Katalog

ARAŞTIRMATAY TAY PROJESİNDEN BİR VERİ GRUBU DAHA Türkiye Mağaralar Envanteri Envanter kapsamında, içlerinde arkeolojik dolguya/kalıntıya rastlanmış, bir kısmı araştırılmış/kazılmış, 200'ün üzerinde mağara/kaya sığınağına da yer verildi. T CBT1000/36 1926 Mayıs 2006 ürkiye’deki mağaraların coğrafi konumlarını, yapısal özelliklerini, ölçüm bilgilerini, plan ve kesitlerini derlemeyi hedefleyen; mağaracı bir veri ekibi tarafından, Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri TAY Projesi’nin 13 yıldır geliştirdiği özgün bilgi iletişim standartları kullanılarak, 4 yıllık bir çalışma ile hazırlanan Türkiye Mağaralar Envanteri (TME) basılı ortamda yayınlandı.İki klasör halinde yayınlanan TME kapsamında, 1800'lerin ortalarından bu yana karst üzerine araştırma yapan bilim insanlarının ve gezginlerin derlediği veHer ma€ara fişinrilerden oluşan de o ma€aranın 2327 mağaraadı, rakımı, bölge, nın ulaşılabilen il, ilçe, köy gibi bilgisi var. Bu konumsal bilgile2327 mağararinin yanısıra, nın 467'si Büyük Fiş; 919'u uzunlu€u, derinlikısmen yer ta€i, yeri, konumu rifleri ve araşve çevresel özeltırma bilgileri likleri, araştırma dışında yeterli tarihçesi, bulgular veriye ulaşılamaması nedeve kaynakça bilniyle Mini Fiş gileri de bulunve 941'i ise il, maktadır. ilçe bazen de köy bilgileri dışında hiçbir ayrıntıya ulaşılamadığı için Liste olarak sınıflandı, derlendi. Envanter kapsamında, içlerinde arkeolojik dolguya/kalıntıya rastlanmış, bir kısmı araştırılmış/kazılmış, 200'ün üzerinde mağara/kaya sığınağına da yer verildi. Her mağara fişinde o mağaranın adı, rakımı, bölge, il, ilçe, köy gibi konumsal bilgilerinin yanısıra, uzunluğu, derinliği, yeri, konumu ve çevresel özellikleri, araştırma tarihçesi, bulgular ve kaynakça bilgileri de bulunmaktadır. Büyük Fiş biçiminde yayınlanan 467 mağaranın, coğrafi konumlarını gösteren şematik planlar veri tabanına dahil edilmiş ve bu mağaralardan 386’sının, alınmış ölçülerinden yola çıkılarak çizilmiş plan ve kesitleri de mağara fişlerinin arka yüzlerine yerleştirilmiştir. Tüm TAY envanter klasörlerinde olduğu gibi Simge Açıklamaları, Kısaltmalar, binin üzerinde yayını içeren bir Kaynakça ve Dizinler'in yanısıra TME klasörlerinde, mağaralarla yeni tanışanlar için bir "Meraklısına Mini Mağarabilim Sözlüğü" ve "Jeolojik Zaman Devri ve Hayatın Gelişimi Tablosu" da yer almaktadır. Ayrıca 2. klasörün sonuna 500 civarında mağaranın dağılımını gösteren bir Türkiye haritası da eklenmiştir. Giriş yazısı, eski mağaracılardan Prof. Dr. Mustafa Aktar ve Prof.Dr. Nüzhet Dalfes tarafından kaleme alınan TME’nin arama/sorgulama yapılabilecek internet sürümü yakında TAY Projesi web sitesinde (http://tayproject.org) yayınlanacak ve bunun ardından da tüm mağaralar TAY Coğrafi Bilgi Sistemi (TAYCBS) içerisindeki yerlerini alacaktır. Türkiye'de Mağarabilim (Speleoloji) üzerine bazı notlar: • Türkiye’de ilk ciddi mağara araştırması Dr. Abdullah Bey tarafından Yarımburgaz Mağarası’nda yapıldı ("Die Umgebung des See’s Kütchücktschekmetché in Rumelien", Verhandlungen der k.k. Geologischen Reichsanstalt, No: 12 (30 September 1869), s. 263265). • İkinci araştırma ise 1922 yılında G. Moretti tarafından Kocain (Ahırtaş)’ta yapılmıştır ("In Daghinda Quogia In" Annuario Della Reale Scuola Archeologica di Atene, no 67, 192324, s. 509546). Bu yayındaki Kocain haritası Türkiye’nin en eski mağara haritası olma özelliğine de sahiptir. • Hovass tarafından 1927 yılında yapılan Yarımburgaz araştırması ise üçüncü araştırmadır ve ikinci en eski haritaya sahiptir. • Türkiye’de mağara araştırmaları Jeolog Dr. Temuçin Aygen sayesinde 1950'li yılların ikinci yarısından itibaren ivme kazanmıştır. • Temuçin Aygen’in 1964 yılında kurduğu, o günkü ismi ile Türkiye Mağara Araştırma Cemiyeti ya da bugünkü ismi ile Mağara Araştırma Derneği, yurdumuzun ilk mağaracılık kuruluşudur. • İkinci olarak, 1973 yılında Boğaziçi Üniversitesi Mağara Araştırma Kulübü (BÜMAK) kurulur. • 1970'li yıllar, Toroslarda, Fransız mağaracıların faaliyet gösterdiği dönemlerdir. Bu yıllar boyunca, özellikle de Oymapınar Barajı’nın yapımında görevlendirilen Fransız mağaracılar, T. Aygen’in de yardımları ile birçok mağara bulmuş ve araştırmıştır. • Bugün Türkiye’de, büyük bir kısmı üniversitelerin çatısı altında, bir kısmı da bağımsız birçok mağaracılık kulübü ve derneği, bunlara kayıtlı 200'ün üzerinde mağaracı vardır. Türkiye Mağaracılar BirliğiTMB ise 1994 yılında kurulmuştur.