Katalog

CBT 1000/13 1926 Mayıs 2006 Türkiye’den yapılan başvuruların yüzde 45’i Arçelik’in. Dünyada yılda 800 bin civarında patent dosyalanıyor. Bu konuda ülke olarak bir sıralama yaparsanız ABD ve Japonya önde. Türkiye ise yüzdelik dilime bile giremiyor. Dünya patent Ofisin’den sonra iş yapmak istediğiniz ülkenin patent ofisine başvurmanız gerekiyor. Yani her ülke için tek tek başvuru. Sonuçta başvurunca hemen patent alınmıyor. Ancak 3 sene sonra patente dönüşmesi lazım. Bunun bir Avrupa patentine dönüşmesi için ise 5 yıl geçmesi gerek. İtirazlar falan olursa daha da uzun sürüyor. 1011 senede patent alanlar var. Benim patentim dünyanın her yanında geçerli olsun dediğiniz zaman para inanılmaz yüksek. Biz Arçelik olarak ne yapıyoruz? Bizim, büyük pazarlarda belirlediğimiz Almanya, Fransa, İngiltere gibi 56 •Paten almak hem zaman hem de maliyet ülke var, o ülkelere patent açısından zahmetli. Süreç hakkında biraz bilgi başvurusunda bulunuyoruz. ARÇELİK’İN üretim ve teknolojiden sorumlu müdür yardımcısı Atilla İlbaş verebilir misiniz? En çok mal sattığımız ülkeEvet, Patent almak maliyetli bir iş. Türkiler bunlar. Eğer çok önemli ye’de patent aldıktan sonra (Türk Patent Enstiye’de devlet eliyle ARGE yardımı yaklaşık 15 kapatentlerimiz olursa ABD ve Japonya’ya da baştüsü 1996 yılında kuruldu) Dünya Patent Ofitına çıktı. Tabii birden çıkınca bu yardımın nasıl vurularımızı yapıyoruz. si’ne başvuru yapıyorsunuz. 12 ay dolmadan bu verileceğine ilişkin esaslar tam oluşmadı. Yavaş başvuruyu yapmanız gerekiyor. Yine son 3 senede •Biraz da patent ma yavaş oluşuyor. Bir bocalama döneminde ama liyetlerinden bahsedersek. devlet bu paraları veriyor. Üniversitelerin eğitim verme kadar araştıma ve geliştirme alanlarında Avrupa’da bir paçalışması için teşvik ediyor. tent 20 sene koruma altınTÜBİTAK’ın şimdiye kadar verdiği teşda. Bir patentin maliyeti viklerin içinde fikri haklar teşviği olmadı hiç, ise Türkiye başvurusu, Avhâlâ yok ancak şimdi fikri haklara yönelik çalışrupa başvurusu derken malar yapılıyor. BTYK’de (Bilim Teknoloji YükGüney Kore teknolojiyi devlet eliyle doğru yönetmiş. Şimdi TÜBİTAK’ın yaklaşık 20 bin Euro civasek Kurulu) ilk kez fikri hakların devlet tarafınrında. Bizim Arçelik olaBaşkan vekilliğini yürüten Nüket Yetiş’in 1984 yılında yaptırdığı bir çalışma var. dan destekleneceği kavramı kabul edildi. Ama rak 2006 patent bütçemiz Burada o dönemde birbirine yakın ekonomik büyüklüklere sahip 3 ülkenin, Kore, bu şimdilik sadece bir kavram. 1.3 milyon Euro... Brezilya ve Türkiye, kalkınma modelleri teknoloiji açısından incelenmiş. Kore kenTabii şu da var. Çin di ülkesine yatırım yapan yabancılardan ARGE kurmalarını zorunlu tutmuş, BreDTÖ’ye yeni girdi. Orada ÜNİVERSİTE İLE İŞBİRLİĞİ fikri hakların gelişeceğine ZORLUĞU zilya ve Türkiye ise bunu yapmamış, üstelik çok da sık karar değiştirmişler. Küçük inancımız artarsa Çin ve bir örnek o dönemde Kore teşvik ile yabancılara ilk rafinerisini kurdurmuş ve KoKore’de de patent başvuru•Üniversitelerle işbirliğine gelmek istiyo relileri çalıştırmış, şimdi 4 ayrı rafinerisi var. Tabii o dönemi Kore iyi kullanmış, sunda bulunabiliriz. Çün rum: Bir yandan iyi ve kaliteli bir eğitim kurumu şimdi bu tür şartlarla yabancı yatırımcı çekmesi mümkün değil, çünkü yatırımcının kü asıl üretim yeri oralar olacaksınız, bir yandan da sanayi ile eşgüdüm önünde artık çok seçenek var. ve üretim yerini korumak içinde olacaksınız. Aradaki hassas denge için ne tır esas patent işinde. Bi ler diyeceksiniz? Çin biliyorsunuz tekstilde bütün dünyayı tehdit ediyor ama koca Çin’deki zim üretim yapmamız Avrupa’da da üniversiteler şirketlere tekstil firması sayısı bizden çok daha az. Ama şöyle yapmışlar, birleşmeleri biraz da önemli değil, rakibin üre uzak. Japonya, Kore, Çin ABD gibi şirketlerle devlet eliyle sağlamışlar. Burada yönlendirme çok önemli. tim yapmasını engellemiş Yazının devamı arka sayfada bir şirket Arçelik. Ayrıca, Avrupa çapında daya nıklı tüketim sektöründe en çok patente sahip ilk dört şirket arasında yer alıyor. Bu patent kül türü nasıl oluştu? Aslına bakarsanız, ülke ile beraber Arçelik de patent işine geç girmiş durumda. 1996’da Gümrük Birliği’ne girmeden hemen önce 1995’in sonunda Fikri Haklar Mülkiyeti Kanunu kabul edildi. Vereceğimiz tavizlerin en büyüğü de buydu. Çünkü bize göre 21. yüzyılın en önemli rekabet konularından birisi fikri haklar olacak. İşte Arçelik de bunu görüp, kararını verdi ve kendisini korudu. Zaten 2000’li yıllardan itibaren Arçelik’te patent başvuruları arttı. Patent öyle ha deyince olmuyor. Patent kültürünün yerleşmesi lazım öncelikle. Çalışan arkadaşlara neyin buluş olup neyin olmadığını anlatmak gerekiyor. Bakıyoruz yılda 20’li rakamlarla işe başlamışız şimde yılda 140 patente ulaşmışız. Bizim bir patent ofisimiz var, Arçelik olarak. 5 kişilik bir grup. Ve zannediyoruz ki Türkiye’nin en yetenekli patent vekilleri ve en kalabalık patent grubu da bizde. Ayrıca Koç Holding’de de bir Fikri Haklar Grubu var. 2003’ten itibaren Koç Holding, bünyesindeki şirketlere patent hedefi vermeye başladı. Örneğin o dönemde Arçelik’e "Sen senede 45 patent al" diyebiliyor. Yani bir performans yönetimi var. Koç Holding Genel Müdüre böyle bir hedef veriyor. Koç Holding ARGE’ye olan inancını çıktıları ile ölçüyor. Bunun için yukarıdan aşağı performans hedeflerinin içine, yani kâr ve maliyet gibi unsurların arasına, ARGE’yi de katıyor. Son üç seneye bakarsanız, yerli patent başvurularının, yani ilk patent başvurusunu Türk patent ofisine yapmış olanların oranının yüzde 13’ü Arçelik’in. oluyoruz böylece... Son 3 senede Türkiye’den yapılan başvuruların yüzde 45’i Arçelik’in. Dünyada yılda 800 bin civarında patent dosyalanıyor. Bu konuda ülke olarak bir sıralama yaparsanız ABD ve Japonya önde. Türkiye ise yüzdelik dilime bile giremiyor. •Türkiye’de patent ve ARGE kültürünün gelişmesi için neler yapılması gerektiğini düşü nüyorsunuz? Birkaç boyuttan yanıt vereyim. Arçelik olarak bize gelen iş başvurularında mühendislerin fikri haklar konusunda bilgi sahibi olmadıklarını farkettik. Bunun üzerine üniversite yöneticilerinden bu konunun ders olarak işlenmesini talep ettik. Kısmen başarılı olduk. İTÜ Makine Fakültesi, ODTÜ Makine Fakültesi gibi bölümlerde belki ders programlarına değil ama proje derslerinin parçası olarak girdi. Biz de Arçelik olarak senede 45 okulda seminerler veriyoruz. Fikri haklar konusunda genel bilgilendirme yapıyoruz. Hükümet de aslında önemli adımlar attı. AB içinde ARGE giderlerinin GSMH’ye oranı yüzde 2, bizde ise binde 67’lerde. Yeni alınan karar çerçevesinde 2010 yılına kadar yüzde 2’ye çıkması hedefleniyor. Bu kapsamda üniversitelere araştırma yardımı da arttırıldı. Yani Türki DEVLETİN YÖNLENDİRİCİ OLMASI ŞART ARGE VE TÜRKİYE