Katalog

Ahmet Ümit’inyeni romanıIstanbul Hatırası (Haziran2010, Everest vay.),2010Istanbul Kültür Başkentine birarmağan gibi. Istanbul Hatırası okuruseri cinayetlerin izini sürerek Istanbul’un tarihindeönemli dönemeçlereişaret eden mekanlarda gezdiriyor, Istanbul’un üç bin yıllıktarihini anlatıyor. AhmetÜmit’inöncekipolisiyelennden tanıdığımızkahramanıBaşkomiserNevzat, yardımcılarıZeynepileAlivesevgilisi EvgeniaIstanbulHatırası’ndaanakadroyu oluşturuyorlar.HerbiriIstanbul’untarihibir yennebırakılancesetlerinverdiğiişaretlerin izinisürerekkatiliyakalamayaçalışıyor KomiserNevzat.Sericinayetlerinkurbanları Istanbul’azararverenler,tarihiyapılar üze.rinebinalaryapılmasınısağlayanlar,inşaat rantıiçinIstanbul’unbinlerceyıllıktarihini yokedenler,tahripedenler.Komiser Nevzat,hercinayetsonrasıkurbanınkimliğini sorgulayıp,katiille,cinayetsebebiyleilgili biripucubulurumumuduylaevini,işini, ailesiniaraştırdıkçabazıIstanbullulannnasıl zenginleştikleride ortayaçıkıyor.Ustelikbu zenginleşmedesanıldığıgibinesiyasi görüş,nediniinançetkin.Çıkarlarsöz konusuoldumuenaykırıgörüştekiinsanlarbile birarayageliyor.Kurbanlannortaknoktası dabu;çıkarbirlikteliği.Buçıkar birlikteliklerininoluşturduğualt herbiride ayrıcaromanolarakyazılabileceknitelikte. Saraybumu’na,günümüzdeAtatürk anıtınınbulunduğu,şimdiyokolmuşPoseidon Tapınağı’naavucununiçindebirsikkeile bırakılanbircesetlebaşlıyorroman.Ceset birbaşkatarihiyapıyıişaretedecek biçimdeyerleştirilmiş.Amaoyöndeöyleçok tarihieservarkiKomiserNevzatve yardımcılannınbuyapıyıtespitetmelerimümkün değil.Ikinciceset,işaretedilenyerde ÇemberlitaşSütunu’nunaltındayineavucunda birsikkeilebulunuyor.Katilyada katiller hemcesetleribıraktıklarıtarihiyapılana, hemde avuçlanndakisikkelerlebirmantık yapısınıbildirmekistiyorlar.Komiser Nevzat,tarihiyapılarınvesikkelerinhangi mantıksilsilesinegöresıralandığınıçözerse, cinayetlerinnedenidefailide açığaçıkacak. Kitabınarkakapağındada bildinildiğigibi “Yedikurban,yedihükümdar,yedisikke, yedikadimmekan”sözkonusu. KomiserNevzat’labirliktecinayetlerin izinisürerekIstanbul’unbirçokbilinmeyenle doluhikayesiniöğreniyoruz.Buöğrenme işindeençokyardım,kurbanlardanbirinin eskieşiolanTopkapıSarayı’nınmüdürle- rindenLeylaHanım’danalınıyor.Hercina- yettensonraKomiserNevzatLeylaHanım’ı arıyorvekomiserlebirliktekurbanın bıraklıdığıyerinvekurbanınavucundakisikkenin simgelediğidönemintarihiniöğreniyoruz. RomanınamacınınIstanbul’untarihini hatırlatmakolduğunuvebuamacauygun olarakkurgulandığınıbildiğimizdenbubilgi aktarımınınormalkarşılıyoruz.Ama ilerleyensayfalarlabirliktehemenherroman kahramanınınIstanbul’untarihinianlatmaya başlamasıylabubilgifazlageliyor,romanın esasının,polisiyeliğininönünegeçiyor.Bu bilgilernasılsatıraralarınaçekilipgöze batmazhalegetirilirdi,sorusununcevabını vermekzor.Çünkü,Istanbul’unbinlerceyıllık tarihivarveIstanbul’untarihindeönemli dönümnoktalarıoluşturanyedihükümdan veyediyapıyıanlatmaklasınırlasanızbile anlatacakşeyçok. Yedicinayetinişleneceğinibilmek, polisiyemeraklısıokuriçinromanınsonunu bilmekgibibirşey.Okumayabubilgiyle başladığınıziçinKomiserNevzat’ınbuyedi cinayetiengelleyemeyeceğini,cinayetler işlenmedenkatilibulamayacağınıda biliyorsunuz.Merakınızkatilinnasılbulunacağıve yakalanacağınakayıyor.0 zamanda büyük boy,565sayfalıkromanfazlauzungeliyor. AhmetUmit,budezavantajı,beklenmedik birson,umulmadıkkatillerkuşkusu/umudu yaratarakaşmayıdenemiş.0 nedenle sürekliromanınolağanşüphelilerine, Istanbul’ukurtarmakiçincanınıbile verebilecekinsanlaraveamacınaulaşmakiçin herşeyigözealabilecek,tabii Istanbul’ukökündenyokedebilecekbir müteahhiteyükleniyor,dikkationlann üzerineçekiyor.Böyleoluncada komiser Nevzat’ınsürekliçocukluk arkadaşlanylabuluşması,onlarlayiyipiçipeski Istanbul’uyadetmesininsadeceIstanbul nostaljisiyapıp,okurlarına“neredeo eskiIstanbul”dedirtmekolmadığınıda- haromanınortalarında anlıyorsunuz.Polisiyeokurununen büyükmerakıolabildiğince erkenkatilinkimolduğunu bulmaktır.Buhemkendizekasını sınamakhemde okuduğu romanınpolisiyeaçıdandeğerini, notunuvermektir.Endeğerli polisiyekatilinsonsayfaya kadarbulunamadığıpolisiyedir. KomiserNevzat’ınbuyedi cinayetiengelleyemeyeceği, cinayetlerişlenmedenkatili bulamayacağı heyecanın dozunudüşürdüğügibibize “katilleriniyebulamıyor” sorusunusorduruyor.KomiserNevzat,belkide dahailkcinayettenitibarenkurbanların öldürülmeyihakettiğinidüşünüyor, düşündürüyor.Çünküyedikurbanda Istanbul’un tahripedilerekyokedilmesinderolleriolan kişiler.işlerinio kadarustacayürütüyorlar kiyakalanmalanihtimaldahilindedeğil, yakalansalarda pekcezayemeyeceklerini tahminetmekzordeğil.Bunedenlerlede katilibulmaişindepekaceleci davranmayıp,işinibitirdiktensonrayakalamak polisiyelerdenbildiğimizbirtrük.Komiser Nevzatbizeböylebirruhhalindeolduğunu hissettirsede esas olarak büyükbirşevklecinayetlerin nedeniniçözmeye,katili bulmayaçalışıyor.Amaçokyavaş çalışıyor. KomiserNevzat’ınyeni teknolojilerhakkındabilgisiyok veemekliliğininçokyakın olduğubugünlerdeöğrenmeye _____ de niyetlideğil.Tam anlamıylademodebirpolis. YardımcısıZeynep,birazmeraklı görünüyoramao da intemette “search”yapmanınötesine geçemiyor.Örneğinbeyaz minibüsübulmakiçin Istanbul’unhemenheryanını kaplayanMobese kameralanndan,bankalannveişyerlerinin hemenhepsindebulunan güvenlikkamerasıkayıtlanndan yararlanmakakıllarına gelmiyor.KomiserNevzatveekibi eskidenkalmayöntemleri tercihediyor,şüphelilerve tanıklarlayüzyüze görüşüyorlar.KomiserNevzat, görüşmelennçoğunayardımcısı AIi’ylebirliktegitme alışkanlığında.Tekbaşınaişyapmayı sevmiyor.Hemenhergün yenibircinayetinişlendiğibir olaydabualışkanlığınbüyük birzamankaybınaneden olmasıkaçınılmaz.Öylede oluyor. Dikkatiçekenbirnoktada KomiserNevzat’ınönceki romanlannaksineiyiceetekemiğe büründürülmesi,geçmişinin aynntılandıniması,işdışındakiyaşamınında anlatılması.BöylelikleKomiserNevzat’adaha yakınhissediyoruzkendimizivesözünüettiğim bazıeksiklerivekusurlanonunkişiliğine, alışkanlıklarınabağlayarakhoşgörüyoruzya databiikarşılıyoruz. İstanbulHatırasıdediğimgibikalınbir kitap.AhmetUmit,günümüzçoksatar yazarlannınkalınkitapyazmageneleğilimine miuydubilmiyorumamabencepolisiyede en uygunuzunluk200sayfacivarıdır. Polisiyeuzadıkçaokuryorulur,ilgisidağılır, sabrıazalır.Polisiyeokurlarınıngenel tercihibirbilemedinizikioturumdakitabı bitirmektir.Istanbulgibiüçbinyıllıktarihiolan birşehrianaeksenolarakalıyorsanızve “eksenkayması”olmadanromanıyazıp bitirmekistiyorsanızsizeüçyüzsayfada yetmezbeşyüzsayfada. Banaokurolarak gereğindenfazlagelenbilgilerbüyükbir ihtimalleyazaraaz,hattaeksikgelmiştir. Günümüzçoksatarlanndagörülen olabildiğinceçokveayrıntılıbilgiaktarımı eğilimineuyanAhmetUmit,tecrübelibir polisiyeyazarıolaraksüreklibilgivermeninbir süresonracansıkacağını,dikkati dağıtacağınıbildiğindenakıcıdiyalogiarlabu handikapıaşmayolunuseçmiş.Genelde de başarılıolmuş.Amabazıbölümlerde çokkitabikaldığınıda belirtmeliyim.Yüz binbaskılıbirkitaptaokurundüzeyini tespitetmekpekkolaydeğil.0 nedenlede ortalamaokurunortaokuldüzeyinde olduğunu,okuduğukonudahiçbilgisahibi olmadığınıvarsayıponagöreyazmak gerekiyor.0 okurSüleymaniyeCamii’nikimin yaptırdığı,mimarınınkimolduğubiryana, yerinide bilmeyebilir.AhmetUmitbilgi verirkenbudurumudikkatealmışamaneyse kibudüzeysorununufazladertetmemiş anlatımınıüçyüzsözcüklesırıırlamamış. Öncedenbirdeneyimyaşamasınarağmen, kendisindenhemensonraaynıkonuyuüç yüzsözcükleişleyecekyazarlannçıkma ihtimaliniönemsememiş.Ustelikonlarave tabiikonuyameraksaracakokurlara kolaylıkolsundiyede kitabınsonunda yararlandığıtümkaynaklarınlistesinivermiş. IstanbulHatırası,iyibirpolisiyeyazan Istanbul’untarihininasılanlatırdısorusuna verilmişdoğrubircevap.. Okuduğum Kitaplar ___METİNCELAL İstanbulHatırası Ahmetümıt.sencınayetıennızınısürerekIstanbuı’un Önemlı gezdırıyor.üçbın tarıhınıanlatıyor. SAYFA 12 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1068