Katalog

Her Yerden Çok Uzakta Ursula K. Le Guin, İmge Yayınları, 94 s. Türkçeleştiren Semih Aközlü (ilkgençlik) “Yalnızlığınızın gerçekten farkına vardığınızda çoğu zaman paniğe kapılırsınız. Bundan kurtulmak için apar topar kaçar, gruplara –kulüplere, derneklere, takımlara, kalıplarasığınırsınız. Birdenbire tıpatıp ötekiler gibi giyinmeye başlarsınız. Aslında görünmez olmanın bir yoludur bu. Kot pantolonunuzun delik yerlerine yama koyma biçimi bile sizin için son derece önemli bir şey haline gelir. Çünkü yanlış yamadığınızda bir olamazsınız. Bir olmanız gerekir. Aslında tuhaf bir söz bu, biliyor musunuz? “Bir”. Neyle bir? Onlarla bir. Ötekilerle bir. Hep birlikte. Sayıların güvenliği. Ben, ben değilim. Ben, bir başarı belgesiyim. Popüler bir çocuğum ben. Ben, arkadaşlarımın arkadaşıyım. Honda marka bir motorun siyah derisiyim ben. Bir üyeyim ben. Ben yeniyetmeyim. Siz beni göremezsiniz. Tek gördüğünüz, biz. Biz güvenlikteyiz. Ve eğer Biz, Seni tek başına görürsek, şansın varsa görmezlikten geliriz. Ama şansın yoksa kafana taş yağdırabiliriz. Çünkü biz kot pantolonu yanlış yamanmış, hepimizin yalnız olduğunu, güvenlikte olmadığımızı anımsatan insanlardan hoşlanmayız” (s.7) Onyedi yaşındaki Owen Thomas Griffiths doğum gününde babasının ona hedi SİHİRLİ DEĞNEK Çocuklar İçin Kitaplar Hazırlayan: Nilay Yılmaz SİHİRLİ DEĞNEK 100 TEMEL ESER’E DOKUNUYOR… MEB, ilköğretim öğrencileri için hazırlanan 100 Temel Eser’i açıkladı… Tam liste ve Hüseyin Çelik’in basın açıklaması için bakınız: http://www.meb.gov.tr/index1024.htm ye ettiği arabaya sevinmeyen, kendi başına dolaşmaktan hoşlanan, kızlarla pek fazla ilgilenmeyen biridir. Yaşıtlarının ilgilendiği konular yerine “Niçin buradayım? Ne arıyorum? Beni farklı kılan ne?” gibi sorulara cevap aramaktadır. Öğretmenleri tarafından sevilen bir öğrenci olmasına rağmen Owen okuldaki başarısından rahatsız olur. Yani, ergenlik döneminde huzursuzluk yaratabilecek birçok durum –boyunun yaşıtlarından çok kısa olması, bir kız arkadaşının olmaması vb Owen için sorun değildir. “Neden herkes gibi düşünmek ve davranmak zorunda olduğu” onun ilgisini daha çok çeker. Fizyolojik psikoloji alanıyla ilgilenir, insan bilinci ve düşünme sistemi hakkında kitaplar okur. Owen liseyi bitirince MIT’de (Massachusetts Teknoloji Enstitüsü) psikoloji eğitimi almayı düşünse de ailesi hem daha ucuz hem de evlerine yakın olduğu için Eyalet Üniversitesi’ne gitmesini istemektedir. Owen’in içinde fırtınalar kopuyor olsa da ailesinin ve çevresinin beklentilerine sırt çeviremez. Ancak bu haline çok içerlemektedir. “Bende cesaret yok. Kavgaya girmem. Olduğum yerde oturur, kaçabileceğim ana kadar, her şeyi sineye çekerim. Sonra da kaçarım. Bazen KONUK SİHİRLİ DEĞNEK Dr. Nihal Kuyumcu (İstanbul Üniversitesi) Çocuk Tiyatromuza MitosBoyut’tan yeni oyunlar... Çocuk tiyatrosu, ülkemizde hatta dünyada genellikle üvey evlat muamelesi gören sanat dallarından biridir. Hatta yetişkin tiyatroları için de aynı şeyleri söyleyebiliriz. Örneğin, bir romanın, basılacağı yayınevini bulması tiyatro metnine göre biraz daha kolaydır, çünkü; tiyatro metni okuyucusu bir roman bir şiir okuruna göre daha azdır. Kaldı ki 70 milyonluk ülkemizde en çok satan kitapların bile baskı sayısına baktığımızda pek iç açıcı bir durumla karşılaşmayız. Ancak son yıllarda çocuk kitapları alanında önemli bir atılımın varlığı söz konusu. Yaş grubunun belirtildiği özenle hazırlanmış görünüş ve içerik olarak kitaplar kitapçı raflarını süslüyor. Son zamanlarda bu kitaplara çocuk oyunları da eklendi. Ülkemizde tiyatro alanında yerli yazarların yetişmediğinden sık sık şikâyet edilir. Yazarlar yazmazlar, yayınevleri de tiyatro metinlerine yukarda sözünü ettiğimiz nedenlerden dolayı biraz mesafeli yaklaşırlar. Buna rağmen MitosBoyut öteden beri büyük bir özveriyle yılmadan tiyatro kitapları yayımlıyor. En son 9.’su basılan Çocuk Oyunları Dizisinde ikisi çeviri olmak üzere yerli yazarların eserleri yer alıyor. Çocuk Tiyatrosu yapan kişilerle konuştuğumuzda, çocuk oyunu yazılmadığından, basılmadığından şikâyet etmekteler. Toplulukların ilanlarına baktığımızda çoğu kez yazan ve yönetenlerin aynı kişiler olduğunu görüyoruz. Sonuç olarak kısır bir döngüye düşmüş, birkaç temanın içine sıkışmış oyunlar ortaya çıkıyor. Bir tiyatro metni en son şeklini yönetmenin elinde bulur. Yani yönetmenin yaratıcılığı, çocukları ve tiyatroyu tanıması o oyun metninin olduğundan daha iyi, yada yazarın hiç düşünmediği boyutlarda sahnelenmesine neden olabilir. Bu risk veya avantaj her zaman vardır. O nedenle öncelikle çocuk oyunlarının basılması, daha çok basılması Çocuk Tiyatromuz açısından çok önemli. Böyle bir dizi, umarız bu alandaki açığı kapatma yolunda önemli bir adım, diğer yayınevleri için örnek bir yaklaşım olur. de orda durup her şeyi sineye çekmekle kalmaz, onlara gülümser, özür dilerim. Yüzüme o gülümsemenin yayıldığını hissettiğimde, suratımı koparttığım gibi ayağımın altına alıp çiğnemek gelir içimden” (s.11) diyerek ne yapacağını ve ne hissedeceğini bilemeden oraya oraya savrulur durur. Sürekli düşünmektedir... Bir tarafta çaba harcamadan elde edebileceği şeyler diğer tarafta ise düşleri vardır. “Ne diye çalışacaktım ki? Ne için? Ders çalışmasam da, Eyalet Üniversitesi’ne gidebilirdim. Ders çalışmadan Eyalet Üniversitesi’ni bitirirdim belki de. Hatta devam edip bir muhasebeci, bir vergi memuru ya da bir matematik öğretmeni olur, hiç ders çalışmadan, hiç düşünmeden de başarılı ve saygıdeğer biri olarak evlenir, bir aile kurar, yaşlanıp ölebilirdim. Neden olmasın? Pek çok insan böyle yapıyordu. Kendini farklı biri mi zannediyorsun Griffiths?” (s.30). Owen Griffiths iniş çıkışlar içinde kendine bir yol bulamaz, sıkışıp kalır. Owen’ın aklı Natalie ile tanışınca daha da karışır. “Bana bir taş gerekiyordu. Tutunacak, ayakta duracak bir şey. Katı, somut bir şey. Çünkü her şey yumuşamaya yüz tutuyor, pelteleşiyor, bir bataklığın içinde sislere gömülüyordu. Sis, dört yandan çörekleniyordu. Nerede olduğumu bile bilmiyordum” (s.23). Natalie, Owen için tutunacak bir dal olur. Dostluk ve aşk arasında gidip gelen ilişkileri sırasında kendilerini keşfederler. Kendileri için çizilmiş kalıplara ve geleceğe karşı çıkmayı, hedeflerinin ve düşlerinin peşinden gitmeyi öğrenirler. Bu “keşif yolu”, bıkmadan usanmadan konuşan, tartışan ve birlikte düşünen iki genç için hüzünlerle, acılarla, mutluluk ve sevinçlerle dolu uzun bir yoldur. Müzik bilgisi olmamasına rağmen Natalie’yi keman ve piyano çalarken dinleyen Owen, yaşamfizyolojipsikoloji ve müzik arasındaki ilişkiyi Natalie sayesinde keşfeder. Buldukları, farkettikleri her keşif kimi zaman onlara yeni yollar açar, kimi zaman da bazı yolları kapatır. Edebiyatçıların ve müzisyenlerin hayatlarından konuşurlar. Model aldıkları sanatçılar bazen onları çıkmazlara sürükler, bazen de karanlıklardan aydınlıklara taşır. Owen, Bronte kardeşlerin de kendisi gibi hayali ülkeler yarattıklarını, o ülkeler hakkında şiirler, öyküler yazdıklarını öğrenince çok heyecanlanır. 12 yaşındayken düşlerinde yaratmış olduğu ülke “Thorn” Owen’ın yaşamına yeniden girer. Natalie’nin Owen’ın ‘yokülke’si için 1. “Soytarılar Okubestelediği müzikler ile “Thorn” artık iki lu Soytarılar Gezigenç için de “her yerden çok uzakta” de” /Karl Waechter olan bir yer olur. 2. Grips Oyunları/ Natalie ve Owen, içinde bulundukları Rainer Hachfeld – toplumun değer yargılarına göre “anormal” ergenlerdir. Toplumların çoğunlukVolker Ludwig (Çev. la kendileri gibi olanları ya da kendileriDuygu Atay) nin onayladıkları durumları “normal” ”Ketçaplı Spagetolarak kabul etme; bunun dışına çıkanlati” “Gök, Toprak, rı da anormal olmakla suçlama eğilimi Hava, Deniz” Beliçinde oldukları genel durumundan yola la Patron ve Bulli çıkarak Natalie ve Owen’ın normal ergen 3. “Kedinin Büyüttavırları içinde olmadıklarını söyleyebilitüğü Çocuk” Ayı Adası / Müzeyyen Erim riz. Yani, ikisi de çoğunluğun aklına uy4. “Mıknatıs Çocuk Konuşan Taş Çomayan uygulamalar ve düşünceler içindecuk Ülkesi” /Gülen İpek Abalı dirler. Natalie’nin düşlerine ulaşmak uğ5. “Karagöz Efsanesi” / Sinan Bayraktar runa verdiği mücadele, tercihleri ve öncelikleri kimi zaman ne tarafa ait olması 6. “Şarkılarımız Ölmesin” / Yılmaz gerektiği konusunda çelişkiler yaşayan Onay Owen’ı çok üzer. Ancak bu durum, 7. “Büyülü Göl Sema” –Erbil Göktaş Owen’ın, kendi yolunda ilerleyip ilerle8. “Barış İçin Savaş” – Oturan Boğa meme konusunda düşünmesine ve tercih Kemal Kocatürk yapmasına neden olur. 9. “Çirkin Ördek Yavrusu Çıplak KralAilesine özellikle de annesinin beklenGizli Dünya – Masal Dünya” / Gülen İpek tilerine ve doğrularına karşı durabilme Abalı ? cesaretini toplayan Owen birçok yetişkinin başaramadığı şeyi başararak ailesini SERBEST KÜRSÜ “100 Temel Eser” Hangi temel? Hangi eser? Hangi eser hangi temele değer? MEB, ilköğretim öğrencileri için hazırlanan 100 Temel Eser’i açıkladı… Bu eserleri seçerken “temel” kavramı için hangi “ölçütler” dikkate alınmıştır? Hangi yazın türleri bu seçkiye girmiş ya da girememiştir? Zaman içinde değişen eğitimöğretim yöntemleri, müfredat programları, gelişim psikolojisi yaklaşımları ve ‘çocuğa göre’lik (yaş dönemine uygun algı ve kavram bilgisi, dil bilgisi, psikolojisi, yaşam biçimi, beklentileri vs.) dikkate alınmış mıdır?.. “OKUMA PROGRAMI” olmadan yapılan, dağıtılan listeler bir işe yarayacak mıdır?.. 100 Temel Eser uygulamasının temelleri ne kadar sağlamdır? Serbest Kürsü, 7’den 70’e herkesin düşlerini ve düşüncelerini bekliyor… ? suçlamadan kendi yolunu çizer. “Bu ailemin kabahati değildi. Her şeyin suçunu eski kuşaklara atan şu kitaplardan birine benzediyse bazı psikologlar bile bu tür kitaplar yazıyorlar o zaman yanlış söyledim demektir. Bu onların kabahati değildi. Evet, her zaman kısmen o sisin içinde yaşıyorlar ve doğruya ulaşmaya çabalamadan pek çok yalanı kabul ediyorlar diyelim. Peki ne olur? Kim yapmaz ki? Bu, olup bitenin benden daha çok hoşlarına gittiğini göstermez. Aslında tam tersini gösterir” (s.80). Owen, öyküsünde sadece kendini keşfetmeye çalışan yaşıtlarına değil, yaşları gereği her zaman daha tecrübeli ve daha akıllı olduklarını ve olacaklarını düşünen yetişkinlere de seslenmektedir... Hangi yaşta olursa olsun, aslolan, insanoğlunun kendisine –içine olan “uzaklığı” değil midir?.. Her yerden çok uzaktaki ve çok yakındaki ‘o yer’ nerededir?.. Kendilerini “çoğunluğun onayı” ile “güven” altına alanlara sırtlarını dönen Owen ve Natalie, her yerden çok uzakta olan Thorn topraklarında “yalnız” olmanın hüznü içinde kendi yollarına devam ederler. Yokülkelerini “küçük teknelerle” ziyaret edecek kişileri kabul edecek olsalar da onlar artık ‘her yolun “yalnız” kat edilmesi gerektiğini’ anlayan ergenlerdir... “BAZI KİTAPLAR TADILMAK, BAZI KİTAPLAR YUTULMAK, ÇOK AZI DA HAZMEDİLMEK İÇİNDİR.” / BACON Minik sihirli değneklere duyuru! Okuduğunuz kitapları tanıtmak için “mektup” yazmaya ne dersiniz çocuklar? Kitabın yazarına yazacağınız mektubu sayfamızda yayımlayacağız. Kim bilir belki de kitabın yazarı sizin mektubunuzu okur, size cevap verir!.. Yazdığınız mektupta, öyküdeki beğendiğiniz bölümleri bize anlatmayı, sorular sormayı ve bizi heyecanlandırıp meraklandırmayı unutmayın!.. Sihirli Değnek mektuplarınızı bekliyooor... ? Nilay Yılmaz Kurtuluş Deresi Cad. No: 47 Bilgi Üniversitesi, Dolapdere/İstanbul CUMHURİYET KİTAP SAYI 833 SAYFA 33