Katalog

T T 18 HAZİRAN PERŞEMBE ürkçe Günlükleri FEYZA HEPÇİLİNGİRLER HY, “Sky Life”, İstanbul Deniz Otobüsleri “Sea Life” adında dergiler yayımlarken, çıkardıkları dopdolu dergiye pırıl pırıl bir Türkçe sözcükle “Yolculuk” adını verdiklerini gördüğüm günden beri Kâmil Koç otobüsleriyle “yolculuk” yapıyorum. Oğlum ve kız arkadaşı kısa bir tatil için Varan firmasından internet aracılığıyla bilet almak istediklerinde fark ettik. Varan, soyadları aynı olmayan kadınla erkeği yan yana oturtmuyor. Bileti almaya çalışanın isteği, tercihi söz konusu değil. Cinsiyetler doğru bildirildiğinde istek onaylanmıyor. Ya kız / erkek arkadaşınızla, firmanın size uygun gördüğü “bay yanı / bayan yanı” uygulaması çerçevesinde “harem selamlık” düzeninde gideceksiniz ya da kendinizi aynı cinsiyetteymiş ya da aynı soyadını taşıyormuş gibi göstererek sahtekârlık yapmak zorundasınız. Ne yapıyor Varan? Evli olmadığınız sürece bir kadın ve bir erkek olarak yan yana yolculuk yapamazsınız, diyor. Kadınsanız başka bir kadının yanına oturabilirsiniz ancak; erkekseniz başka bir erkeğin yanına. Yolcunun isteğinin hiç mi hükmü yok? Ne demek bu? Namusumuzu mu koruyor Varan; yoksa bizi şeriat düzenine mi alıştırmaya çalışıyor? ocuklar masal sever. Büyükler de sever aslında; ama pek Ç belli etmezler. Yaz tatilinde çocuklarla birlikte masal okumak zevkli olmaz mı? Yücel Feyzioğlu’nun, 1982 yılından beri üzerinde çalıştığı “Türk Dünyası Masallar Dizisi” yayımlanmaya başlandı. Trabzon valiliği tarafından basılan altı masal kitabı şunlar: Keloğlan ile Kahkaha Hanım (Anadolu Masalları), Cırttan ile Çilbik (Azerbaycan ve Dağıstan masalları), Yartı Kulak (Türkmen masalları), Aldar Köse (Kazak masalları), Er Tapıldı (Kırgız masalları), Murkumomo ile Çomotay (Özbek masalları). Bunlara Amasya Valiliği’nin desteğiyle Serçe Koyun Avlarken adıyla Uygur Masalları, Açıl Kabağım Açıl adıyla Kosova masalları da eklenmiş. Nasıl güzel, nasıl sevimli kitaplar… Projenin sahibi, Trabzon Valisi Nuri Okutan, “Çocukların birbirlerine BatMan, Örümcek Adam, HeMan, Tarzan gibi yabancı süper kahramanların isimleriyle seslendiklerine” dikkat çekerek bu çalışma için, “Bu aynı zamanda edebiyatımıza karşı 20 HAZİRAN CUMARTESİ bir görev ve çağdaş batı kültürüyle yarışmanın, bütünleşmenin ön koşulu.” demiş. Nuri Okutan, Kocaeli valisi olduğu zamandan beri, “İşte bize böyle valiler lazım.” dedirten önemli bir insan. Homeros’tan Masallar, Boyut Kitapları tarafından yayımlanmış. Kitabının üzerinde yazanları çok beğendim; aynen alıntılıyorum: “Eski Grekçe bir zamanlar Anadolu’da yaygın kullanılan bir dildi. Masallarda adı geçen yerler de Anadolu ve Trakya kentlerimiz ve Ege Denizi’dir. Troya, Bergama ve Kral Midas’ın ülkesi Frikya Anadolu’dadır. Bu masalların hemen hemen tümünü yazan Homeros, Anadolulu bir ozandır. Halikarnasoslu (Bodrumlu) ünlü tarihçi Herodotos da Tarih adlı kitabında bu masalları hep yineler durur. Öyleyse bu masallar, Karacaoğlan ve Nasrettin Hoca öyküleri gibi bizimdir.” Kitabı Özcan Koyunoğlu Gündüz yazmış, Mehmet Koyunoğlu resimlemiş. Evliya Çelebi İstanbul’da masal kitabı değil; ama masal kitapları arasında anılabilir. Adından anlaşılacağı gibi, Evliya Çelebi, günümüzün İstanbul’unda dolaşıyor. Kendisinin anlattığı İstanbul’la bugünkü İstanbul da böylece karşılaştırılmış oluyor. Yazan, Mustafa Aslan, yayımlayan Bengül Çocuk. Mavi Munzur Masalları (Babek Yayın) Muzaffer Oruçoğlu’nun masal kitabı. Bu kitabın da arkasından alıntı yapacağım: “Masal, mış’lanmış gelecek. Erişilmezliği yaşamımıza taşıyan efsun. Bebek gamzesi. Geçmişimizde kalan, günümüze uğramayan ve sonsuzluğun ötesinden, mavi bulut sisinden iri iri gülümseyen özgürleşme cinnetimiz. Masal, dolaysız, ışıklı, duru ve derin, yaşama açılan ilk bakışın ilk merakı gibi merak doğuran. Yabancılaşmamızın, sahra sükunetimizin, illetimizin panzehiri. Ferda İzbudak Akıncı roman ve öykünün yanı sıra son yıllarda çok güzel çocuk kitapları da yazıyor. Su Masalları (Resimleyen: Bülent Gültek, yayınevi: Tudem) da bunlardan biri. Kitap, Deniz Feneri, Kırmızı Balık, Kumsaldaki Deniz Kabukları adlı üç çağdaş masal içeriyor. arne” İtalyancada ve İspanyolcada “et” anlamına gelir“C miş. Benim bu adla gördüğüm lokanta İstanbul’un tek “koşer” lokantasıymış. Joshua Bear, Vikipedi’den bulduğu “koşer / kaşer”le ilgili bilgiyi de gönderdi. Musevilik dinine göre; yenilmesi ve kullanılmasında dinen bir sakınca bulun 22 HAZİRAN PAZARTESİ mayan helal ürünlere bu ad verilirmiş. Okşan Aytolu, “‘Et lokantası’ demek varken (ya da başka bir isim koymak) hem yazımıyla hem de anlamıyla yabancı dilde bir ad kullanılmış olması”nın üzücü olduğunu düşünüyor (benim gibi). Ali Murat Atay, bu adın, “Amerikanca” değil de hiç olmazsa İspanyolca olmasını avutucu bulduğunu bildirirken müjde sayılabilecek bir de haber vermiş: “GS’nin yeni forma reklamı anladığım kadarıyla bu yıl ‘Türk Telekom’ oluyor, hem de ‘ü’ ve ‘k’ harfleriyle. “ Çok güzel de neye sevindiğimizi düşününce bir garip oluyor insan. Türkiye’de “Türk” sözcüğünün “Türk” diye yazılmasına seviniyoruz. Sevindiğimiz şey ne kadar üzücü aslında. Akın Çubukçu, “Bence bu lokantanın adını koyan özenti düşkünü, bir yerlerden ‘carne’nin italyanca ‘et’ demek olduğunu duymuş, yabancı adların işyerlerine çok fazla bir getiri sağlayacağı saf inancıyla, lokantasına böyle bir adı vermiş.” diye yorumunu yazdıktan sonra, uzun zamandan beri sormayı düşündüğü soruya geçmiş. Gerçekleşmek eyleminin yanlış kullanılması… Bu konuda çok yazıldı; ama ne bir düzelme oldu ne de azalma. Diyor ki Akın Çubukçu: “Gazetelerde okuyoruz, televizyonlardan duyuyoruz. ‘Bilmem ne Kongresi İstanbul’da gerçekleşti.’, ‘Falanca partinin genel kurulu Ankara’da gerçekleşecek.’ Bildiğim kadarıyla, şimdiye kadar görülmemiş bir olay, yüzyıllardan beri ortaya konamayan bir kavramın, bir düşüncenin yaşama geçirilmesi gerçekleşebilir. Venüs’e insanlı bir uzay gemisinin ulaştırılması, atomun yapısını tümüyle çözebilecek bir matematik bilgisine ulaşmak, soğuk füzyonu kullanılabilir kılmak bir gün gerçekleşebilir. Ama bir partinin kongresi, bir derneğin genel kurulu insanların isteği doğrultusunda, istenilen her an yapılabilir, düzenlenebilir.” Yalnız kongreler ve genel kurullar için değil ki trafik kazaları için bile kullanılıyor “gerçekleşmek” sözcüğü. “Eskişehir yolunda gerçekleşen trafik kazasında…” diye başlayan haberler pek tanıdık gelmiyor mu kulaklara? Sanki insanlar bir trafik kazasının eksiksiz biçimde gerçek olabilmesi için ellerinden geleni yapmışlar! ? www.feyzahepcilingirler.com / feyzahep@gmail.com Yıldız Teknik Üniversitesi, Türk Dili Bölümü Çukursaray Binası Kat: 2, Barbaros Bulvarı34349 Yıldız/İst. B U L M A C A 1 K 2 K 3 I 4 G 5 F 6 G 7 C 8 E Hazırlayan: İLKER MUMCUOĞLU olarak yararlanılan ağaç. 61 9 69 22 9 B 10 I 11 E 12 I 13 E 14 J 15 A 16 D 17 E 18 D 19 A 21 6 53 4 H. Yunan mitolojisinde Artemis tarafından öldürülen ve takımyıldıza dönüştürülen, Poseidon’un oğlu olan dev avcı. 20 D 21 G 22 B 23 D 24 A 25 A 26 E 27 E 28 E 29 K C. Türlü müzik araçlarının verdiği sesleri birbirinden ayırt etmeyi sağlayan ses özelliği. 30 A 31 K 32 E 33 D 34 H 35 A 36 A 37 C 38 D 39 E 7 54 37 56 D. “... ... Masaldı” (Mario Levi’nin bir yapıtı). 68 52 77 34 57 I. “Ali Paşa A...” (Modern Folk Üçlüsü’nün söylediği bir şarkı). 40 E 41 D 42 D 43 F 44 K 45 J 46 E 47 A 48 I 49 D 50 D 51 F 52 H 53 G 54 C 55 E 56 C 57 H 58 K 38 23 16 49 18 41 20 60 59 F 60 D 61 B 62 E 63 69 B 70 A 71 E 72 A 73 İ 64 A 65 J 66 A 67 A 68 H 48 10 3 12 J. Türk para birimi. A 74 J 75 E 76 A 77 H 50 42 33 E. “Zorba” adlı romanı da yaratan Yunanlı yazar. 65 14 74 45 K. Ulah dili. Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın. (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir.) Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı yukarıdan aşağıya doğru bir şairin adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aynı şairin dizeleri ortaya çıkacaktır. Dikkat: “İ/63” harfi ipucu olarak yerine konmuştur. 71 40 26 27 62 29 31 58 1 44 2 1010. sayının çözümü: A. KILGI, B. IM Tanımlar ve sözcükleriniz: A. “İzmir’den ordunun başından ve temasa geldiğim siyasi ... uzaklaşamazdım.” (Atatürk) 13 32 39 17 46 11 8 55 75 28 F. Mazhariyet. 59 43 5 51 G. Uzakdoğu’da yetişen fakat nemli tropikal bölgelerde de yetiştirilen ve meyvelerinden yiyecek, odunundan kereste 76 70 30 47 15 66 19 36 24 72 25 67 35 73 64 B. Melodi. MANUEL, C. REBECCA, D. KES, E. ŞEFET, F. İÇİN UYUDUM, G. İBLİS , H.RAC, I. VELUT, J. EDGÜ, K. BABA BANA BAĞIRMA, L. İDYLLS, M. REZEDE. Şiir: “Gece yalnız gece, bense bir tesadüf / bile değilim, burada, unutulmuş / bir lambayım sadece Varlık” SAYFA 31 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1011