Katalog

? tipler olarak karşımıza çıkar. Bugün artık Zeno’nun Bilinci’ni yazarın başyapıtı olarak kabul ediyoruz. Svevo’nun sanatının taşıyıcı çizgisinde Alfonso Nitti ve Zeno Cosini’nin Yaşlılık’ın "gerçekçi" çizgisinin ötesinde örtüştüğünü söyleyebiliriz. O ikisini yazara bağlayan bağ, üçüncüsünü bağlayandan daha güçlüdür. Yaşlılık da özyaşamsal bir içeriğe sahiptir ama onunki kesitsel bir yaklaşımdır ve girdi çıktıları vardır. Oysa birinci ve üçüncü romanındaki özyaşamsal yaklaşım düşünsel bağlamda sürekliliği olan bir süreçtir. Birinci ve üçüncü roman araİtalo Svevo " herkesin bir sındaki bir benzerlik de ikisikitabı olduğunu söylerler; nin de belgeler arasına sıkıştırılmış bir süreç yaşamış olbenim de bir kitabım varsa, malarıdır: Bir Yaşam’da Alo da ‘Bir Yaşam’dır", der. fonso’nun yaşamı annesine yazdığı mektupla çalıştığı bankadan atıldığına ilişkin yazılmış mektup arasında geçen Svevo’nun, toplumun "yerleşik sahte bir öyküdür. İlginçtir, Zeno’nun öyküdeğerleri" karşısında ne kadar katı ve sü de iki belge arasında kalmıştır ki etkin savaşımcı olduğu bilinir. Bu tavrı burada bu belgeler vardır ya da yokriyakârlık üzerine kurulu çıkar düzenitur, pek belli değildir ve alaysamalıdır. nin estetik değerlerine karşı da aynıdır Biri doktorunun, Zeno’nun tedavisine ve aynı zamanda toplumda süregelen ilişkin tuttuğu rapordur; öteki de Zeçok sert ve katı insansal ilişkilere karşı no’nun güncesidir, ki bu güncede teböyledir. Zamanın İtalyan aydın kentdavinin hiçbir işe yaramadığını yazar. soylu kesiminin sığındığı sahte değerBu biçimsel benzerliğin ötesinde yazar, ler üzerine kurulu boş demagojiyi hiç Zeno’ya, Alfonso’dan çok daha fazla hoş karşılamadığını da biliyoruz. Dupderinliği olan bir araştırıyı gerçekleşduru kılgısal aklıyla İkinci Dünya Satirmek için sorumluluk yükler. vaşı sonrası tükenen kentsoylu sınıfınYAŞAMIN ÖZGÜNLÜĞÜ dan sonra ortaya çıkan "yeni insan"imgesini haber veren kesinlikle laBirinci romana göre Zeno’da değiik ve somut akılcılığıyla 20. yüzyıl çılşen araştırma araçlarının nitelik ve nigın, huzur bulamayan İtalya’sına katı celiği değil (bu arada psikanaliz) yalbir biçimde karşı koyar. Svevo aynı zanızca, dahası, sonuçlarıdır. Bu sonuca manda bir sosyalistti ama onunki idedayalı olarak Zeno’yu yaşamın albeniolojiden uzak insancı bir sosyalistlikti. sine çeken unsur yaşamın özgünlüğüYazar, Zeno’nun Bilinci’nin sonunda dür. Zeno, Alfonso gibi bir miskindir. şöyle diyor: "...Gerçi yaşam biraz hasGerçekle olan ilişkisi aynı karışıklıklatalığa benziyor benzemesine; nöbetlera gebedir. İkisi için de aynı şey söyleri, ayılmaları, kendine göre bir seyri nebilir: Beklentileri zamansızdır ve kavar, bir günlük iyileşmeleri, kötüleşmerar vermekte geç kalmaktadırlar. Zeno leri var. Öteki hastalıklardan ayrı olaiçin tüm dünya onun yararına çalışan rak, her zaman ölümcül. Tedavisi yok. bir suç ortağıdır.Yaşam hataları düzelBöyle bir şey bedenimizdeki delikleri tir; onları görülmedik bir biçimde bayara sanıp tıkamaya benzer;tedavi olşarıya dönüştürür; temel özelliği olan duk derken boğulup ölürüz. (...) Kim"kalitesiz adam" onun dengede kalmabilir, belki de aygıtların yol açacakları sını sağlar; hastalığı ile yazgı muhteişitilmedik çapta bir afet bizi yeniden şem bir beraberlik sağlar. Yabancılaşsağlığımıza kavuşturacaktır. Boğucu ma, yalnızlık Alfonso için kişisel bir gazlar yetersiz kalınca, tıpkı öteki insorundu; Zeno’da yaşamın bir kuralıysanlara benzeyen bir insan, odasında, dı. Öteki maceralar gibi keyif vericiygizlice başkalarıyla kıyaslanamayacak di. Bu kural ahlaksal hesaplaşmanın ve bir patlayıcı icat edecektir.(...) Ve yine acıma duygusunun dışında kalmış bir tıpkı öteki insanlara benzeyen, ama kuraldır. Yazarın ahlak değerlendirmeonlardan birazcık daha hasta bir insan si tek tek olaylara göre değil, insanın o patlayıcıyı çalıp götürecek, yeryüzükendi kendisiyle, başkalarıyla, geçmişi nün merkezine, etkisinin en fazla olave yazgısını içeren tüm bir alana göre cağı noktaya yerleştirecektir. Hiç kimyapılmaktadır. senin duyamayacağı dev bir patlama Svevo’da, anı, yaşamı yeniden gözolacaktır, yeniden bulutsuya dönüşen den geçirmek için bir araçtır. Özyaşayeryüzü, asalaklardan da, hastalıklarmı bir "anlam"ı araştırmaya dönüktür. dan da kurtulmuş olarak uzayda, öyle Bu özyaşamda zaman, insanın kendi başıboş dolaşacaktır". ? kendisine hazırladığı ve doğası gereği yanıtsız kalan bir süreçte yanılsama ya KAYNAKÇA: da aldatmaya; kimi zaman da suçlama S.Maxia,Svevo,Palumbo,1975 ya da savunmaya yarayan bir öğedir. Mario Lunetta,Svevo,Mursia,1972 Bu bağlamda Svevo’nun toplumcu Giorgio Luti,Svevo,La Nuova Itayaklaşımı gündeme gelmekte; topluma lia,1967 yönelttiği eleştiri ölçüsü incelenmekteG.Petronio,L’attivita’ letteraria in dir. Yaşlılık’ta Svevo’nun kentsoylu sıItalia,Palumbo,1970 nıfın değerlerinin yaratmış olduğu buI.Svevo,Opere,dall’Olio Editore,Minalıma ne denli duyarlı olduğu bilinir. lano,1959 SAYFA 22 CUMHURİYET KİTAP SAYI 851