Katalog

Ege bağcılığı kaliteye yöneldi Yusuf ÖZKAN İ ZMİR Bağcılık ve şarapçılık, Anadolu’da eski çağlardan bu yana yapılıyor. Yarattığı yüksek katma değerle, ülkemizin gıda dış ticaretinde önemli bir yer tutan şarapçılık sektörü, yüksek Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) nedeniyle bugün ayakta kalma mücadelesi veriyor. Yıllarını bu işe vermiş ve marka yaratmış üreticiler, "merdiven altı" üretimden yakınıyor. Türkiye’nin kaliteli üzümcülüğe yönelmesinin kaçınılmaz olduğunu belirten sektör temsilcileri, bunun için belli başlı şirketlerin bağcılığa yöneldiklerini söylüyorlar. Ege Bölgesi’nin tarımsal üretim profilini uzun yıllar pamuk, tütün, incir gibi ürünler oluşturdu. Ancak pamuk üretiminin maliyetini bile karşılayamaması, tütünde yaşanan kota uygulaması gibi nedenler, çaresiz üreticiyi yeni arayışlara sürükledi. Bunların başında da şaraplık üzüm üretimi geldi. Bugün sadece Denizli’de her yıl yaklaşık 10 bin dekar yeni bağ alanı oluşturulduğu belirtiliyor Geçen yıl verilerine göre, Türkiye alkollü içki pazarının toplam büyüklüğü yaklaşık 1.1 milyar litreyi buluyor. Bunun yüzde 87’sini bira, yüzde 6’sını şarap, yüzde 6’sını rakı ve kalan yüzde 1’lik kısmı da votka, likör gibi diğer alkollü içecekler oluşturuyor. Sektör temsilcilerinin verdiği bilgiye göre şarap, dünyada 130 milyar avroluk bir ticaret hacmine ulaşırken, ülkemizdeki ticaret hacmi ise sadece 200 milyon dolar. Toplam ihracat rakamımız ise sadece 5 milyon dolar. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) 2003 yılı verilerine göre de, Türkiye 560 bin hektarlık Şarap üreticileri; ÖTV artışlarından yakınırken, yeni dönemde üretimlerinin en az yüzde 30’unu ihraç edebilenlerin ayakta kalabileceğini savunuyorlar. bağ alanıyla İpanya, İtalya ve Fransa’nın ardından 4., 3 milyon 650 bin tonluk üzüm üretimiyle de İtalya, İspanya, Fransa, ABD ve Çin’in ardından 6. sırayı alıyor. DİE verilerine göre de ülkemizdeki toplam tarım alanlarının yüzde 2.14’ünü bağ alanları oluşturuyor. Bir Yudum Şarap Derneği Başkanı Prof. Dr. Nihat Aktan, ülkemizde şarap sektörünün son yıllarda canlandığını belirterek, "Ancak yeterli değil. AKP hükümetinin koyduğu yüksek ÖTV ve KDV oranlarıyla şarapçılık yok edilmek isteniyor. Vergi dışı üretimin 80 milyon litre dolayında olduğu tahmin ediliyor. Bu korkunç bir rakam" diye konuştu. Aktan iç piyasada patlama yaşanmadan dış piyasada etkili olunamayacağını belirterek "Özellikle Ege Bölgesi şarap üretiminde iklim bakımından çok uygun. Urla, Karaburun, Menderes, Denizli, Turgutlu, Salihli, Alaşehir ve Çanakkale’de yoğun üretim yapılıyor. Şarapçılık gelişen bir sektör ve bir an önce devletin yatırımda bulunması gerekiyor. Sadece dini duygularla hareket ederek bu iş olmaz. Yobazlığın bir kenara bırakılması gerekiyor" dedi. Türkiye’ye şarap ithalatının ihracatı geçtiğini belirten Aktan, şunları söyledi: "İthalatla birlikte insanlar çeşitli kalitede şarapları tanıdılar. Bu Türk şarap sanayisinin teknolojik ilerlemesinde etkili oldu ve kalitede yükselme yaşandı. Ancak yoğun ithalat yurt içi sektörü etkiledi. Bizim şaraplarımızın Fransız şaraplarından hiçbir farkı yok. Bu nedenle şarap üreticilerimizin teşvik edilmesi gerekiyor. Almanya başta olmak üzere Danimarka, İsveç, Finlandiya ve bir çok Orta Avrupa ülkesine ihracat yapılıyor. Ancak üretime göre yapılan ihracat çok az. Örneğin Fransa’da üretimin yarısı ihraç ediliyor. Osmanlı İmparatorluğu her şeye karşın büyük toleranslar göstererek şarapçılık sektörünü korudu. Oysa AKP hükümeti öldürmeye çalışıyor. Şarap gerek sağlık açısından gerek de ekonomik açıdan önemli bir kaynak. İhracatın büyüyeceğini düşünüyorum. Biz dernek olarak şarapçılığı korumak ve geliştirmek amacıyla çeşitli etkinlikler düzenliyoruz. Yeterli yatırımın yapıldığı takdirde Türkiye şarapçılıktan büyük paralar kazanacaktır." Turasan, Turasan, üç kuşaktır Nevşehir’de Nevşehir’de şarapçılık şarapçılık yapıyor yapıyor Aytekin ERTAN (Ziraat Mühendisi) apadokya’da kurulan ilk özel sektöre ait olan şarap işletmesi olan Turasan Şarapçılık; Türkiye’nin en soylu üzümlerinin yetiştirildiği yüksek sistem bağları, üzümü şaraba işlemek için kullandığı üretim teknolojilerinin son noktası olan sıcaklık kontrollü fermantasyon tankları ve Kapadokya’ya özgü kaya oyma kavları, deneyimli personeli, ve Anadolu toprağından aldığı kültür mirası ile Türkiye şarapçılığında önemli bir konumdadır. Kapadokya bölgesinde ihracat yapan tek şarap fabrikası olma ünvanını halen korumaktadır. Üç nesildir şarapçılık yapan Turasan ailesi, şarapçılığa 1943 yılında Hasan TURASAN’ın kurduğu 3000 lt kapasiteli tesisleri ile başlamış, 1959 yılında işletmeyi devralan Rüştü TURASAN zamanında gelişmeye devam ederek, 1972’de 2.161.000 litrelik bugünkü kapasitesine ulaşmıştır. İşletmenin 1989 yılından günümüze sahipliğini üstlenen Hasan TURASAN ise gelişme ve yenilenme konusunda Turasan ailesinin prensiplerine bağlı kalarak gerekli teknolojik atılımları gerçekleştirmiş ve işletmeyi bugünkü rekabet gücüne getirmiştir. Turasan kavları bölgede ayrıca turistik bir değer ta K şımaktadır. Toplam 5400 m2 bir alanda, monoblok kayalardan tamamı el işçiliğiyle oyulmuştur. Bu büyük mahsende 72 adet küv bulunmaktadır. Yaz ve kış sabit 1213 derece sıcaklığa sahip olan bu kavlar otantik ortamı ile yılda ortalama 300.000 yerli ve yabancı turist ziyaret etmektedir. Nevşehir’de 23.131 ha bağ alanı olup 188.148 ton üzüm elde edilmekte olup bu orana göre ilimiz üzüm üretiminde 4. sırada bulunmaktadır. Bölgede bağcılığın ve şarapçılığın dünya çapında iyi sonuçlar vermesinin en önemli nedenlerinden biri ise bölgenin en eski uygarlıklardan beri asmanın Vitis vinifera’nın gen merkezi olarak kullanılmasıdır. Bir diğer etken ise; bölgenin 10 C derecenin üzerindeki Etkili Sıcaklık Toplamı değerleri (EST) (günderece) 1306’dır. Bu rakamsal sonuçlar şaraplık üzüm yetiştiriciliğinde optimum değerlerdir. Bu rakamlara dünyada sahip olan 3 adet şehir bulunmaktadır. Bunlar; Bordo (Fransa, 1333), Ürgüp (Türkiye, 1306) ve Hegglalya’dır (Macaristan, 1312). Bölgede şarapçılığın iyi olmasının sebeplerinden bir diğeri ise, yapılan şarapların yazkış aynı derecede ve aynı nisbi neme sahip kaya oyma kavlarda din lendirilmesidir. Nevşehir, Ürgüp ve Avanos’ta toprak yapısı, Erciyes ve Hasandağı’nın savurduğu püskürük kayaların ezilmesinden meydana gelmiştir. Bu yerlerde daha çok tüflü topraklara rastlanmaktadır. Aslında engebeli olan bu topraklar, tarım açısından oldukça fakirdir. Bu sebepten dolayı verim açısından oldukça düşük ama kalite bakımından gayet yüksek değerler veren şaraplık üzümler yetiştirilmektedir. Yöredeki bağ alanlarının 1/3’ünü oluşturan toprak çeşidi ise regosol topraklardır. Bu toprağın işlenmesi kolay, derin, besin maddelerince fakir bir topraktır. Bimstein tüflerinden meydana gelmiştir. Bölgede çok miktarda irili ufaklı şarap fabrikası bulunmaktadır. Bunların en büyüğü ve en köklü, bölgeye has şarap fabrikası olan Turasan Bağcılık ve şarapçılıktır. Turasan Bağcılık ve Şarapçılık 1943 yılından beri çiftçilerimize; üzüm alımı, finansman ve danışmanlık gibi yardımlarla bölge bağcılığına büyük katkıları bulunmaktadır. Turasan Bağcılık ve Şarapçılık bölgede bulunan yüksek sistem 470da’lık bağlarında Türkiye’nin ve Dünyanın en seçkin üzümlerini yetiştirmektedir. 14