Katalog

1 — — SON ARAŞTİ:RMALAR PROTEİN FABRİKALARININBAŞMİMARİ KonstanzUniversitesibilim insanları, biramayasındaşaperonlarınyenibir görevinidahasaptadılar.Şaperonlar,proteinlerin katlanmasındanolduğukadar,ribozomların işlevselliğirıdende sorumlu.Journalof Celi Biologydergisindekiaraştırma yazısında şaperonların,hücrcselsüreçlerdedahaönce bilinmeyenanahtarrolüüstlendikleri söyleniyor. Tümhücrelerde bulunanşaperonlar yeni oluşan proteinlerinüç boyutlu katlanmasını tetikleyenmoleküler yardımcılarolarak görevyapar.Bir proteinancak mekansal yapısma kavuştuktansonrahücredeki yaşamsalönemtaşıyanişlevleriniyerine getirebilmekte.Bellibaşlışaperonlarbuamaç- ta proteinüreten yanihücresel proteinfabrikalarınatutunurlar.Böylece büyüyenproteinzincirimümkünolduğukadar erkenbirzamandakatlanmakiçindoğru yolayönlendirilir. KonstanzUnivcrsitesi’ndeElkeDeuering vearkadaşları,bellibaşlışaperonların, ribozomlarınsürtünmesizişlevleriiçinde mudakagerekliolduğunubuldu.Şaperonlar karmaşıkribozomalt birimlerinyapılanmasına yardımcıoluyor.Busüreçbozulduğuzaman dahaazişlevselribozomoluşurvebirçokprotein gerekliolduğugibiüretilemezkibu da hücreninçokyavaşbüyümesinenedenolur. Mikrobiyologlarbira mayasında SSBRACveNACşaperonsistemleriningelişiınini önleyerek,bu engelinhücrebüyümesi üzerindekietkiyiincelemişler.Bunagöresöz konusuikişaperoneksikolduğuzaman hücreler,işlemgörmemişhücrelerekıyaslaçok hayavaşhüyümüşler.lşlemdengeçirilen hücrelerılekatlanmışribozomsalyapıtaşlannın birikimiyeralıyordu.Ancakbirarayagelen işlevselrihozomlarınsayısıişleıugörmeyen hücrelerdekinekıyaslaçokdahaardıdiyorlar. Biliminsanlarıayrıcaşaperonların,örneğin hatalıkatlanma yüzünden Parkinson veya Alzheimergibihastalıklarıdoğuran proteinleridekontroledipetmedikleriniaraştınyor. İÇECEKLERİN SAÇLARIMIZDA BIRAKTIĞIİz Utah Üniversitesi’ndegerçekleştirilen son bir araştırmailginç bir sonuç verdi. LesleyOmessonileçalışan ekip,içtiğimiz suyunyadaga:ozunyaşadığımızyeri açıkladığınıbuldu. Çünkü içeceklerin saçlarımızda bıraktığıizler kişininne zamannerede bulunduğunu söylüyor. Mesela içeceklerbol- gedekiiçmesuyundabulunanhidrojenve oksijenbiçimlerininbenzerleriniiçeriyorve bunlarinsansaçınaişlemekre.Sonuçların tüketiciyikorumaamacıylaiçeceklerin kaynağınıöğrenmedevesuçlularınkonakladıkları yerlerisaptamadayardımcıolmasıbekleniyor. Bedeniçeceklerlebirliktehidrojenve oksijenatomlarıalarakbunlarıproteinlere dönüştürür.Bunlarainsansaçınınanaiçeriğiolan keratindedahil.Hidrojenveoksijen,izotop olarakadlandırılançeşitlibiçimlerdebulunur. Bellibaşlıizotoplannmiktarıbölgeden bölgeyedeğişmekte.Hattaölçülenmiktarlar bileyorumlanabiliyor.Busonuçlarmesela içeceğiniçindekisuyunaitolduğuerdem derecesiveyayükseklikhakkındabilgiveriyor. AraştırmaçerçevesindeotuzüçAmerikan eyaletindesatılanliınonata,içmesuyuve biralarıniçindekiizotopmotifiincelenince, içeceklerdekimotifinaynıbölgedekiiçmesuyu izotopprofilleriyleçokbenzeştiğigörülmüş.Bu duruıniçeceküreticilerinin,yerelsu kaynaklarındanyar.ırlanmalarıylailgili.Musluk suyundakiizoropmotifi bilinmekte ve her kentteveherbölgedekarakteristikbir “parmakizi”bırakıyor. MeselaABD’ningüneyindeve sahile yakıneyalederindeyüksekdeğerler,kuzeydeki yüksekbölgelerdeisedüşükdeğerler görülmekte.Biliminsanlarıbucoğrafiparmak iziniilkkezlimonatave şişesularındada bulunduğunusaptamışlar. UZAYDASEKS MUMKUNMU? UluslararasıUzaylstasyonu’nda(UUİ) seksengüçlüduygularıhareketegeçirebilirmi? Yoksayerçekimsi:likyüzündenuzaydacinsellik imkansızmı!BuyılınnisanayındaDiscovery uzaymekiğininkumandanıolarakUUI’dcon gün kalan Alan Poindexter’inaltı kişilik ekihindeüç kadınvardı.Peki,erkekvekadın astronotlararasındaneleryaşandı?Teknik konulardışındaaşkfısıltılandaduyuldumu? KısabirsüreönceTokyo’dakibir konferanstakonuşanPoindexter,böyleşeylerolmaz hepimizprofesyoneli:,sadeceişilişkisivarki- şiselilişkilersözkonusudeğil.Butür ilişkiler hiçbirzamanyaşanmazdedi.Poindexter haksızdasayılmaz.Nitekimyeterincesorunvar. Enbüyükproblemyerçekimsizliği.Yerçeki. mininolmadığıbirortamdabirçiftinbir aradadurmasınormaldeol-ınaksız.Buancaközel bir“aşk tüneli”yada astronotlarıduvara sabitleyen özel bir “aşk kemeri y 1e mümkün olabilirdi. Ikinci problemiseyerçekimininbulunmayışı yü:ündenkanın süreklibedenin üst kısımna poınpalanıyorolması,yanierkektegerekliolan yerdekanınyetersizolmasıönemlibirengel. Aynca hirçukasu-onotunşikayetçiolduğu inidehulantısıda“aşkoyunlarının”büyük düşmanı. TAŞDEVRİNDE SİNEMA İngilizveAvusturyalıarkeologlar,Kuzey Italya’dakiValcamonicabölgesindekiüç ila altı bin yıllık birbirinitakipetmekte.Biliminsanları modembilgisayarteknolojisiylebu prehistorik sahnelerihareketlendirecekler.Kayaresimleri durağan“çekimler”değil,tıpkısinemada olduğugibi izleyicininkafasındagörüntüler oluşturuyor diye açıklıyor Cambridgde UniversitesiantropologuFrederickBaker. Biliminsanlarıayrıcaprehistoriksanatçıların, resimleriiçinçevredekimanzarayıçokiyigören veçokiyiyankıyapanyerleri seçtikleriniftırketmişler. KÖKHÜCRE ARAŞTIRMALARI,SAĞIRLIK TEDAVİSİİÇİNUMUT Biliminsanlarıişitmecihazınabiyolojik alternatifarayışındaönemlibiradımattılar. Stanfordve FrankfurtUniversitesi araştırınacılarıilkkezkökhücrelerdenişlevsel işitmeduyuhücreleriürettiler.Sözkonusu hücrelerinişlevikulaktakikılhücrelerininişlevine çokbenziyor.Içkulaksalyangozundakiyaklaşık 15000hücreişitmeiçin çokönemli. KaliforniyaUniversitesi’nde Heller yönetimindeçalışanekipyaklaşık yıldır, farelerinişitmeduyu hücrelerini üretehilmekiçinçalışıyordu.Ekipkısabirsüreönce embriyonikve uyarılmışpluripotent kök hücrelerinden(IPS), insankulağındakilere benzerkılhücreleriüretmeyebaşardı.Bu hücrelertitreşimleriakustiksinyallerolarak bey‘İi ne iletirler.Yenilenehilirolmayanbu hücrelermeselagürültü,ilaçalımıveyayaşlanma nedeniylehasargörürseişitmekaybı meydanagelir.Biliminsanlarıuzunvadedekök hücrelerindenbinlerceyapaykılhücresi geliştirereksağırlığakarşıyeniterapilergeliştirmek istiyorlar.Bundansonrakiaraştırmalarda insanaaithücrelerüzerindedeneyleryapılacak. Gelişmeinsanhücreleriüzerindedeişleyecek olursa,doğalişitmeyetisiningeri kazanılmasıçabasındaçok önemli bir adım olacak. Sonuçtabugelişmeişitmecihazlarıve içkulakprotezleriylekarşılaştırılamazbile diyor Alman kulakburun boğaz profesörüTimo Ströver. C’edc + .:. - ınağara resimlerininbir tür ilkel sinema filmini andırdığını söylüyorlar.Kaya resimleri animasyongibi YAKINDOSTLUKLARÖMRÜUZATIYOR c’J E E iz: c.) Şebeklerarasındakiyakınilişkileriinceleyen AmerikalıveIngilizbiliminsanları,yakın dostluklarınuzunyaşamüzerindeolumluetki yaptığısonucunavardı.Sonuç,grupiçindekiyüksek statününuzunyaşamiçingereklianafaktör olduğunadayananteoriyiçürütmekte. GüneyAfrika’daBotsvanaCumhuriyeti’nde yaşayandişişebekler,özellikleyakınakrabalar veyaşıtlarıylasıkıilişkilerkuruyorlar.Enyakın ilişkileryaşayanşebeklerindahauzunyaşadığınıbulan araştırmacılar,bubağlantınıninsanlariçindegeçerliolabileceğinidüşünüyorlar. KaliforniyaUniversitesiantropologuJoanB.Siikyönetimindeçalışan biliminsanları,yediyılboyugüneyBotsvana’dadoğalortamlannda yaşayandişişebekleriincelemişler.Şebeklerinsayısızamaniçinde değişsede ortalamaolarak27 maymunvardıdiyoraraştırmacılar. Araştırmanınbaşlıcaamacı,hajrvanlararasındayakınlığı,sayı,süreve karşılıklıbakımlabelirlenensosyalilişkilerinincelenmesiydi.Dişi şebeklerinen gözdeüç arkadaşımaymundanmaymunadeğişmekte. Bazılanarkadaşlarınısıksıkdeğiştirirkendiğerleriuzunsüresadık kalıyorlar. Ensağlamilişkiler,enyakındostluklardagörülmekte.Gerçişebekler geneldeyakınakrabalarlailişkikuruyorlarama akrabaolmayanlararasındadasadıkdostluklar kurulabiiyordiyenuzmanlardahaönceleriyüksek stalülügrupüyelerinin,yiyecekleredaha kolayulaşabilmelerinedeniyledahaavantafholdukiannı dilşünüyorlardı.Fakatbudurumuzunyaşamüzerinde sanıldığıkadaretkilideğil.Yenisonuçlaragöre statüdeğil,sosyalilişkilerinkalitesivesağiamlığı önemli. Gerçiyüksekstatüdekidişişebeklerkolayeldeedilebiliryiyecek sayesindedahaaltstatüdekiyaşıtlarındandahasağlıklı,amayakınve sağlamilişkilerbugruptabuaçığıkapatıyor. Birbirlerinebakımyapanşebeklerarasındakiilişkilerensağlam olanlan.Anlaşıldığıüzerekarşılıklıbakımilişkininkalitesiniart.tınyorve yaşamıuzatıyor.Biliminsanlarıbudurumuyakınilişkileriçinde bulunanmaymunlardastresseıiyesinindüşükolmasınabağlıyor.insanlarda dabellibaşlıkültürlerdesosyalilişkilerinuzunömürüzerindeetkili olduğugörülmüş.Sosyaldestelçkalpdolaşımvebağışıkhksistemi üzerindeolumluetkiyapıyor.iyidostlarasahipolmakinsanlariçinde önemlidiyenSillç,yakınveuzunsürelidostluklannevrimdeuzunbirgeçmişi olduğunudüşünüyor.