Katalog

maz, ioğlu. com (Nisan t 1994Ocakllî Küerlin’de için var. len bu uran şiir miş kaftanışsın, vaş kau çabuk yı hızla çeve?/ çülür Ateş’in nasıl bir alev topu olduğu anlaşılıyor. Aileakrabanın oturduğu binadan kimseye görünmeden sıvışabilmek için neler yapmış, buyrun onun ağzından dinleyelim: “Bir keresinde, gözetleme deliklerini siyah boyayla karartmayı denemiştim: Üç gün sokağa çıkmama cezası! Merdiven evinin elektriğini kesmiştim: Bir hafta sokağa çıkmama cezası ve tamir masraflarının zavallı harçlığımdan kesilmesi! Bir keresinde de, ‘Yangın varrrrr!’ diye bağırarak herkesi bizim kata toplamış, o panik sırasında sıvışmıştım: İki küçük kalp krizi, bir kırık kaburga, üç sinir krizi ve futbol okulu kaydımın dondurulması cezası!” Ateş’in aynı binada oturan akrabalarından biri, hele hele annesi ya da Leyla öğretmeni olmadığınıza şükrederken, yaptıklarını okurken gülüp eğleneceksiniz. “Benim adım Ateş ve bu deftere yazdıklarım da benim süpersonik ve bombastik maceralarım. Hayatımın 10 yılını sizlerle cömertçe paylaşayım da sizler de engin bilgimden faydalanın, diye düşündüm. Fena mı?” Aslı Tohumcu çocuklar için yazmaya hoş geldi, ne iyi etti de geldi. Kedicik Patileri Minicik/ Muzaffer İzgü/ Resimleyen: Süleyman Özkonuk/ Bilgi Yayınevi/ 208 s./ 2011/ 6+ Çok sevdiği çocuklar düşlerini sevgiyle beslesinler diye “yazar dede” Muzaffer İzgü’den hem okulöncesi hem de ilk okuma dönemi için on öykü. Rengârenk, cıvıl cıvıl, oyun ve bilgi dolu öyküler bunlar. Minicikler, okuma alışkanlığına yelken açsınlar diye. İnatçı kedi Minnoş ve ailesi, kara çiçek, çıtıpıtı kız, balık çocuk ve daha birçok yeni oyun arkadaşı bu öykülerde sizi bekliyor. Bu kitapla hem ilk okuma heyecanını yaşayacak hem de bambaşka dünyalara gideceksiniz. İşte kitaptaki öyküler: Kedicik Patileri Minicik, Çamaşır Günü, Kara Çiçek, Çıtıpıtı Kız, Annemin Yaş Günü Hediyesi, Balık Çocuk, Banyo Yapmayı Sevmeyen Kuş, Çiçek Annem, Noel Anne, Civcivler Okulu. Kitabın sert kapaklı oluşu ve başarılı tasarımı çocukların çok hoşuna gidecek. İyi okumalar. Uykudan Önce Masalları/ Enid Blyton/ Çeviren: Cana Ulutaş/ Artemis Çocuk/ 144 s./ 2011/ 5+ Dünyanın en sevilen hikâye anlatıcılarından biri kabul edilen Enid Blyton’dan masallar, Artemis Çocuk’tan çıktı; hem de her bir masal farklı ressam tarafından resimlenmiş. İngiliz çocuk kitapları yazarı Blyton’ın yazdığı 700 kitabın, tüm dünyada 400 milyondan fazla kopyası satmış ve kitapları 90 dile çevrilmiş. 20. yüzyılın en başarılı İngiliz çocuk kitabı yazarı. Çocuk romanları dışında 10.000 tane kısa öykü de yazmıştır. Blyton, dünyada kitapları en fazla yabancı dile çevrilen beşinci yazardır. Blyton’ın benzersiz hayal gücünün eseri Uykudan Önce Masalları, bizi alıp uzak diyarlara, bambaşka zamanlara götürecek üç masaldan oluşuyor. “Oyuncakların Yeni Sarayı”, “Ayıcık Elfler” ve “Sihirli Halı”yı okurken ansızın canlanan mutlu oyuncaklar, dünya iyisi periler ve sayısız masal kahramanıyla karşılaşacaksınız. İyi okumalar, sihirli rüyalar… Açıl Kapı Açıl/ Aytül Akal/ resimleyen: Mustafa Delioğlu/ Uçanbalık Yayınları/ 2011/ 35 s./ 5+ Okulun ilk günü ailenin koruyucu kanatlarından ayrılış demektir. Arkadaşlıklara zaman vardır, öğretmenlerin sevgisini hissetmek için de erkendir. Bunun yanı sıra, ağlayan, altına kaçıran, kaçıp kaçıp ailesinin yanına gidenlerle doludur her yan. Okulun ilk günü küçük krizler günüdür. Zor bir gündür; heyecan, çekingenlik, hatta korku eşlik eder minik yüreklere. Aytül Akal’ın usta kaleminden çıkan Açıl Kapı Açıl’da okul korkusu işleniyor. Okulun ilk gününde küçük kahramanımız kaygılı ve korkuludur. Sabah babasını öpüp annesiyle birlikte okulun yolunu tutar. Koridora girince yürek çarpıntıları başlar. Bu koridorda ne çok kapı vardır. Kapılardan birinin ardında kendi sınıfını bulur. CUMHURİYET KİTAP SAYI Annesi onu öpüp ayrılır. Ama o da ne? Küçük kahramanımız çok sıkışmıştır; öğretmeninden izin alıp sınıfından çıkar. Gidip dönecektir hemen. “Arkadaşlarım dönüşte/ sınıfımı bulamam sandı/ hepsi de heyecanlandı/ dönerken kapıları/ tek tek saydım/ yine de şaşırıp kaldım”(s,27) Kahramanımız kendi başına sınıfını bulabilecek mi dersiniz? Korkularla baş edebilmenin ipuçlarını da sunan kitabın resimleri Mustafa Delioğlu’nun paletinden dökülen binlerce renkle dopdolu. Aytül Akal, kaleme aldığı yaşantı parçasının yalnızca dış görünüşünü değil, duygusal gerçekliğinin derinliğini de başarıyla yansıtıyor. Eğlenerek sayfalarda dolaşacak, kitaplığınızın en güzel yerine koyacaksınız. İyi okumalar. Cici Bici Hikâyeler Dizisi/ Ahmet Uysal/ Resimler: Kamra Tasarım/ Koza Yayın Dağıtım/ 16 s./ 2010/ 6+ 4 Temmuz 2011’de yitirdiğimiz Ahmet Uysal’ın Bilgi Yayınları’ndan çıkan çocuk kitaplarını tanıtmıştık okurlarımıza. Koza Yayınları’ndan çıkan kitapları gecikmeyle de olsa ulaştı bize. İda Dağı’nın oğullarından biri, Türkçenin şiir ırmağının emekçisi, çocuklar için masal, şiir ve roman yazan Ahmet Uysal “Cici Bici Hikâyeler Dizisi” aracılığı ile gülümsüyor bu kez okuruna. On kitaplık dizideki kitaplar: Akıllı Robot, Elif’in Gezi Defteri, Mavi Çakıl Taşı, Cici Sandal, Ayıcık ile Leylek, Tombul Kuş, Keçi Adası, Çiçekçi Kız, Yeryüzü Gökyüzü Oyunu, Orman Konukevi. Şiir formunda yazılmış, doğa konulu masallar da diyebiliriz bunlara. Kitaplarda hayvan çeşitliliği dikkat çekiyor. Cici Bici Hikâyeler Dizisi, kuş, kedi, ayı, leylek, tavşan, maymun, horoz, papağan, keçi gibi pek çok hayvan aracılığı ile çocuk okurların bireysel gelişim ve toplumsallaşmasına yönelik olarak duygu, düşünce, tutum ve davranışlarında ölçüt olabilecek değerler eğitimi de yapıyor. Kiraz ve Zehirli Böğürtlenler/ Yazan ve Resimleyen: Damla Ayzeren/ Kök Yayıncılık/ Basım yılı: 2011/ 48 s./ 57 “Kiraz’ın Maceraları” dizisinin ikinci kitabında Kiraz, arkadaşında görüp özendiği bir şeye sahip olmak için, kendi parasını kullanması gerektiğini öğrenir. O şey nedir acaba? Arkadaşı Can bütün gün ona binip duruyor. Kiraz da istiyor ama kumbarasındaki parayı çoktan harcamış. Şimdi yeni para bulması gerekir, ama nasıl? Kiraz, bir yol bulduğunu düşünüp gizlice komşu bahçeden böğürtlenleri toplar ve arkadaşı Can’la birlikte mahalledeki çocuklara bir avucu bir liradan satarlar. Eyvah, böğürtlenleri yıkamadan yedi çocuklar, ne olacak şimdi? Çocuklara ne olduğu ve Kiraz’ın isteğine kavuşması için ne yapması gerektiği, kitapta… Dizinin diğer kitaplarının başlıkları: Kiraz Yıldızlarda, Kiraz Herkese Küsünce, Kiraz’ın İlk İcadı. Karga ile Tilki ve Cırcır Böceği ile Karınca/ Selçuk Demirel/ Yapı Kredi Yayınları/ Basım yılı: 2011/ 50 s./ 5+ Şiirsel bir anlatım, ustalıklı resimleme ve farklı bir yorumla, Jean de La Fontaine’in iki masalı yer alıyor kitapta. Biri, tatlı diliyle karganın ağzındaki peyniri kapan kurnaz tilkiyla budala karganın, diğeri, bütün yaz şarkı söyleyen cırcır böceği ve çalışkan karıncanın masalı. Evet, masalları hemen hatırlamış olabilirsiniz, ama acaba bunca yıl geçtikten sonra, karga ders almış mıdır, yoksa hâlâ ağzındaki peyniri kaptıracak mı tilkiyle? Ya karınca ne yapacak? Bütün yazı şarkı söyleyerek geçiren cırcır böceğine kapısını kapatacak mı yine? Belki de buyur edecek içeriye… Öğrenmek için okumak gerek. ? O K U Y A N / O K U T A N Ö Ğ R ET ME N L E R D E N ME K T U P L A R Her çocuğun bir öyküsü vardır ya da ‘Kahraman Benim’ ? Münevver OĞAN Eğitimci uyarlı öğretmenlerin pek çoğu, öğrencilerini konuşmaya ve yazmaya özendirir. Onlardan yarım bırakılmış bir öyküyü tamamlamalarını, somut bir sözcük verip bundan soyutlamalar yapmalarını ister. Eğitimde dramayı, tiyatro oyununu, grup çalışmalarını vb. kullanır. Bazı öğretmenler, öğrencilerini bir vadi kıyısına götürüp doğanın sesiyle baş başa bırakır ve onların anlam evrenlerine doğadan yepyeni kavramların girmesini sağlar. Hatta güneşin doğuşunu ve batışını, doğal bir afetin bireyi etkileyişini ya da “sevgi, dostluk, kardeşlik, paylaşma” gibi kavramlarla ilgili beyin fırtınası yaptırır. Daha sonra çocuklardan yaşayıp izlediklerini söze ve yazıya dönüştürmesini önerir. Türkçemizin söz varlığı, işlekliği ve zenginliği bu duyarlı öğretmenlerle öğrencilere kazandırılır. Sevda Müjgan, hem çok iyi bir öğretmen hem de çocukların dünyasına girmeyi başaran yazarlardan biridir ve Kahraman Benim adlı kitabın kahramanı Duru Öğretmene özlediğimiz çalışmaları yaptırtır. Yazarın Revenge Adlı Çiçek romanını çocuk okurları çok beğenmişti. Çocuklar, Kahraman Benim adlı yapıttaki öyküleri de beğeniyle okuyacaklardır; çünkü bu öyküler onlara, genellikle zor gelen “yazma” ile “konuşma” eylemini bir oyun ve eğlenceye dönüştürmüş. Nasıl mı? Öykünün kahramanı Duru Öğretmen, sınıfta, öğrencilerle iletişim kurar ve çocukların beden dillerini okur. Örneğin böyle bir duyarlılık sürecinde dersi kesip onların hazır bulunuşluklarına kulak verir: Kitap, hem on yaşından başlanarak ilköğretim çağındaki çocuklara hem de öğretmenlere önerilir. – Öğretmenim Genç öğretmen, yazı tahtasının önünde bir tümcenin öğelerini buluyordu. Duyduğu sesle sınıfa döndü. Sesin sahibini aradı. Onu izleyen 24 çocuğun karşısında bunu anlamak zordu. Öğrenci yineledi: Öğretmenim, ben sıkıldım. Orta sıralardan bir kız ayağa kalkmıştı. Duru Öğretmen gülümsedi: Öyle mi Başak? Evet (s.7). Tümcenin öğelerini… Öğrenci, öğretmenin sözünü kesti: Biraz da oyun oynasak! (…) Sınıf, birden gürültüye boğuldu. Her kafadan bir ses çıkıyordu. Oyun oynamak düşüncesi çocukları heyecanlandırmıştı. – Sessiz film oynayalım. – Birdirbir oynayalım. – Şarkı söyleyelim. – Fıkra anlatalım. (…) Bu alıntılardan da anlaşılabileceği gibi, Duru Öğretmen demokratik bir sınıf ortamı oluşturmuş ve öğrencilerinin isteklerine duyarsız kalmamıştır. Her iyi eğitimcinin bildiği “hazır bulunuşluk durumu” sağlanmadan eğitim ve öğretim gerçekleştirilemez çünkü. Bu yüzden, Duru Öğretmen derse ara verme konusunda bir sakınca görmez. Dahası o da çocuklarla kurduğu eşduyumun gereği bu öneriyi benimser ve onlara katılır: Öğretmen araya girdi: – Ben de bir öneride bulunabilir miyim çocuklar? Başak hâlâ ayaktaydı: – Bulunun öğretmenim, dedi. – Oyunumuzun adı: Bu Öykünün Kahramanı Benim (s.8). Çocukların, “Oyunu bize öğretir misiniz?” önerisi üzerine Duru Öğretmen: Diyelim ki elimizde bir kitap var. Adı: Ben de bu kitabın kahramanlarımdan biriyim ama içinde hiçbir öykü yok. Başak anlamıştı oyunu. Gülümsedi: Öyküleri biz mi yazacağız? Sizler anlatacaksınız, ben yazacağım. (…) D İkizler/ n Kitap Mo’nun tapları erinin canla Gülten ları için özüldüMo adlı nolojisürünsayfaheyesindeki şkahraOnlarla İkizlerin n, giuşturule, Defki!... Ne a, sonra den inikizler, rç ve DÜNYA i taşır ki; patın! mayaca teş!/ Asmleyen: Çocuk/ da ateş nnesi, bebek mris’le Oturın her n hayatı a zor siniz. onu mini şıma erjana, k yok Tuz, ka.. Ha ha z? da suçu Öyküler 7/A sınıfının ortak ürünü olacak. (…) Uydurabilirsiniz. Yaşananları yaşanmasını istediğiniz gibi anlatabilirsiniz. Sizi nasıl mutlu edecekse öyle. Hatta arkadaşlarınızın öykülerine bile girebilirsiniz (s.9).” Yirmi dört kişilik sınıftan sekiz çocuğun anlattığı öykülerin adları şöyledir: “Ğ Harfi, Annem Beni Hiç Anlamıyor, Kahkaha Dolu Bir Sabah, Rıfkı’yla Bizim Hikâyemiz, Başak’ın Özür Dilemesi Gerekiyor, Sinema Sevgisi, Bir Sevgili Düşü”. Çocukların dilinden “aşk, çocukta özbenlik duygusu ve aile içi çatışma, düşler ve kaygılar, çocukhayvan dostluğu, verdiği sözü tutmama, eğitimde şiddet kullanımı, hayaller ve gerçekler” öykülerin temel izleklerini oluşturmuştur. Her bir öykünün bitiminde öğrencilerden biri söze alır, öykünün akışıyla ilgili eleştirisini yapar ve öğretmenleri de bu sürece katılır. Ardından bir sonraki öykünün adı veya kahramanı önerilir. Bu bölüm, kitapta bitişik yazıyla yazılır ve çerçeve içinde belirtilir. Böyle geçiş sayfaları öykülerden ayrılmış olur ama aynı zamanda öykülerle de köprü kurar. Öykünün “geçiş sayfaları” Türkçe öğretiminin ve eğitiminin en önemli koşullarından olan “konuşma eğitimi, sınıf yönetimi, etkin öğretim ve çocuklarla iletişim” açısından olumlu örnekler oluşturacak metinlerdir. Sevda Müjgan, kitabının geçiş bölümlerinde “çocuk aşkı”, “aile içi çatışma ve çocuk”, “konuşmayazma cesareti”, “iletişim iletişimde doğru sözcük seçmenin önemi”, “özür dileyebilme”, “eğitimde şiddet” ve “düş kırıklığı” üzerinde durur ama bu duruş elbette ki “parmak sallayan ve öğreten” bir davranışla değildir. Tam aksine öykü türünün gerektirdiği kurmaca içinde, izleklerle örüntüleyerek ve dilin olanaklarıyla yapar bunu. Arı duru bir Türkçeyle yazılan öykülerden oluşan bu kitap hem on yaşından başlanarak ilköğretim çağındaki çocuklara hem de öğretmenlere önerilir. Çocukların sağlıklı iletişimler kurması, konuşması, yazması, düşünmesi ve çıkarımlar yapması arzulanan bir olgudur. Bütün bunların yazınsal bir metin odağında yaparak ve yaşayarak kazandırılması ise eğitimde düşlediklerimizden birinin gerçekleştirilmesi anlamına gelir. Yazarın çocuklar için kaleme aldığı bu kitaptaki biçim ve içerik özgündür, yenilikçidir. Yapıttaki “öykü”lerle çerçeve içine alınmış “geçiş”ler birbirini desteklemekte, akıcılığı daha da arttırmaktadır. Sevda Müjgan, Duru Öğretmen aracılığıyla öğrencilerini yazmanın büyülü evrenine çekiyor; hem de deneysel bir oyunla. öğrencileri heyecanlandırarak ve düşündürerek. Bu oyunun sonunda bütün kahramanlar kazanır; çünkü onların eli kalem tutmaktadır. Özcesi, yaşamın penceresi öykünün penceresini selamlamıştır. Konuşmanın ve yazmanın zorluğu, sınıfta oynanan bir oyunla ortadan kalkabilirmiş meğer! Öğrencilerin yazma sürecine katıldığı öykülerden oluşmuştur Kahraman Benim. Kahraman Benim kitabının kapağında (10 yaş+) yazıyor. Kitapta öykülerini anlatan çocukların bazıları beş, bazıları yedinci sınıf öğrencisidir. Belki bu yapıtı okuduktan sonra tıpkı kitaptaki gibi yazmanın büyülü evrenine girmek isteyen öğrenciler de olacaktır.? *Kahraman Benim, Sevda Müjgan, Yeni Umut Yayınları, Ankara 2011. ÖĞRETMENLERE SİHİRLİ DUYURU: Cumhuriyet Çocukları’ndan gelen mektupların her geçen gün artması bizi sevindiriyor. Okuyan/Okutan Öğretmenlerden Mektuplar köşemizde sevgili öğretmenlerimize kulak vereceğiz. “Bu kitabı öğrencilerimle okuduk/okuyoruz. Çünkü…” diyecek öğretmenler. Çocuklara salık verdiğiniz, birlikte okuduğunuz kitapları, niçin bunları seçtiğinizi bize yazar mısınız? Adresimiz: [email protected] ARALIK 2011 SAYFA 25 1141 1141 29 ?