılan şiirlerin ardında birer anı ve öykü vardır. Burada anlat- sam şiire bir şey eklemez. Söyleşilerde bir renk. - En son okuduğun bir şiir kitabı, şi- ir?.. - Şiirler, şiir kitapları diyeyim. Ahmet Erhan' ın Sahibinden Satıhk, Ahmet Ada'nın tüm şiir kitapları, Kemal Bur- kay'ın toplu şiirlerini içeren Gülümse'si ve en son edindiğim Hüseyin Atabaş' ın Çıplak Su kitapları elimin altında du- rur, döner döner okurum. Nihat Beh- ram'ın Yalın Yürek- Toplu Şiirler'ınden "Haykır Acını Ey Halk" dilime düştü bugünlerde. İnsanımız sabırlıdır, hay- kırmaz kolay kolay. "Yalnız büyük fırtı- nalarla kımildayan /Ey halk/Ey sağır ve büyük okyanus/Işte yine yaralı, yine yalnızdır oğullarm/ Bas bağnna." Bilir- sin, bunlar benim dizelerim. Mustaf a Kemal nasıl tutuşturmuş halktaki gizil enerjiyi! Nasıl saygı duyulmaz, hayran olunmaz!. • TUrküde Gezer Adlan/ Metin Demsr- taş/ Evrensel Basım Yayın/ 160 s. SAYFA 15