Katalog

? netmeninden koordinatöre, yazara, çizimciye, kitap düzenleyicisine, dizgici ve düzelticisine, kapak tasarımcısına; herkesin aralarındaki etkileşimi sağlam kurduğu anlaşılıyor. Örneğin Cem Kızıltuğ’un, alışılmışın ötesindeki çizimleriyle kitaplara düzey kazandırdığı, görenlerin ortak kanısı. BİN KATMANLI DÜNYA Biliyoruz ki, sizin tüm metinlerinize halk hikâyeleri tüm ruhuyla ağar… Yazar, dilce beslendiği kültürlerin ürünüdür. Bu kültür, nenelerin, dedelerin, yaşlı komşu kadınların, yetişkin genç kızların anlatı çeşitliliğinin hazinesinden beslenir. Sözlü anlatım geleneği açısından kadınların ağzı, anlatı kaynağıdır. Çocukluğumun kısa bir dönemi onların arasında geçmesine karşın, özellikle yazdığım öykü ve romanlarda onların etkisini görüyorum. Yazınsal alanım genişledikçe, daha çok bu tür anlatılarla oluşmuş yapıtlara yöneldim. Benim en çok okuduğum kitaplardan biri Don Quijote’dir. Bir yerden bir yere giderken, bebeğinden ayrılamayan ana gibi onu koynuma sokarım. Robinson Crusoe de o ölçüde önemlidir benim için. Başucu kitabım ise sekiz ciltlik Binbir Gece Masalları’dır. Çocukluğumu anlattığım Masalını Yitiren Dev gerçek gözlemlerin, yaşantıların ürünüdür; ama dilindeki lirik havada bu anlatıların etkisi seziliyor. Bana göre roman, dilde anlatı kültürünün şiirine ermek, olayları o yolda geliştirmek, kişileri o beğeni dünyasının içinde yaratmaktır. Çünkü gerçek, dil denen o zenginliğin katmanlarında gizlidir. Her yazar, yeteneği, kavrayışı ölçüsünde bu bin katmanlı dünyanın bir yerinde kendi dil yurdunu kurar. Hep düşünürüm; Binbir Gece Masalları’nın anlatı dünyasının katmanlarının birinde küçücük yurt edinmemiş olsaydım, Ölümün Gölgesi Yok gibi bir romanı yazabilir miydim?.. "Her şeyin ölçüsü insandır." diyen Hümanistler (insancılar), Rönesans döneminde, insanın varlığını dışlayan her şeyin yerine onun yaptıklarını koydular. Rönesans, o zamana kadar kafası hurafelerle doldurulan insanın kendi varlığını ortaya koyarak yaptığı büyük bir bilgi devrimidir. Ardından aydınlanma çağı başladı. Rönesans, şafağın aydınlığını görmektir. Aydınlanma düşüncesi, ilkçağ felsefelerinden başlamak üzere, insanı belirleyen her alandaki bilgi birikimlerinden beslenmiştir. Bu bağlamda, biz, bilgi devrimi yapmak isterken halkın yaptıklarını bir kenara ittik. Batı klasiklerini okurken onların temelindeki halkın dildüşünduygu etkileşimiyle oluşan kültürünü görmezlikten geldik. Ömer Seyfettinlerle başlayan sadeleşme çabalarının özünde yatan bu düşüncedir. Atatürk devriminin çağdaş bir yansıması olan Türk Tarih ve Dil Kurumları, Köy Enstitüleri, Halkevleri aydınlanmacı düşüncenin oluşum yerleriydi. Geri düşünce, düşmanlığını en başta bu kurumlaşmalar üzerinde göstermiştir. "O Abla!" adını verdiğiniz kısa anıhikâyede bahsettiniz gerçi; ben gene de değinmenizi istiyorum biraz olsun, nasıl bir beslenme kaynağıydı sizin için geçmişte bu hikâyeler? Masal, herkesin yaşadığı gibi, içinde bulunduğumuz kötü koşullardan iyi bir dünyanın anlatısal esintilerine kapılarak kendi içimizde bir avuntu sığınağı yaratmaktır. Yedisekiz yaşlaCUMHURİYET KİTAP SAYI rında, İstanbul’un Kocamustafapaşa’sında bir baharatçının kızı olan on sekiz yaşlarındaki "O Abla"yı tanıdığımda yalnız anasız babasız değildim, onun bunun ayağının altında gülücükler dilenen it yavrusu gibi bir şeydim. Beni yanında köle gibi çalıştıran aşçının dükkânı, baharatçının iki üç dükkân ilerisindeydi. Tam Sümbül Efendi Camisi’nin kuzey çıkış kapısının karşısında dört masalı bir aşçı dükkânı! Baharatçının önünden geçerken, gevrek bir baharat kokusuyla soluğum açılırdı. Öylesine itilmişlik duygusu içindeydim ki cesaret edip dükkânın içine bakamıyordum. Bir gün, nasıl olduysa vitrine başımı çevirince orada kitaplar gördüm. Doğu Anadolu’da dinlediğim Elif ile Mahmut’un kitabını vitrinde görünce, sevinçten deliye döndüm. O gün, heyecandan, kaldırım taşlarına sık sık vurduğum ayağımın başparmak tırnağı bir kez daha kırıldı. Ermiş türbesi bulmuş bir mütedeyyin (dindar) gibi, "O Abla"nın vitrini artık benim duagâhım olmuştu. Masalını Yitiren Dev adlı romanımda "O Abla"nın beni kitaplarla nasıl beslediğini ayrıntısıyla anlattım. Yuvadan atılmış çocuk, yüzüne her bakanın göz ışığındaki sıcaklığa sığınır. O sıcaklığı, bana okumam için Elif ile Mahmut kitabını veren "O Abla"nın hasta gözlerinin sönük ışığında bulmuştum. O artık ‘abla’ adlı anaydı, rüyalarımda, gözleri iyileşsin diye küçük ellerimi göğe kaldırıp dualar ettiğim sevgiliydi. Elif ile Mahmut’u ona adamamın duygu tarihimdeki öyküsü bu! Peki, günümüzle koşutluk kurarsanız? Biz, yalnızca gittikçe duygusu ölen bir toplum değiliz. Nerdeyse, yozlaşmış değerlerle, her an duygu adına ne varsa yitirme yarışına giren bilinçsizler sürüsüne döneceğiz. Rönesans’tan aydınlanma çağına uzayan dönemlerde, toplum, yitirdiği gerçek duyguyu aramıştır. Çağdaşlık, geçmişle gelecek arasındaki kültür bütünlüğünden doğar. Shakespeare’in, sonelerinden birinde geçen "Eskileri yeniler benim şiirim" dizesi, bir bakıma Rönesans aydınlanmacılığının tanımıdır. Halk kitapları girişimi, bilinçaltındaki böyle bir arayışın dışa yansımasıdır, geçmiş zamanlarda kalmış bir duyguyu sezdirip, toplumu yozlaşmış, yabancılaşmış eserlerden kurtaracak üstün eserlerin oluşmasına bir özlemdir. İLK KİTAPLAR Dizinin ilk kitapları, "Elif ile Mahmut" ve "Şahmaran". Bir sıra düzeni var mı? Ben kitapların yayımlanma sırasında belirleyici değilim. Doğal olarak, o yetki yayın yönetmeninin. Sıra düzeni, ele alınan öykülerin hazırlanıp gerekli süreçten geçmesiyle sağlanıyor. İlk hazırlananlar Elif ile Mahmut ve Şahmaran olduğu için onlar yayımlandı. Kitapların arkasında da belirtildiği gibi şimdi sırada şık Garipp (AdnanÖzyalçıner) ile Ferhat ile Şirin (Feridun Andaç) var. Kerem ile Aslı (Adnan Binyazar) ay sonuna kadar yayınevine verilmiş olacak. Ardından Emrah ile Selvi (Feridun Andaç), Bamsı Beyrek (Adnan Binyazar), Karayılan (Refik Durbaş), Kısası Enbiya (Orhan Duru), Köroğlu (Refik Durbaş), Arzu ile Kamber (Haydar Ergülen), Leyla ile Mecnun (Turgay Fişekçi), Kerbelâ 893 ? SAYFA 5