Katalog

O Her yıl daha çok ve çeşitli kitap basılıyor. Bandrol satış rakamlarına ve ISBN kayıtlarına bakarsak da 2011’de hem üretilen kitap adedi hem de başlık sayısı açısından rekorlar kırıldığını söyleyebilirim. Yayımlanan kitap çeşidi 40.000’e doğru gidiyor. Bunların önemli bir bölümünü de kültür, sanat ve edebiyat kitapları oluşturuyor. Bu kitapların tümünü okumak bir yana Cumhuriyet Kitap gibi haftalık bir yayında bile tanıtmak mümkün değil. er sene artan bir kitap enflasyonu yaşıyoruz. On binlerce kitabın arasından ancak birkaç yüzüne ulaşabilmemiz, en çok 100150’sini de okuyabilmemiz mümkün. Hakkında yazabildiklerimiz ise çok daha az. Birçok önemli ve güzel kitabın sözünü edemeden yıl geçiveriyor. Bu yazıda yıl içinde okuyup da yazılarımda sözünü edemediğim o iyi kitapları anmaya çalışacağım. ROMANDA İLK ON BİR Roman hâkim tür olarak 2011’de de yeni bir rekor kırdı ve 700’e yakın roman yayımlandı. (Ömer Türkeş’in kayıtlarına göre kasım başı itibarıyla 628 roman yayımlanmış.) Yine çok satanlar listelerinde edebiyat olarak sadece romanlar yer aldı. Öykü ya da şiir kitapları çok satsalar da listeler de yer bulamadı. Böylelikle şiir ve öykü kitaplarının nadir de olsa çok okundukların da bile okuru cezbeden “çoksatar” payesine layık görülmediklerini bir kez daha anladık. Çoksatan listeleri doğru bilgi vermek için değil pazarlamanın bir parçası olarak çoksatanları daha çok sattırmak için bir araç görevini sürdürdü. Elif Şafak’ın İskender (Do kuduğum Kitaplar METİN CELÂL 2011’den kalanlar (1) dığım romanlardı. Dünya edebiyatından iyi örnekler yayımlamasıyla tanınan Ayrıntı Yayınları, çoksatanı değil kaliteliyi sunmayı amaçlayan “Türkçe Edebiyat” dizisini başlattı ve arka arkaya okunmaya değer romanlar yayımladı. Hüseyin Kıran’ın kendine has şiirsel anlatımıyla “karanlığın, tiksindirici olanın izini sürdüğü” Gecegiden’i, İstanbul’un asude semtlerinin birindeki bir parkta herkesin gözü önünde işlenen bir cinayetin izini süren Nihan Umberto Eco Roberto Bolano Taştekin’in Zeval’i, Ayten Kaya Görgün’ün köyden kente gömen belgelere dayalı olduğunu belirttiği çenlerin öyküsünü 80’li yılların Ankara’sıPrag Mezarlığı’nda (Doğan Kitap) Hitnın gecekondu mahallelerindeki yaşamler’in Yahudi Soykırımının gerekçesini larıyla işlediği Arıza Babaların Çatlak Kızoluşturduğu iddia edilen Siyon Bilgileları dizinin ilk romanlarıydı. Ayrıntı’nın diri’nin Protokolleri’nin yazılış öyküsünü iç zisinin sadece romanla sınırlı kalmayacaiçe geçmiş kişilikleri ikili ve de biraz yoğını umuyoruz. rucu, zorlayıcı bir biçimde anlatıyordu. Sadık Yalsızuçanlar’ın Vefa ApartmaHoracio Castellanos Moya’nın Aynadaki nı (Timaş), Haldun Çubukçu’nun Allahın Dişi Şeytan’ında (Sel) en yakın arkadaşıAdamı (Doğan Kitap), Markar Esayan’ın nın sebebsiz yere öldürülmesinden etkiJerusalem’i (Timaş), Ali Teoman’ın genç lenen kadın kahramanın cinayeti kimlerin yaşta ölümünden sonra yayımlanan işlediğini bulmaya çalışırken kendiyle girGecenin Atları (Yapı Kredi), İsmail Güdiği monologları okuduk. zelsoy’un Çıt’ı (Mephisto) ve Derviş Nahid Sırrı Örik’in bir gazino üvertürüŞentekin’in Beş Parasızdım ve Kadın nün kumpanya yıldızı olması ekseninde Çok Güzeldi’si (Kırmızı Kedi) eleştirilerışıltılı sahnelerin ardında neler yaşandığıden dikkatimi çeken ama bir türlü okunı anlattığı Turnede Bir Artist Öldürüldü maya fırsat bulamadığım romanlardı. (Oğlak), Sevinç Çokum’un İpekyolu ticaKeyifle, merakla, okuduğum, tartıştıretinin son temsilcilerinden, Güneydoğuğım 2011’in ilk on birine gelince; 1. lu bir çerçi ailesini anlattığı Lacivert Taşı Leyla Erbil’in insanlık tarihinin karanlık (Kapı), Sibel Oral’ın acılarla dolu hayatlayanlarını, insanın insana yaptığı kötüra ayna tuttuğu şiirsel anlatımıyla dikkati lüklerin öyküsünü mitolojiden günümüçeken Zayi’si (Turkuvaz), Irmak Zileli’nin ze kadar uzanarak hatırlattığı ve diliyle, 12 Eylül darbesi sonrasındaki yaşamı sianlatımıyla, sorun ettiği konularla usta yasi bir anne ve babanın kızlarının göişi bir anlatı olan Kalan (İş Bankası). 2. zünden anlattığı otobiyografik ögeler taİbrahim Yıldırım’ın içine ölüm de karışıyan ilk romanı Eşik (Remzi Kitabevi), şan “ebedi aşk”ı, aşkın saplantıya döSerhan Ergin’in 80 sonrasının siyasi ornüşümünü 70’li yılların sokağa taşan sitamında saplantılı bir aşk hikâyesi ekseyasi karanlığında işlediği içiçe geçen ninde arkadaşlığın, dostluğun, değer metinlerle gelişen Her Cumartesi Rüyargılarının sorgulayan ilk romanı Yürek ya (Doğan Kitap). 3. Burhan Sönmez’in Tutsağı (Everest), Kemal Varol’un “Batıçeşitli zamanlardan, çeşitli coğrafyalardan Diyarbakır’a uzanan demiryolu hatdan, duygulardan sürgünlerin öykülerini tında konuşlanmış hayali Arkanya kasaince ve sık bağlarla birbi? basından masalsı hikâyeler anlat”tığı kin, rine bağlayan, kısa öfke ve düşmanlık gibi temel kavramları cümlelerle arı bir ele aldığı ilk romanı Jar (Sel), Barış Andıdille masalsı bir anrınlı’nın taşradan gelip arızalı bir aşlatım oluşturdukın ortasına düşen yalnız bir ğu Masumlar gencin hastalıklı bir tutkuya (İletişim). kapılmasını anlattığı ilk romanı Kopoy (Hayy) okuyup da yazmaya fırsat bulama Javier Marias H ğan Kitap), Zülfü Livaneli’nin Serenad (Doğan Kitap), Sinan Yağmur’un Aşkın Gözyaşları 2 ve 3 (Karatay), İnci Aral’ın Şarkını Söylediğin Zaman (Kırmızı Kedi), İskender Pala’nın Od (Kapı yay.), Canan Tan’ın İz (Altın Kitaplar), Nermin Bezmen’in Şeytanın İflası (Doğan Kitap) ve Ayşe Kulin’in Gizli Anların Yolcusu (Everest), çoksatan listelerinden hatırladığımız romanlar. 2011’de yine dünya edebiyatından birçok önemli yapıt Türkçede yayımlandı. “Müzik kurallarına göre yazılmış şiirsel bir düzyazı” olarak tanıtılan Andrey Belıy’in Senfoniler’inde (Yapı Kredi) konuları birbirinden farklı dört anlatıda ölümölümsüzlük, zamanzamansızlık, DoğuBatı, gecegündüz, iyilikkötülük gibi karşıtlıklar ele alınıyordu. Javier Marias’ın başyapıtı sayılan Yarınki Yüzün’ün ikinci cildi Dans ve Rüya’da (Metis) İngiliz Gizli Servisi’nde görevli Jaime Deza’nın çevresinde olup bitenleri en ince ayrıntısına dek gözlemleyip belleğine kaydederken bir yanda da bu gözlemlerinin geçmişinden çağrıştırdıklarını hatırlaması, onlarla hesaplamaya girişmesi zor ama sürükleyici ve edebi tad veren bir şölendi. Philiph Roth yine bir ustalık dönemi ürünüyle Türk okurla buluştu. İnsan Lekesi’nde (Ayrıntı) ırkçı damgası vurularak karalanan bit profesörün yaşadıkları üzerinden 1990’ların Amerikan toplumunu sorguluyordu Roth. Afrika edebiyatının ilk modern yapıtı sayılan Afrikalı Çocuk’da (Özgür) Camara Laye Yukarı Gine’de Malinke kabilesinde geçen çocukluk ve ergenlik çağlarını anneçocuk ilişkisindeki tinselliği vurgulayarak oldukça akıcı bir dille anlatıyordu. Umberto Eco, tama 4 ni, yürekle kırık aş atmosf gelişen no’nun Barış B romanı vabını y kendisi alan Si 6. Men man di ya’ya g parçala bireyse anlattığ di). 7. A kimsey yaşaya mü üze celi yak lerden farklı b (Metis) sonund günlerd listen k uzun b kadının (Can). 9 dünyan rınızdan ceğiniz olabilec aşk evl tarzının (Agora Anadol bakma ve akıc edebi t Sultanı dünyan “Yerkü hepsi ş geçen, kolay o (Metis) ? ÖYK Düny dece ro kitabı y bağlı ol Bolano Zadie S nık Çoc okunan Tanrı O ren) çev ceklerim Ferit deki top Özgüve mışların İsteyen Meryem lımdaki dosya o zanan K çet Çel has dili ilerleye Gördüğ acemis oluşan Kredi), bırakan Yaz… ( eden öy Behçet Çelik Burhan Sönmez Birsen Ferahlı Birhan Keskin Sibel Oral Ayhan Geçgin ŞİİR Çok kitapçıl nesi ok yıllardır SAYFA 12 ? 29 ARALIK 2011 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1141 CUMH