Katalog

POLITIK BILIM Aykut Göker http:/www.ınovasyon.org;hagoker@ttmail .com Biyoteknolojiyi, 'temcid pilavı' gibi ısıtıp ısıtıp önümüze koyuyorsun, demezsiniz umarım. Yineleme nedenim gelen mektuplar... Konumuz Yine Biyoteknoloji 'B'ıyogüvenlik Yasası've 'biyoekonomi'konusunda yazdıklarımı olum- lu bulanlar oldu; tereddütie karşılayanlar da... Ikincigruptakilerözetle der- lerki, "GDO ürünlerinidışarıdan alacağımıza kendimiz üretelim, diyorsu- nuz. Bu neyi çözecek? Ben ithal mısırı yemediğim gibi, aynı teknoloji kul- lanılacaksa yerlisinide yemem!" Galiba önemli bir nokta gözden kaçıyor. Mesele sadece, 'GDO ürün- lerini ithal mi edelim yoksa bunlan yurtiçinde mi üretelim'den ibaret de- ğil ki! Konu bu denli basite indirgenerek ele alınmamalı; ben de öyle al- mamışüm. Sorduğum soru çok açıktı: BeliriikurallarkoyarakGDO ve Orün- sunuz? Bir an için diyelim ki, yerli üretim üzerindeki yasağınız haklı gerekçe- lere dayanıyor. Ama konunun, yasaklamak bir yana, hiçbir biçimde güç- lûk çtkarmamanız; tam aksine, ulusal bir program çerçevesinde destek- lemeniz gereken bir yanı var, o da bu üikedeki biyoteknoloji araşürmala- rıdır. Ben, dilim döndüğünce, işin asıl o yanını vurgulamaya çalışmıştım. Gözden kaçmaması gereken nokta budur. Yinelemekte yarar var: Bilim ve teknolojide 'kendinde iyi' ya da 'ken- dinde kötü' olan hiçbir şey yoktur. 'lyilik' ya da 'kötülök'bilim ve teknolo- j'ıyi kullanan insanların, firmaların ya da siyasi erki elinde tutanların ni- yetlerindedir. Siz bugün, bazı firmaların kâr motifini muîlaklaştırarak or- taya koyduklan kötü uygulama ömeklerinden kalkarak, Türkiye'de yeniye- nifilizlenmeye ve başan kaydetmeye başlayan biyoteknolojiaraşormalanna güçlük çıkartır ve bu alanda umut kırıcı olursanız, bu ülkeyi, insanlık için daha iyi birgelecek yaratabilme potansiyelini taşıyan birjenerik teknoloji alanında çağın gerisine daha da iter ve toplumun yannlarını bir kez daha karartırsınız. Günümüzün biyoteknolojisigerçekten böyle birpotansiyele sahip mi? Sorunun yanıtını bilim insanlarına bırakalım ve bunun için de, isterseniz, geçen yıl9-10 Temmuz'da VVashington, DC'de yapılan, Yeni Ortaya Çıkan Sentetik Biyoloji Alanmdaki Fırsatlar ve Ostesinden Gelinmesi Gereken SorunlarSempozyumu'nun (Symposium on Opportun'ıties and Challenges in the Emerging Field ofSynthetic Biology) SentezRaporu'na birlikte göz atalım. Hemen belirteyim, başvuru için bu sempozyumu seçmemin nede- niBirleşikDevletler UlusalAkademileri(UnitedStates NationalAcademies), Royal Society ve OECD'nin himayesinde yapılmış olmasıdır. Biliyorsunuz, bunlardan ilk ikisi dünyanın sayılı bilim kurumlarından- dır. Birleşik Devletler UlusalAkademileri "bilim, mühendislik ve tıp alanında ulusa ışık tutan" birkurumdur. DÖrtorganizasyondan oluşmuştur: Ulusal Bilimler Akademisi, Ulusal Mühendislik Akademisi, Tıp Enstitüsü ve UlusalAraştırma Konseyi... 1660'da kurulmuş olan Royal Societyise dün- yanın en eskibilim akademisidir ve Birleşik Krallık BilimlerAkademisi iş- levini görmektedir. Konumuzla ilintikurabilmek için sempozyumun eksenini oluşturan "sen- tetikbiyoloji" teriminin hangi kapsamda kullanıldığını da belirteyim. SentezRaporu'na gb're "Sentetik biyoloji, bilim ve mühendisliğin dinamik, yenilikçi ve gelecek vaat eden bir kanşımıdır. Amaç, [işlevi ya da ne işe yarayacağı önceden tanımlanmış]yenibiyolojik varlıklar(yenimoleküller, yenibiyolojik sistemler) tasarlayıp ortaya koymak ve varolanları yeniden tasarlamaktır." Tanımdan da bellidirki, burada karışımları söz konusu olan bilimle mü- hendislik arasındaki girift geçiş bölgesinde yatan, çağımızın b'ıyotekno- Aynı rapora göre, biyolojik sistemler konusundaki anlayışımızın ge- liştirilmesi, özellikle bu sistemlerdeki karmaşıklığın yönetilmesi için yeni bir yaklaşımın ortaya konması; ayrıca tıpta, enerji ve çevre sorunlarının üstesinden gelinmesinde, yenimalzemelergeliştirilmesinde biyoteknoloji için yeniuygulama alanlan bulunması da sentetik biyolojinin amaçlan ara- sındadır. Bu ön açıklamalardan sonra, artk, raporun, asıl sorumuza yanıtteş- kil edecek bölümüne göz atabiliriz; ama bu gelecek haftaya kaldı. TURKIYE'DEN HABERLER I Türk Telekom Akademi Mükemmellik Merkezi Oldu Türk Telekom, eğitim alanında, çok sayıda ülkeyi ve bölgeyi içerecek şekilde, Uluslararası Telekomünikasyon Birliği'nin (ITU) Mükemmellik Merkezi (Centres of Excellence) olarak hizmet vetecek. Türkiye'nin öncü yakınsama ve iletişim teknolo- jileri kuruluşu Türk Telekom, bilgi ve iletişim tekno- lojileri konulannda hükümetler arası Birleşıni; Milletler kuruluşu olan ve 191 üye ülke ile 700'den fazla sektör üyesi bulunan Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) taranndan, insan kaynaklan eğitiminde dünya- da en önemli iş ortaklanndan biri olarak seçildi. ITU'nun, çok sayıda bölgeyi kapsayan ve ilk kez uy- gulayacağı bu yeni model ile Türk Telekom Avrupa, Orta Doğu, Afrika ve Bağımsız Devletler Topluluğunu kapsayan bölgelere eğitim hizmeti sunacak. Türk Telekom Grubu, eğitim birimi Türk Telekom Akademi, bu işbirliği kapsammda, bilgi ve iletişim tek- nolojilerinde insan kaynağını geliştirme amacıyla Avrupa, Orta Doğu, Afrika ve Bağımsız Devletler Topluluğu bölgelerinde eğitim ve gelişimin merkez üs- sü olacak ve ITU'nun Mükemmellik Merkezi (Centres of Excellence) olarak hizmet verecek. Bu eğitimler bil- gi ve iletişim teknolojilerinin yeterince gelişmediği ül- keler için önemli birhizmet oluştururken, aynı zamanda bu alandaki en son yeniliklerin ve düzenlemelerin tar- tışıldığı bir platfotm haline dönüşecek. Türk Telekom ile ITU arasındaki işbirliği anlaşması, Hindistan'ın bilişim merkezi olarak konumlandınlan Haydarabad kentinde yapılan ITU Dünya Konferansı sırasında imzalandı. Anlaşmaya Türk Telekom Grubu adına Regülasyon ve Destek Hizmetleri Başkanı Şükrü Kutlu vc İnsan Kaynaklan Başkanı Gökhan Bozkurt, ITU adına Geliştirmeden Sorumlu Direktör Sami Al Basheer Al Morshid imza attılar. BİLİM MERKEZİ YAZ OKULU BAŞLIYOR Bilim Merkezi'nde 7-13 yaş arası çocuklara yönelik olarak düzenlenen Yaz Bilim Okulu programı bu sene 21 Haziran -3 Eylül 2010 tarihleri arasında gerçekleşecek. Haftalık ya da iki haftalık olarak seçebileceğiniz, hafta içi her gün 10:00-17:00 saatleri arasında de- vam edecek olan programda çocuklar bilim ve sanat alanında pek çok uygulamalı atölye ve geziye katıl- ma imkanı bulacaklar. Hazırlanan program dahilinde eğitmenlertarafından Bilim&Drama, Genetik, Matematik, Nanoteknoloji, Uzay, Enerji, Elektronik, Kimya, Arkeoloji, Satranç, Biyoloji, Karikatür, Robot, Ekoloji, Kum Boyama, Tarih, Origami, Resim gibi pek çok atölye düzenleniyor. Bunların yanı sıra atölye çalışmalarını desteklemeye yönelik Topkapı Sarayı, Kandilli Rasathanesi, Arkeoloji Müzesi, Istanbul Modern, Boğaziçi Üniversitesi Genetik Laboratuvarı gibi pek çok gezi de zengin program içeriğinde yer alıyor. Atölye saatleri arasında da Deprem&Yangın Afete Hazırlık Eğitimi, Belgesel ve Film Gösterimleri, Deney Gösterileri, Zeka Oyunları, Tiyatro Gösterileri gibi etkinliklere yer veriliyor. İletişim Bilgilerimiz: Tel: 212 266 00 46E- Mail:[email protected]<mailto:[email protected]> ŞAKARYA ÜNİVERSİJEŞİ'NE KALİTE BÜYÜK ÖDÜLÜ Sakarya Üniversitesi, Kamu Sektörü-Eğitim Hizmetleri kategorisinde Ulusal Kalite Büyük Ödülü'ne layık görüldü. Ödül Cumhurbaşkanı Genel Sekrcter Yardımcısı Nadir Alparslan tara- fından verildi. Sakarya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Durman Ulusal Kalite Büyük Ödülü'nü kazan- manın onur ve mutluluğunu yas/adıklarını belir- terek şun- ları söyle- d i : "Stratejik K a l i t e Yönetim Sistemi k ap s a - m ı n d a s u n m u j o l d u ğ u tüm hiz' metlerde mükem- mellik merkezi olmayı ilke edinmiş olan üniver- sitemi:, yükseköğretimde iç ve dış kalite uygula- malan ile ülkemizde örnek bir üniversite konu- mundadır. Avrupa ve Dünya'nm en prestijli ka- lite ödüllcrinden biri olan EFQM Kalite Ödülleri, kuruınların kalite yönetim düzeylerinin en önem- li göstergelerinden birisi olup, kurumsal gelişime önemli katkı ve değer katmaktadır." Yeni bir gama ışını patlama yıldızı bulundu Sabancı Üniversitesinden astrofizikçi Ersin Göğüş'ün liderliğinde, aralarında yine Sabancı Üniversitesinden Yuki Kaneko'nun da bulundu- ğu ekip SGRrJ1833-0831 adı verilen yeni bir ga- ma ışını kaynağı- magnetar buldular. 19 Mart 2010 da NASA'nın SWIFT uydusu ile yakala- nan patlamayı izleyen Göğüş ve arkadaşlan, he- men 6 saat içinde NASA'nın Rossi X-ray T i m i n g E x p 1 o r e r (RXTE) X-ışını uydusu ile bu yıldızın kendi etrafında 7.56 saniyede bir dö- nüş yaptığını ölçtüler. SGR ] 1833-0831 ile birlikte bili- nen soft gam- ma-ray repea- ters (SGR) - düşük enerjili tekrarlayan gama ışını patlama kaynaklan sadece yedi tane. Bundan önce sadece bir tek kaynağın özel- likleri bu kadar çabuk olarak yine Göğüş ve ar- kadaşlarınca bulunmuştu. Ekip SGR J1833- 0831yi dünyanın en büyük optik ve kızılötesi ve radyo telcskoplarından bazıları ile de izledi ise de gama ve X-ışınları dışında aktivite görülmedi. Yeni kaynağın bulunduğu bölgenin Chandra X isimli gözlemevi x ışını telekobu ile çekilmiş iki resim. Soldaki yaklaşık 1 yıl önce çekilen resim, sağda ise patlamayı takiben çekilmiş yeni kaynağı açıkça göste- ren resim.