Katalog

ürkçeGünlükleri FE’YZAHEPÇILINGIRLER 21 TEMMUZÇAR$AMBA Güney Afrika’daoynananDünyaKupasımaçlarındaençok (özelbulsayıldığınagöreadınıveunvanınıbüyükharfle başlatmalıyız)AhtapotPaul’ünadıgeçti. “kahin”diye, kah“falcı”diye.Gazetelerdeonunlailgilihaberinçıkmadığıgün yokgibiydi.2001UzayYoluMaceralanylahazırlandığımız21. yüzyılınbaşkatürlüolacağınıdüşlememişmiydikaslında?Bu yüzyıldageleceğibilmeyetisininbirahtapottabulunduğuna inanılacağıkiminaklınagelirdi?BuncaönemlibirkişilikolanPaul’ün birözelliğinibelirtmekgereğiniduymuşgazetelenmizdenbin: “SekizkolluahtapotPaul”diyeyazmış.Birkereo uzantılarkol değil,bacak.“Sekizayaklıkafadanbacaklıyumuşakçacinsinin ortakadı”dırahtapot adıda buözelliklerindendolayıahtapottur zaten(Yunancaohto:sekiz,poda:bacak). 24 TEMMUZCUMARTESİ ardımsever”sözcüğününIngilizcesinikızımasorduğu- mu,onunda Ingilizcedeböylebirsözcük bulunmadığınısöylediğiniyazmıştım.ElimeTürkçenin önemsennıesinisağlayacakbirfirsatgeçtiğindebunuhepyapıyorum.Yalnız Türkçeyivarsılgöstermekiçindeğil,sağlamayapmak, doğrusunuöğrenmekiçinde. Buköşedesağladığımısandığımbirimece var.“Benherşeyibilirim”cilerdenhiçolmadım.Okurlanmın desteğineherzamangereksinmeduyuyorum.Ayrıcayazdıklaıımın okunduğunuen çok,gelenkatkılardananlamaktayım. Sözgelimi,AnkaraUniversitesiDilbilimBölümündedoktoraöğrencisi EkremMalkoç,“CumhuriyetKitap’takiyazılannızıbüyükbir beğenivekeyifiletakipediyorum,kaleminizesağlık.Lütfen yazmayadevamedin.”deyincedünyalarbenimoluyor. “Yardımsever”sözcüğüyleilgili,“Bende yazınızıokuyunca,‘Yardımsevenn Ingilizcekarşılığıneolabilir?’diyedüşününce,ilkbaşta bulanıadım.”demişEkremMalkoç;sonrada benimyapmadığını araştırmanınsonuçlannısunmuş.Iştekatkıdiyebenbunaderim: “YardımseversözcüğününIngilizcekarşılığıbulunması gerektiğinidüşüncesindenhareketlebirazaraştırmayaptımve ‘philantrophist’(cnbc-ekanalındabuaddayenibirdizibaşladı büaralar)ve ‘benevolent’sözcükleriilekarşılaştım.Heriki sözcükde, naçizaneçevirimimazurgörürseniz(ingilizceden ingilizceyeMerriamWebsterintemetsözlüğünükullandım),aşağıyu- kan‘insanlaraiyilikyapmaamacıilehareketedenkişi’ anlamında.Sanınmbuda bizim‘yardımsever’sözcüğümüzünanlamını karşılıyor.Ayncayineyardımseverkarşılığıolarak kullanılabilecekoldukçayaygınbirIngilizcesözcükdahavar:‘kind’.Şahsen yabancılarakarşıyapmışolduğum,bizeözgüyardımlardan çoğunacevapolarak‘youareverykind’ifadesiilesıksık karşılaştığımıda ifadeetmekisterim.Buifadeyi‘Turksareverykind’ olarak,tırnakiçindeGoogle’daarattığımızdakarşılaştığımız yaklaşık3960sonuçda bukonudayanılmadığımızınistatistikselbir göstergesiolabilirbence:)AyrıcaMerriam-Webster‘kind’in anlamıolarak‘sempatikyada yardımseverbiryapıyasahipkişi’ şeklindevermiş.” EkremMalkoç’ateşekküıleıimlebirliktenoktalamanın önemineilişkin,belkide bilmediğibirörneği(naçizaneçevinmle) sunuyorum: Ingilizceöğretmenitahtayaşu.sözcükleriyazıp öğrencilerindennoktalamaimlennionlannkoymalannıistemiş. “Awomanwithouthermanisnothing” Sınıftakibütünerkeköğrencilertümceyi,“Awoman,without herman,isnothing.”(Birkadın,erkeğiyoksa,birhiçtir.)diye düzeltmiş;bütünkızöğrencilerde, “Awoman:withouther,manis nothing.”(Birkadın:o olmazsaerkek,birhiçtir.)diye. 25 TEMMUZPAZAR Cafer Hergünsel,iyimserliğinibakışıyla,herzaman gülümseyenyüzüyleherkesecömertçesunanbirkişidir.Yazar olarakda öyledir,neşeli,iyimser.Kendisiniedebiyat yapacağımdiyekasmaz.Içindengeldiğigibianlatır,yapmacıksız, doğal.Sonöykükitabı“AraBeniSesiniDuyayım”da(Edebiyat Koopyayını) semti, anlatmışençok.Amabiraz tembelmi Aşağıyukanaynızamandayolaçıkmışız;Hergün- selotuzyıl üçöykü(ılkikisi:“Kalfa”ve“Yaşam SürgünleriniVerirken”),birde48 sayfalıkroman(cık)yazmış:“HamitNasıl OkumaYazmaÖğrendi?”Yaşamıderinderinsolumaktan yazmayazamanbulanııyordur.Tahminimböyle. 26 TEMMUZPAZARTESİ zmirliyazararkadaşımAydoğanYavaşlı:“Feyza Öğretmenim”diyebaşladığımektubunuşöylesürdürmüş:“Bız• ‘TelekomartıkTürkdeğil!’derkenkimseinanmıyordu.Iştekanıtı: Efendim,akşamsaat bilmemkaçtansabah saat bilmemkaça değinkonuşma‘koşulsuzşartsız’mış.Diline,dilininkurallanna budenlisaygısızbaşkauluslarvarmıdır,bilmiyorum.Fakat Stuttgart’taöğretmenlikyaptığımo kısazamandabile Almanlarındillerinene denlisahipçıktıklarını,Ingilizcebilmelerinekarşın -çoğukez-zorunluolsalarbileo dillekonuşmadıklannı,bizi Almancayıdaha iyikonuşmamıziçinnasılzorladıklannı anımsıyorum.Nebiçim‘kurum’bunlarböyle!?Nedenhiçkimse uyarmaz?Uyaranısilerlerdiyemi?Olabilir,çünküdil,yazımve foktalamaişaretlerinidoğrukullanmadıklarıiçinuyardığımbazı ‘yayıncı’larda beni‘sildi’ler.” Aslındaadınıniçinde“Türk”sözcüğügeçiyorsao kurumun Türkolmadığıdüşünülmelideğilmizaten?TürkTelekom’unbu reklamıylailgilibaşkayazanlarda oldu.“Koşul- şart”aynı anlamdasözcüklerçünkü.İlkiTürkçe,ikincisiArapça.Demirel’di değilmi,“türlüçeşitli”diyebirlafetmiştibirzamanlar.Başlarda kimikulaklarırahatsızettiysede sonrasonraalışıldı.Türkçe “türlü”ileFarsça“çeşitli”ninböylebirliktekullanılmasıbugün pekaz kişiyirahatsızediyordur.“Koşulsuzşartsız”da Türkçeye duyarlıkulaklaraşimdilikiticigeliyor;amasonrane olacağını kimbilebilir?Belkide birçeşitikilemeolarakyerleşipkalacak. 28 TEMMUZÇARŞAMBA Milli EğitimBakanlığınınönerdiği“100TemelEser”, özgünmetindeğiştirilerek,kısaltılarak,gelişigüzel biçimlerdepekçokyayınevitarafındanbasıldı.Yalnızanne babalarıdeğil,öğretmenleride şaşkınaçevirenbirkarmaşa yaşandı.RemziKitabevi’nin“ÖmerSeyfettin’denSeçmeler”(1- 2)kitabınıgörünce,özenlebasılmışçocukkitaplarıarayanlann içinenasılda su serpilmiştir.Kendisineduyulangüveniyıllarla pekiştirmişbiryayınevi,Remzi.Prof.Dr.UstünDöknıen’in, gençlerinseverekokuduğuveçokyararlandığıkitaplarıda RemziKitabevindençıkıyor.“EvrenleUyumlaşmaSürecinde VarolmakGelişmekUzlaşmak”kitabının13.basımıda Şubat 201O’daçıkmış.ı www.feyzahepcilingirler.com / YıldızTeknikÜniversitesi,TürkDiliBölümü ÇukursarayBinasıKat:2, BarbarosBulvarı-34349Yıldız/Ist. + BULMA Önceaşağıdatanımlarıverilensözcükleri bulmayaçalışınveherbirharfibiryatayçizgi üzerinegelecekbiçimdeyazın.Sonraçizgilerin altlanndakisayılaragörebuharfleribulmacadaki aynısayılıkarelereaktann.(Karakareleriki sözcükarasınıgösterir.Birsatınnsonundakara kareyoksabu,sözcüğünalttakisatınnbaşına sarktığınıgösterir.)Bulmacatamamlanınca, sorulantanımlannkarşılığıolansözcüklerinilk harfleriyukarıdanaşağıyadoğruÇNÇeviri EdebiyatDergisi’nde,yayımlananKontas Karyotakis’inbirşiirininadınıoluşturacak;bulmaca karelenndeyse,aynışiiıtiendizelerortayaçıkacak- tır.Dikkat:“Eli1”,“1/28”ve“1/43”harfleriipucu olarakyerlerinekonmuştur. Tanımlarvesözcükleriniz: A.Osmanlı’dabirtımartürü. 57 66 48 B.OkumaSanatı,KonuşmaSanatıve SözcüklerArasındaadlıkitaplanda olan,dilbilimcive yazar. 137949165683732671736 C.“Senbenimgözümebaksana!”anlamında birsözcük. 3 80 52 62 38 D.“Çembeılitaş,Şehzadebaşı,Saraçhane/ Al İG 2 B 3 A 67 B 68 1 mışımparmaklarınıellenme/ ndagiderim yaneyane”(A.Kadir). 4 59 77 5 27 10 26 55 25 63 76 81 14 37 34 70 E.Hediyeetme. 15 61 12 33 F.“AhMevlam,yedimahallenin... toplayıpda buHacıileHatız’ınkonaklarınadoldurursun” (HüseyinRahmiGürpınar). 6 65 20 9 82 54 30 46 23 1 74 18 19 Hazırlayan: ILKERMUMCUOĞLU H.“birhayatı,ısmarlanmışbirhayatı bırakıyorum/ görünlerüstündeiyiduruyor,derlerdi” diyenşairisimgeleyenharfler. 8 44 1.Mesleğipsikiyatriolantanınmışromancı,yazar. 24 68 31 85 2158647415071427239 J. “Netank/ netopne ...‘denkorkmayan ‘Fare’sinide!..”(OktayRifatHorozcu). 60 35 22 40 53 32 47 K.Herdeğişendurumagöredavranmasınıbilen karaktersizkimse. 51 75 45 78 29 69 84 1067. sayının çözümü: A. KONUK KIZ,B.INSANCİKLAR,C.MİNA,D. SUÇSUZLAR,E. EPIK,F. LOST,G. EDİP,H. RONI,1.10,J. NARA,K. ADAK,L. KASK,M. ŞİKE,N. ARPAÇAY,0. MEG,P. IBSEN. Şllr:“Annesizçocukkedilerikapımabırakıp kaçansokak,/ginpotursan/yaslansam dizlerine/konuşsak”.(KimselerinAkşamı) CA D5 12 E 13 B 14 D6 F 7 l 23 G 24 1 F8 H9 10 D B 25 D 26 D 27 D F 28 34 D 35 J 36 B 37 •1 1 D 38C 17 B 18 6 19 6 20 29 K 30 F 1 40 51 K 22 J 33 E132 J 44 H 45 K 46 G 47 J 48 A 12 1 0 58 1 59 D 60 J 2 C53 J 69 .2 C K 70 63 D 64 1 71 D 77 D 78 K 79 B 80 72 1 B 74 673 - r F 83 B K 85184 . G.Lahorşalı. CUMHURİYET KITAP SAYI 1068 SAYFA 31