Katalog

0 iirAtlası CEVATÇAPAN Rus edehidilini,,yaratıcısı,diihişair, yazart’t’Jramaıurg AleksandrSergei’eviçPuşkiıı,26Mayıs1799’da Moskova’dasoy1ubiral/ededünyayageldi.1811-1817yılları arasındaTsarskoSeloLisesi’ndeokudu.Dahaozaıııaıı yazdığı120civarındaşiir/egüçlüyeteneğinitoplumakabulettirdi. sonraPetersharg’ayerleşipmülkivememur/ağrıyaptığıii1- larda(İSIS-1820) Lamba”adhedebiyaiçılarderııeğine katı!dıvevazmışolduğuRuslaııileLi’udmilaadlılinkdestanlaı’eni Rusşiirinibaş/atınışoldu.Bazısiyasiiçeriklişiirlerive epigramhırındandolayısürüldüğüKişinei’veOdesa’da(1820-1824)Kajkasva Tutsağı,BahçesarayÇeşıııesivb.yapıtlarınıkalemealdı. 1824yılındagörevdeııalınarakMihai’lovskoe’vebağlıPskoı”da hu/unaııdedernalikdnesiııdegözaltındatutu/da.OradaYevgeni O,ıeginmanzumromanıüzerindeçalışmayabaşladı, zamanda birwındandaÇingene/erVL’KontNulinadlıdestan/arı,Boris Godunovhaşlıkıtiyatrooyunugibiçı’şitliyapıtlarkalemealdı. DekabristlenleçokyaLı,,ilişkileriçindeohızasınakarşınonlarınortamıııa girmedive14Aralık1825’lebaşlattıklarıavaklaıımavakatılmadı. Nikolav1oııuafle’iıiveözelolarakkendigözetimialtınaaldı. Puşkin’in,Rusya’dayapılmasıgerekenreformiarl.ailgiliçarın hazırlamışolduğuHalkınEğitiıııiHakkıııdabaşlıklıyazısını Sekizlikler(‘iyilik/erUıııuduvla’)şiiridehiçbirişeyaramadı.1827- 1828yıllarındayazılanAndrei’ŞeırvebaşlıklışiirileGavriilyada (Cebrail,ıame)adlilinkdestandaıısonraşairyenidengizlice izlenıneyealıııdı. 1831deNatalivaN.Gonçarovajleevleııdi.Ardındaızda YengeniOııegiııhitirildiit’ Biyelkin’inHikıivelerıYüzbaşııımKızı, BakırSüvarıMaçaKızıvb.veııi kitaplardayazıldı. EvlendiktensoııraPuşkineÇarPetroilePugaçev’iııtarihlerini inceleyehilmesiiçineskiişı’erindekıdevletarşivi,ıdeçalışıııııhakkı verildi.Derinbirtarihsc’zisi,ıesahipola,,şair18.YüzılRusTani- hiv/eİlgiliNotlar,Poltavıı,l3üyükPetronu,, Arab:t’b.yapıtlarında şematikyorumlaramesafelidurarak,sözkonusuçağıtüm gerçekliğivle’yansıtmavaözeııgösterdi.Böyleceo,Rusyatarihiuz,,ıanıA. L.Şapiro’ııuıı kaleı,ıini,ıdokunduğuhertarihselolgutüm canlılığı,parlaklığı,inandırıcılığivegelişmesüreciııdekitüııı be,:zersizliğivekarmaşıklığıile’gö:lerımiziıı ca,ıla,,dırılır” sözlcri,ıi haklıçıkardı. 1833yılındaPuşkiıışairlikşaımıavakışmavaızdüşükbir ımva,ılaasil/ertopluluğunaalıııdı.1836daSovreme,ıııik(Çağdaş,) dergisiyleLiteratarnoygazetıy(EdebiyatGazetesi)adlıgazetenin ydyırncılığınıyapsadamaddisıkıntılardanbirtürlükurtalamadı. Petersburgsosyeıesiııdeııüıılüşairiçeke,ııeyenlerlegözüdönmüş düşmanları,eşiNaıaliya’nıııbirwnıda,ıÇarNikolay1ileyak:,:ol. duğrnıu,ötevaııdanFransızasıllısubayd’Aıııhes’ili deonakur yaptığııııağızhirliğie’tmiŞçL’sinL’heryerdedille,ıdirerekşairin gamruylaoynamakistediler.Kişilikonarımı,ko-rumakamacn’laşair, d’Anthes’idüelloyaçağırmakzorundakaldı.Neki27Ocak 1837’deÇernovReçkedenenyerdeger-çekleşeııdüdiodaPuşkin ağıryaralandiveikigünsonravaşa-ınagözlerinivumdu.TıpkıV. Jukovski’niııdediğigibi‘Rusşiirini,,güneşibattı”. ÇAADAEV’E Aşkveumutgibisahte sözlerin Beşiğibirsüre salladıbizi. Gençlikdüşlerinintozpembe izi Uçtuerkençiyigibiseherin. Amazulmünbaskısındaboğulup Titizinancımızkülbağlamadı Veyürektehiç arasızçağladı Vatanınçağnsı, çağlayanolup. Hoşbirbeklentiyeodaklanmışız Özgürlüğünkutsalbayramınatek — Genç biraşık nice nefes keserek Bekliyorsacananınısabırsız. Özgürlükleyandığımızsürece, Kaiplersusadıkça dürüstçe şana Sonsuz coşkumuzu,derinve yüce, Bağışahazınzazizvatana. Dostum,man,çok yakınızo güne — Gökteuğuryıldızımızdoğacak Rusyauykuilletiniboğacak Vekölelikenkazınınüstüne Hepimizinadlannıoyacak. SİYAHŞAL Bakıyorumsiyahşala çılgınlargibi, Hissederekyüreğimdebuz nefeslielemi. Öylesinegenç ve safdilbiriydimki,o zaman, TutuşuyordumbirYunangüzelininaşkından. Onunateş kollanndautanıptitrerkenben Enkaranlıkbirgünümüyaşadım beklemeden. Birkez şölen veriyorkenseçkin konuklarıma SefilbirYahudigeldikoşa koşa yanıma. “Sen,dedi,ahbaplarınlaeğlenirkenyuvanda, SeninYunandilbennde başkasıylaşu anda.” LanetledimYahudi’yi,sonra da altınverdim, Ardındanda hizmetçimeacilhaber gönderdim. Herşey tamam. Kırbaçsesi... kuş gibiuçan atlar, Oysa şurda can evimdesusan derinbirgam var. Bildikkapıeşiğinebakıncabiraralık, Dizlerimeinmeindi,gözlerimekaranlık. Odasınakoştuğumda... sankiyüreğimdondu: BirErmeni,sevgilimikibarcaokşuyordu... Dünyambitti;öfkekusan hançenminötüşü BitirtmediErmeni’yebaşladığıöpüşü. Tükürerektekmeledimkellesizcesedini; Kızıngözlerinebaktım,duymadandediğini. O gözleri...o çağrıyıhiç unutmuşdeğilim... ÖldübenimYunankızım,ilkgöz ağrım,sevgilim. Cansızomuzlanndanindirdimhemen şalı Veonunlatemizledimhançerdekikanlan. Uşağımgizlenerekkaranlığınbağrına Attıikicesedi de Tuna’nınsularına. Amaartıköylegözlerhiççıkmıyorönüme Veunuttumgecelerce huzurnedir,gülüş ne. Bakıyorumsiyahşala çılgınlargibi Hissederekyüreğimdebuz nefeslielemi. Gündüzünkandilisönüverince Akşamsisi örttümavisinidenizin. Dalgalan,ey yelkenbezi,delice, Sen de coş ey, altımdasomurtansonsuz engin. Uzakbirkıyıvargörebildiğim OtopraklarGüney’inkutsanmış — Kibenioraya hep anılanmçağınr Veçoğalıracım,artar özlemim... Sezenm gözleriminıslandığınıbirden Sakinleşiptekrar kabanriçim Hayalimkoşar benle,-koşar hem de ne biçim- o büyükçılgınaşkımyıllannöncesinden, kalptekiacılar,hasretlerinceince, ihtiraslar,umutlar,yansımasıdüşlerin... Dalgalan,ey yelkenbezi,delice, Sende coşey altımdasomurtansonsuz engin. Götürbeniey gemi,uzakmaviiklime, Uçarakhevesiyleköpürendalgaların, Götür,ancak benimmemleketime Vegeriyedönme birdaha sakın, Semtineo gönüldenen — Ilkyaşantılarındoğduğu yurda Haniesin pensi korurdubeniorda, Oysa ilkfiliziorda kırıldı Hoyratçaharcanan ilkgençliğimin Ihanetinitattımilkkez uçuksevincin, Ruhumasoğuk küllerve hüzünleryığıldı. Yeniizlenimlerpeşindeyimben Iştekaçıyorumsenden, öz yurdum, Geçmişleyaşayan dostlarım,sizden, Vebomboş gençliğimdenuzağa kaçıyorum! Vesiz, köryanılgıylaseçtiklenm— gerçekten Uğrunuzaşandan ve huzurdanvazgeçtiğim Can, özgürlük,yaşam... tümden heba ettiğim— Sizki,bende bittiniz:Sizkisinsihainler, Sizki,altınçağımaöylesinegirenler... Sizbittiniz,ama aşkın hançeriylegizlice Açılankalpyarası açıkve derin... Dalgalan,ey yelkenbezi,delice, Sen de coş, ey altımdasomurtansonsuz engin. Benarzularımıyaşadım,doğru, Hayallerimide tam yaşadımben; Bunlannmeyvesiacılaroldu, Çölleşenbirkalptensüzülüpgelen. Feleğino ağırgürzüaltında Çelengiminçiçeklerisoldular— Hüzünlübekleyişfasıllannda Sessizliksoruyor:Dahane kadar? Veişte ortasındafırtınalann Buzlugök kusarkenhabirezehir, Yapyalnız,ucunda kara birdalın, Biryaprakçaresiztitremektedir. A.P.KERN’E Hepaklımdao müthişan: Huzurumdagörmemseni— Çıkmışgibibirrüyadan, Şahane güzellikgibi. Boğarkenumarsızkaygı, Kahrederkenbenihüzün Hoşsesin kulağımdaydı Düşlerimdeşirinyüzün. Yıllargeçti.Coşkuseli Yıktıdüşün tamamını. Unuttumben hoş sesini, Gözlerini,endamını. Uzaktabirkörsürgünde Doldurdumçilemi,yalnız, Tannsız,esinsizhem de, Gülüşsüz,gözyaşsız,aşksız. Ruhumuyaktıtekrardan Huzurumdagömıem seni— Çıkmışgibibirrüyadan, Şahane güzellikgibi. Veesrikyürekyeniden Çağn aldı çağırmakla Hem tanndan, hem esinden Gülüş, gözyaşı ve aşkla. AleksandrPUŞKİN/ Şiirler/Çeviren:AhmetEminATASOY .. e e •• e Rusşıırırnngtrneşı... -f -c CUMHURIYET KİTAP SAYI 1068 SAYFA 23