Katalog

Sadık Aslankara yeni roınanı‘Le’dehayatta kendiniher yönden «yalnız” hisseden bir sinema eleştirmeninin anlatıyor.Entelektüel anla,nda da büyük bir yalnızlıkyaşayan anlatıcının hayatına giren sürpriz bir kadınla, Gülerguvan ‘la (‘ülkeninen sıra dışı kadın birlikte yeni;heyecanlı ve bol gerilimlibir serüvene ve/ken açışımn da hikdvesi aynı zamanda Le. Aslanka ra’yia yenj,ro,nan, üzeri-” ne söyleştik; satır arala- rında yitik bir erkeğin sıl da kadıııa szınulım,’ş bir ağıt haline dönüştü ğiinünizleklerini aradık. dıı Maıırier’nin ünlü romanı ‘Rebecca güııümüzde daha çok Al/redHiıchcock’un 194<) tarihli,Oscarlıfilmiyle tanınıyor.Televizyon kanaliarımızdasık aralıkla karşımıza çıkan filmin güzelliği ve süriikleyiciliği tartışılmaz; fakat dıı Maıı‘y iisiııbzınıınve ke— limelerle yarattığı derinliğinde bevazperdeve yansıtılaınayacakderecede baş döndiirücü olduğu kesin.Yıllar ötesinde çıkıp gelen bu gerilim kiasiğini kaçırmamalı Cumhuriyet Kitap okııriarı. Fransız edebiyat dergisi ‘LeMagaz»ıe re’in daveti üzerine bir araya gelen Ve aynı vii ğup, uzun yıllardır dost olan Paul Aııster ve Sa/manRııshdie, derginin yazarlarından Augusıin Trapenard’la Salon du Livre de Paris’de buluştular.Anlatı sanatı, sözlü gelenek, New York ve popiilerku/tur gibi ortak aşkları üzeriııe bir sövieşi gerçekleştirdiler. Giiniimüziiniki önemli yazarınınsohbeti bir hayli ilginiziçekecek. Bol kitaplı günler... TURHAN GÜNAY - e-posta: cumkitnp©cumhuriveı.com.tr • nsan bazen yaşadığı coğrafyanın ne kaJdarverimli olduğunu gözden kaçırabiur,bu doğal. Oneınli olan unutuşa teslimbayrağı çekmemek. Yüzyıllar önce Eski Yunan düşünürlerinin boy verdiği bu topraklarda, kültürel anlamda nasıl bir zenginliğinavuçlarımızda bulunduğunu hatırlamak,güneşli bir güne uyanmak gibi. Hesiodos ve Homeros’un, Thales’in, MiletosOkulu’nun varsil kültürel ortamı hemen yanıbaşımızdageçmişten geleceğe seslenen güçlü bir unı. Pascal Quignard’ın kaleme aldığı Butes de. o coğrafvanın -bu coğrafyanın- kahramanlarıylasesleniyor bize. İmbatla, Ege’nin kültürü ve havasını romanlaştırıyor. Quignard, felscfeyleiçll dışli bir romancı. Sadeceroman değil, deneme, opera, masal ve incelemetürlerinde eserler veren yazar, müzilde de uğraşmış. DünyanınBütünSabahlarıve Villa Arnalia ile tanınan Quignard, 2000’de Monaco Edebiyat Odülü ve Fransız Akademisi Büyük RomanOdülü’ııü kazandı. 2002’de ise Gouncourt Odülü ile onurlandırıkli. Butes,yazarın en son kitabı, bir,kısa roman. pENİzEAÇILANBEYAZYELKENLİ Mitolojiye, Eski Yunan düşüncesine ve felsefeyemeraklı olanların hiç de yabancıhk çekmeyeceğiisim ve mekanlar var kitapta. Denize doğan ve denizde ölen Butes, yazarın başkahramanı: Sirenlerve denizlerin Aphrodite’si Kypris’in sesine vurulup,dalgalara bata çıka can veren kahraman. Anlatılan, nice gemicinin işittiği ve sonrasında gelenlerinduymamak, çekimine kapılmamak için kulağına balmumu doldurduğu şarkmm biraz da. Quignard’ın kısa romanında ilhiadave Odysscia’nındiline yakın, destansı bir biçem hakim. Zatenbunu kendisi de söylüyor.Bir dc müzik var; kitapboyunca ezgilerarasmdayızsanki. Yunan mitolojisindekiyitişin (geri dünüşüolanaksızkılan) melodisive Orpheusçu (kurtarıcı) müzik arasında gidip gelmedesiniz: Denize atlamak ile güvertede kalmak gibi bir çelişkiiçinde; “düşüncenin korktuğu yerde, müziğin düşünmeye başladığı” yerin ortasında. Ulaşamavacağıkıyıyaçıkmak adına didinen Butes’in duyduğuyitişinmüziğimi yoksa güvertedeOrpheus’un müziğini işitmek mi? Quignard’ın yaptığı bir tuhaf tutku sınaması,aynı zamanda bir tarih anlarımı. Kendisinden dinleyelim: “KısacaYunan tarihini anlatıyorun1:Denize açılmak, rüzgardailerlemek,bir kent kurmak,bir sahilikolonileştirmek, bir insanı yüksek bir yarın tepesindenaşağıiterek kurban etinek,armmak, bir başka kumsaldan,bir başka acenteden, bir başka hisardan yeniden yola de kim ola? çıkmak. Roma’nınimparatorluk hakimiyetialtında gömülen Antik Yunan tarihinin sonu.” Quignard, Butes’teEge’nineşsizkükür derinliklerinebir sünger avcısıgibi dalarken geçmişin aslındanasıl da ayaklarımızındibinde bulunduğunu anıınsatıyor. Hani şöylenitelesek yerinde olur: Bugünleo uzak geçmiş arasında görünmez ama güçlü bir bağ veyaköprü kuruyor. Bir beyaz yelkenliyle Ege’yeaçılanyazar,hem rüzgarın hem de köpüğünyanına tarihi katarak ilerliyor. Butes,bir zaman yolculuğu sunuyor; yakalanamayan,deviniminyönlendiremediğive kökenin kendini izlediği,Homeros’tan Cicero’ya, Seneca’danPlaton ile Aristoteles’eve Eski Yunan’ın mitolojik kahramanlarınm tümünü içine alan zamandabir seyahat... Peki, müzik? Butes’idalgalaraçeken, onu sulara çağıran müzik bu zamanın neresinde?: “Müzik, bedeni, devindiğiseslihazneyeyeniden daldırır (...)Dinleyicisini,doğumu, nefes almayı,soluğu ve konuşma imka.nınıönceleyenyalnızvar oluşun içineçeker.” Quignard’m deyimiylemüzik, ilk yaşamsalkoşul ve bedeni çeker. Tıpkı Butes’inbaşına gelen gibi. Müziği “okyanusun ortasmdaki ada” olarak niteliyorQuignard; “boğularak yok olmak dışında her türlü yaklaşmanınimkansız olduğu bir ada...” BİRİLERİBİRGERİ İşte Butes’i sarıp sarmalayıınmüzik, onun kensel koşulla buluşmak” dediği ölümün kapısını aralayan ses olur çıkar. Çekim gücüdür, adeta bir mıknatıslanmadır. Suyun dibinde işitilen geçmiştiröte taraftan: “Fışkıran zamanın ve durmadan tekrarlayan tarihin ortasındaki patetik zamansal adacık”; Sirenlerin adası olarak da nitelenebilir. Quignard’ın kitap boyunca kaleminden düşme- yen müzik, öleceğini hisseden Schubert’in, Haydn’a nıezarı başmda saygısmısunuşu gibi kimliğini ve dilini yitirmeyi kabullenmiş kişinin fısıkısıdır beri yandan. Quignard’ın “her müzik, kaybetmiş olduğumuz biriyle ortak bir şeye sahiptir”deınesinin nedenini burada aramalı belki de. Pascal Quignard, Butes’lemitoloji, felsefe ve Eski Yunan kültürünü yanına alarak kısa ama son derece yüklü bir roman oluşturmuş. Aslına bakılırsatam bir roman da denemez buna, denizin dalgalanıp durulan doğasına benzer bir özellik var metinde. Bazen ileri atılıyor Quignard bazen de hüzünlü bir geri dönüş yaşıyor. Dinlediği hatta kurguladığı müziğe teslim olurken,Butes’in aksine bir anda onun dışına çıkarak,düşmedcn olup biteni ayrıştırıyor. Gençliğininyüzünü, eski suretini aramaya koyuluyor. Ailesiniröbür üyelerinin tersine orgcu olmayan bir adamınButes aracılığıylagiriştiğibir hesaplaşma gibi de okunabilir bu roman. Unutmadan son bir soru: Butes kim? Kendini ölüme sürükleyen bir deli mi yoksa günümüz insanıgibi kolayca yaşamın ucuna gelen sıradan birimi?.. Butes/ Pascal Çeviren: Turhan Il- gazı’Kırmızı Yavınları/ 72s. bulunmaz_ali©hotmail.com http://bulunmazali81.blogspot.com PascalQuignarddangeçmişvebugünüharmanlayanbirroman 1J AliBULUNMAZGünümüzFransız en Önemli isimlerindenPascal Ouignard,sinemaya uyarlanıpses getirenDünyanın Bütün Sabahları ve Villa Amaliadan sonra,• Ege’ninve EskiYu- -. nan’ınizlerinitaşı- yan kısaromanıBu- tes ilekarşımızda. Mitolojidenfelsefe-• ye uzanan anlatım, Quignard’ınÖzgün romancılığınıda yansıtıyor. PascaiOulgnard,Butesie mitoioji, felsefe ve EskiYunankültürünü yanına alarak kısa ama son derece yüklü bir roman oiuşturmuş. + rn İmtiyazSahibi: CumhuriyetVakfıadına OrhanEnnçOGenel YayınYönetmeni: IbrahimYıldız(‘YayınYönetmeni: TurhanGünayO SarumluMudur Mıyaseliknur(‘Görsel Yonetmen DilekAkıskalı<D’Yayımlayan YeniGun Haber AjansıBasın ve YayıncılıkAŞ (‘İdare Ki p Merkezi:Prof.NurettinMazharÖktelSok.No:2, 34381Şişli-Istanbul,Tel:0 (212)3437274(20 hat)Faks:0(212)34372 640 Baski: DPC Doğan MedyaTesisleri,HoşdereYolu,34850 Esenyurt- ISTANBUL.(‘Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: ÖzlemAyden/Reklam Müdürü:EylemÇevik(‘Tel:0 (212)2519874-75-0 (212)343 72 74(’Yerelsüreliyayın(‘Cumhuriyetgazetesininücretsizekidir. CUMHURİYET KİTAP SAYI 1068 SAYFA 3