Katalog

: N ursel Duruel’in bir öyküsündenyola çıkaraköyküde Kadın Duyarlığrnı anlattığım yazımda,bu duyarlığı bir yazıyla sınırlamanınyeterli olmayacağını anımsata rak, başka öykücü kadınların yorumlarıyla konuyu genişletmeninyararlı olacağını belirtmiştim (CumhuriyetKİTAP, “ÖyküdeKadın Duyarlığr,29 Temmuz2010). Biryazar,öykükahramanıolarakkadınıanlatırken, kendidüşlemgücündeyenidenyaratır.Artıkotam olarakyaşarkentanıdığımızkadındegildir.Öyküsünün yorumundayenidenkişilikkazananöykükadınıdır. Öyküyazankadınolursao duyarlığıdahaiyi sezebilir.Dahaiyianlatır,demekistemiyorum.Amakadın duyarlığınıanlamak,anlatmanınilkaşamasısayılır. Nede olsatekbiröyküo duyaıiığınbellibiryönünü gösterir.Niceilişkilerinbelirsizliğindekadınıtanımak gerekir. Genedegenellemeyapmakolanağıyoktur.Amao belirsizilişki,kadınınbilinmeyenyönlerinigösterebilir. UZUNBIRARADANSONRA ŞUrEıicÖkYılmaz,o kadınilişkilerineincebiralayla bakmasınıbilenbiröykücü.Sonöykükitabı BirAşk”1997’deyayımlandığınagöre,13yıllıkbir aradansonra,yenibiröykükitabıyayımlanmışoluyor ÇB<IRDEĞIYANIĞI,Öykü,YapıKredi Yayıncılık,2010). ŞiirErkökYılmaz’ınbirsözündenyolaçıkarak öykülerindekikadınduyarlığınabakmakdahaanlamlı olacak:“Kurumsallaşanbirbakışaçısıbelkide güzellikleritüketen.” Biröykücühazıryargılardanyolaçıkarsa,alışılmış sözleribiröykükişisineyamamayakalkarsa,onun kişiliğinibelirtmişsayılırmı?Güzellikeksikleriyle, yanlışlarıylabirlikteyaşar.Heryanıyontulmuşbirgüzellik anlamsızlaşır. Önce,magazinöyküsüizlenimibırakan.Orhan Bey’ingönülilişkilerindenyolaçıkalım.OrhanBey evlidir.Birkız,biroğlanikiyetişkinçocuğuvardır.Eşi CananHanım’ıdasever.CananHanımbirazdaha yorgun,OrhanBeyortayaşındinginliğiiçinde,herişe koşan,birbaşkakadınıntenindeseviilişkisiarayan, yakışıklıbiradamdır.Birkadınlailişkisiyüzünden nerdeyseevlilikdüzenibozulacaktı.Düzenikorumasının, ikiayrısevgiliyleilişkikurmak olduğunainandı.Amao ikisevgili OrhanBey’iyitirmemekiçin birbirinedüştüğüzamantensel ilişkininanlamıkalmaz. ‘ı’aşilerlesede cinselliğin geçmeyeceğineinanılır.Kimi kadınlarmutluluğuyabancıbirgövde- yesığınmaktaarar.Kimikadınlar da,aldatmaktansaaldanmanın daha insancaolduğunuinanırlar (OnutluGururluBirOykü). Yaşlanırkencinselliğin yitirileceğikorkusukadınlardadahamı ağırbasıyor?ŞiirEılcökYılmaz öykülerineincebiralaylamı bakıyor?Öykükahramanlannı seviyormu?Onlarabirazacıyormu? “OnurluGururluBirÖykü” dullankoruyan,“dullarayasyaraşır” goruşünekarşıduranbiranlayışı anımsatıyor.Belkide yaşlanmayaaldırmayankadınıngücünü gösteriyor. SEVIİLIŞKILERI Kişiliklikadın,erkeğinyanında nasılbiryeriolduğunubilmek ister.Amao,içindekienözelyeri hangikadınaayırmıştır?Böylebir kadınvarmı?Kendisideonun yaşamındasıradanbirimidir? Kadınşöyledüşünür: “Sevgimerdivenininenüst basamağahep‘rezerve’dirki,tann bilir,boştur.Seninkisimüşteri kizıştırmak.Seninkisibirbileyita- şındasevgileribilemek.Dikkat!Bileyitaşıbilediğigibi törpülerde!Seninkisisevgileritörpülemek!Seninkisi birputasığınıpsevgilileriufalamak!Seninkisikorku!” Hembirinsanıböyletanıyacaksın,hemde ondan kopmayacaksın.Ocaktakiincirleriyakacakkadar telefonabağlanıpkalacaksın.Insanilişkilerindekiçelişkiler yumağınışöyleçözüyorŞiirErkökYılmaz: “Çünküseniseviyorum.Bilenebilenekeskinleşen birsevgiyle.Herzamankendini-belkisenide- kana- tarak.” AncakŞiirErkökYılmazgibibiröyküyazankadın duyarlığınısevideböylesınayabilir.(incirÇeldrdeği Yanığı). Birbiriniseven,amaaçılamayaniki bir başkasıda olduğuyalanınasığınarakbirbirinden uzaklaşırlar.Aradabelirginbirengelde yoktur,amakoparlar birbirlerinden.Seviilişkisiçözemediğimizgizlerledolu (KırmızıBaşlıksızKız). Tekdüzeçabşmakoşullannda.birbirinebenzer günlerdesürüklenipdurmakinsanıbunaltabilir.Böyle durumlardainsankendindenkurtulmakister. ŞiirErkökYılmazbubunalımıresimlereyansıtanbir kızıniçdünyasınıanlatıyor: “Sıkıntılıbirgünündeyıldızçiçekleriylebalık kuyruklançizenbirkızınbilinçaltındanelergizlidir?Çık bakalımişiniçinden. Serserilik” Birkadınınkendindenkurtulmasınıanlatmakkolay değildir(Kaçmak). Biröğrenciyurdundakalangençkadınkız arkadaşınadayakınlıkduyabilir.Onun“TelveGözlüm” adındakişiiribirkızarkadaşınada,erkekarkadaşınada adanabilir.Kadın,içindekidüğümleriçözemeyişin bunalımındadır(SevilmekistiyorumBuGece: KuışunlanacakBirGece). ŞiirErkökYılmaz,sevildiğinibilenbirkadının gözlerinianlatırkendeğişikbirbakıştanımlar: “Sankigözlerinlebakmıyorsun,sankigözlerinin dibindeharelenenbirikincigözvar,sankio bakıyor,sen görüyorsun.” EDEBİYATORTAMINDASILİNMEK Biryazar,hergünyenibirarayışiçinde,kendinibir başkaçalışmayaadamalıdır.Bellibirçalışmayı yinelemedendennleştimıeli,aynıkonuyadeğişikaçılardan bakabilmelidir. Edebiyatortamındakimiyazaılarınhakkıyenmiyor mu?Gereksizyeredahaçokanılanbiryazar,bir başkayazannhakkınıyemişsayılmıyormu? Yenibiryazarıkeşfedenbirustaeleştirmenondan beklentilerinidegöstermeyeçalışmalıdır.Onun kendinigeliştirdiğinigördükçe,edebiyattayenibiryıldız olacağınainanır. Arayaçıkarilişkilerigirermi?Biryazannkendini kullandırmakistemesindenegibiözelliklervardır?0 çıkarilişkilerindecinselliğinde payıolabilirmi? Ensaygınbireleştirmeninbileçürükbiryanı olduğusöylentileridoğrumudur? ŞiirErkökYılmaz’ın“Kıskançlık”öyküsü,sıradan biröyküolmanınötesinde,edebiyatortamına yöneltilenbireleştiriözelliğitaşıyor,“Kıskançlık”öyküsünde anlatılankişilerbirersimgedir.Kendileriniöne çıkarmakiçinenyakınarkadaşınınasılharcadıklarının simgesi.Belkide gereksizbiralınganhık. Diyelimkibirozandanumutlusunuz.Yeni imgelerle,değişikbirkurguylaalışmadığımızbirşiire yönelmektedir.Şiirimiziçinböyleyenibirumudu karşılamakbireleştirmeningöreviolmalı.Amagerilerde bekleyenöyleçokozanvarki,kendilerinenezaman sırageleceğinintelaşıiçinde,olumsuzyargılara vanrlar.ŞiirErkökYılmaz’ın“Kıskançlık”öyküsüedebiyat ortamınakuşkuylabakmamızayolaçıyor.Bunu, hakkıyenenbiröykücününbaşkaldınsıolarak nitelendirmeliyiz. ŞiirErkökYılmaz’ınşusözleriedebiyat eleştirmenlerinide düşündürmeli: “Biryazannkendini,süreklikendiniyinelemesi yasakmıdır?Roketlerbileilkfırlatıldıktangünkügibi yükselmez,amabellibiryörüngedeyolizler.Bunun içinbiryazar,yazaılıktanatılabilirmi? Demekkiönyargılıbireleştirmeninönceliklebir yazananlamayızorlaştıranalışkanlıklanndankurtulması gerekecektir.Helekadınduyarlığınıanlatmanınustası olanbiröyküyazannagenişaçıdanbakması gerekecektir. KENDİMİZİÖĞRENMEK ŞiirErkökYılmaz’ınkitabındaDr.MustafaŞerif Onamn’aadanmışbiröyküvar“YazıYaşamak” SindirimHastalıklanCerrahisi’neemekverdiğim yıllardakanserhastalannıncerrahigirişimle iyileştirilmesiönemliyertutmaktaydı.Genede öyledirErken tanı,erkengirişimhastayıkurtarabilir. Öyküdekihekimhastasına: “Yazıyaşa,oğlum”diyor. Hastaeşiylebirlikteyazıyaşamayahazırlanıyor. Kendiniyaşamanınakışınabırakanhastaöylebir iyileşmegösteıiyorki,hekimbilegözlerineinanamaz. “Acabayanıldıkmı?”der. Amakadınduyarlığı,birkanserlihastanıniçindeki gizliölümü “Kankocabileolduk.Ameliyattanbuyana yapamadığımızbirşeydi.Nedenbilmem,birölüyle seviştiğimduygusunakapıldım.Biranöncebitsindiye doygunluktaklidiyaptım.” Kesingerçekölümolduğunagöre,insan ilişkilerindekiaynntılarartıkanlamınıyitiriyor.Öyküyazanbir kadınçevresinealaycıbirgülümsemeylebakınıyor. ŞiirErkökYılmaz,birkadınayağınıözleyen çoraplannbileanlatılmayadeğerbiröyküsüolduğuna inanıyor(ipteAsılıKalmışBirÇiftÇorap). Ayakkabınıntabanınayapışansakızgibianlamsız biraynntıyaşamanınakışınıdeğiştirebilirmi?Ama “SaJaz”da birsimgesayılır.Sakızgibibizeyapışan asalaklardankendimizikurtarabiliyormuyuz? ŞiirErkökYılmazöyküyüşöylesonlandırıyor: “Ammada taktımkafayışu sakıza!Gücümbir sakızayettiğiiçinmi?Yahayatımdakidiğersakızlar? Gücümonlarayetiyormu?Tannm,yoksasakızasakız olanbenmiyim?!” ŞiirErkökYılmaz’ınöykülerindekialaysamalıbiçem özelliği,yaşamayadeğişikbiraçıdanbakmamızı kolaylaştırıyor.0 bakış,aralanndaayndünyalarolan insanlarıbileyakınlaştınyor: “Birbakışyetmiştibirbirimizisevebileceğimizi anlamamıza...Neçokuyumsuzlukvardıoysaaramızda” (Bozlairlaid Belkideyaşamanınanlamınavarmakbozkırda çiçekaçtırmaktır. Birkadınınyaşamasınıanlamlıkılan,onungizli yönlerinianlamayıkolaylaştıraninsan,kendini yenidenkeşfetmesinisağlayacaktır.Artıko insan, “Bozkırda,benimkendibozkınmda,binlerceçiçeği açtırarakdiyeanılanndayaşattığıbirsevgiliolacaktır. Anlamsızbiraynntıbileinsanınkendinitanımasını kolaylaştınrken,yaşamasınıdeğiştirenbirinsankadın duyarlığınaözelbiranlamkazandıracaktır. ŞiirErkökYılmaz,değişiketkilerdenyararlanmasını bilen,onlan,inceliklibiralayadönüştüren,dolaylı olarakbizekendimizianlatanbiröykücü. Kendinibilealayaalmaktançekinmeyen,sevi ilişkisinitendearayaninsanlarınyalnızlığınaaynatutanbu öykücüyüyenidenkeşfettiğimizinaynmınavaralım.. Busayfaylailetişimkurabilmekiçindergilennizive kıtaplarınızıaşağıdakiadresegöndennız: Mustafa$edfOnaıan HekimköySitesi20.Sok.PJ0:806800Ümitköy-Ank.Tel.: (0312)2359111-2362346 DeğinmelerMUSTAFAŞERiFONARAN 9ncirÇekirdeği Şllr[ılcÖIcYıımaz.0 kachn ııisıcııerineincebiraıayia bakmasınıbııenbırÖykücü. SAYFA 20 CUMHURIYET KİTAP SAYI 1068