Katalog

ili 17 itapiarAdası Il M.SADIK ASLANKARA Yazınsal çıdan bugüne dek eniyılısabun a biriktirdiklerimizin yazıncılar racılığıyla uşaklarboyu a k püğü b sürdürüldüğü, unun günümüzyazıncılan eliylegeleceğetaşınacağıaçık. Bu sevinçlerle,çocuksuuçanhıklarla karşılamak birikimde aktarıcıya da kavrayıcı taşıyıcı, hoşelbette,ama yazıncıların bütün halindekolkoladevinen, yazınsal birbüyük kütleolduğuortada. bağlamda ilerleyen bunun Bu çerçevede kimiyazarlannöylesi anlamı, b etkinliklerde kahraman,ötekilennseyazın asal çağnşımlandurmak üzerinde olmasada oluraynkotu bağlamında dünyasının k böylesi utlama mi?Buna göre günlerinebiraçıbm alınmasıkabuledilebilirair, romancı,öykücü ayn HalitZiya’yı, Faik’i Sait ş getirebilir olarak S alıp sanıyorum... Hergeçenyılla Ertem’iAbdülhakHamit’i,KerimeNadir’i, adn şair, romancı,öykücüsaymaktankaçınacak birlikte yaşadığımız mıyız?Gerçekçibirtutumolabilirmibu? dünya,insanoğlunu 0 haldeyazınsalvenmlenbağlamındakabaca son yüzyılın yeipazesineyerleşmişhayattaki kuşatanolgusal birbütünhalindeerke yansıttıklan görmezden birazdaha yazarların gerçekler gelinmemeli! • karmaşıklaşırken, bilimsel düzlemde BAHAR DALLARINA... ‘KIŞ AöAÇLARI’NDAN evrene değglnsarsıcı Yazıncılanmızın b yeraldığıansiklopedilere, u b s kuramlar, izi doğrultudaki özlükleregöz atıldığında, başlangıcından bir biçimdeadlarıanılanşair kıskıvrak günümüze yakalayan yazar birkaçbiniaşmış, sayısı,kimikaynakçalarda yasalar bu yöndeki de hatta taşmış gibigörünse genelde başvuru birikimi allakbullak olarakkullanılan sözlükler, azarlık y ölçütlenni kaynağı ederken yazınsal belkibirazda sıkılayarak sayıyı inbinbeş bu b doğrulann yerinde yüzle sınırlıyor genellikle. sayacağını, beylik Bunların yansının yaklaşımlann sür düşünülürse, kaba hesaplabeş yüzlebin dolayındayaşayan egemenliğini şair,yazargrubuylayeniyılıkarşılayacağımız git koruyacağını safdillik kestirilebilir.kadarcıkbir düşünmek yazıncıtoplamıyla ortaya olmaz peki?Bir mı de Demekbuyazıncılarmüzesi... Gereğindençok canlı çıkıyor yazıncılanmızın büyütmekgerekmezelbette bunu, ama geçmişten bugüne küçümsemek durumundada değiliz.Yaşayanyüzlerce el devrettiklen, bugünküler yazannele tutuşarakyeniyılagireceklerini getirin tarafındangeleceğe gözünüzünönüne, kimbilirnereden nereyeuzanır bırakılacakeriler halay? v Birucunun191O’larda, te ucunun 1980’lerde ö sözkonusu... Muha• temelinde Aralanndaki aş y doğanlarauzandığıdüşünülebilir. liflik farkıyaklaşıkyetmişyılayayılan,her biribaşka yazınsal gelenek, basamakta azımsanmayacak yazaryeipazesine deneyselliğe dayalıbirikim, sahibiz...müthiş,ne heyecan vericibirerke! Ne yeryertutucu,ama Busözlerinardındansöz konusu halaydanüç P zamanzaman yazıncımızla eniyılagirmeyideneyelim: erıde y Celal,IsmetKür,VedatTürkali... devrimci atılımlarla Söz konusuhalayınbirucunubu üç yazar harmanlanan görenek... tutuyor m denebilir...Canlıyazıncılar üzesininen Bütünbunlar,her yıl kıdemli kahramanları rasında çünküonlar.Bu a başındayazın yazarlarla başlayan,çoğalıpırmaklaşan,bileşik kafasına çevresinin kaplardaki akageçe gibigençleregelene dek birbirine yeniden bir yazınsaldinamooluşturupbunu döndürenbir takılıyor kuşkusuz... ya da erke. Geçmişe öncekiyılayönelik DahaönceleriPerideCelal’leIsmetKür’ünkimi v ü yapıtları, enmleri zerindedumıuştum“Kitaplar birhesaplaşma a Adası”nda, ma VedatTürkali’ninomanlanyla r gündeme getirilirken, oyunlannadeğgin söz açmamıştımhiç. yazınımızın geleceğe Bukez üç yazardanbirerkitaplayeniyılagirelim dönüktasarımları istiyorumbirlikte.PerideCelal’denKurUar(Can, üzerinedüşünceler 1991),IsmetKür’denYansı Roman (YK’Y, 1995), VedatTürkali’den deöne YalancıTanıklar sürülmüyor Kahvesi mu?... (Turkuvaz, 2009). Nitekim yazın Kür’inkiötekiikisi anlatı, çevrelerinroman... • de Ismet Kür, sürdürü• len anlatısına, “kış ağaçları” imgesiyle soruşturmalar, yıl giriyor: “...Çiçeksiz, dökümüyayapraksız, zıları renkten, şatafattan böylesi bir uzak.. “Kış kavrayıştan böyle ağaçlarının besleniyor olağanüstügüzel, bunca anlamlı olmalı... Uçyazarla kolkolayeniyıla: Peride I Celal, smetKür,VedatTürkali “...Benimiçinasıl ağaç, kupkurukışağaçlandır... Herbiritekertekerve hep beraber denligüzel, ne anlatılmaz güzelve ne denlianlamlıdır.”10) ( Ancakşu da birgerçek;yaşam, kışağaçlannı yalnızbırakmıyor içbirzaman.Baharlasüslüyor, h ne bileyim ü yazlanbindirip güzlerigiydiriyor zerlerine... Doğadanyansıyanbu bütünlüğün benzerleriyle pek çok alanda olduğugibiyazınortamlarında da karşılaşılıyor... 0 halde gelinüç yazardan yayılanerkeye yönelelim biz... YAŞAYANLARDAN YASAYACAKLARA AKAN ERKE... Pende Celal,Kurtlar’da,özyaşamsal tanıklıkların 1930’lardan da eşliğinde, günümüzeulanan, birbiriiçindegelişenevrenlerdenoluşmuşgeniş romanla oylumlu okur çıkıyor karşısına. Sıkıilmekli, katmanları birbirine ulanan evreniyle dikkatçekici ir b romanKurtlar. Nitekim dönem içinde yayımlandığı de tartışıldığını anımsıyprum yapıtıri. Pende Celal’in ötekiromanlanyla de öykülerinde e görülenbu çok katmanlı vren anlayışı, üşle d kesişmenoktalanolarakromankişilerinin gerçeğin de birbiriylelişkilerine yansıyorkuşkusuz. i romankahramanıolan yazar, kendi Yapıtta kurmaca aracılığıylaeşitliyaşantılanodaklayıp kişileri ç gerçeklikolgusunudüşsel didiklemelerle sorgularken yazmayaçabaladığıromanınyanındaPeride b Celalde bunu yapan kahramanlan aracılığıyla izi 1930’lardangünümüzeegemenerkinkurtlaşan saldırısıyla üzyüzegetinr.“Kötülüğün y gizliden “inlerine ülkeyesızıpyayıldığı”, çekilen gizliye kurtlann bileyerek birölümmüjdesi dişlerini artıkbu. (15,12) “kurtlann bekledikleri”, sardığıbir dünya”dır Aradangeçen altmışyetmiş ılakarşındeğişen y pek birşey yokturyinede. Buyurgan,erkek egemen, bu ceberut anlayışo günlerden çıkarcı s bugünlere, kurtlaşmayı ürdürürhep. Aşklar,sevgiler kadar bireyselerdemler,buna dayalı da bu kurtlarsofrasınıniştahına, kahramanlıklar saldınsınaaçıktıro halde... Dönemin e toplumsal,sınıfsal, konomik,ekinsel vb. temeldebirgörünümüde çıkar böyleceortaya. Pende CelalKurtlar’daroman evrenini birzamana yayarken geniş Vedat Türkali seYalancıTanıklar i Kahvesindedaralttığıbirzamanı 1968’inöngünlerine odaklamasına karşınyinede birdönemromanı çıkarmaya çabalıyordenebilir karşımıza. okumak Muhsin,üniversitede üzere ama varlıklı, kendihesaplarıiçindeboğulmuş ailesinden gelmiş koparaktaşradan Ankara’ya gençtIr. üniversite 0 da t yıllarındaanıştığı ö düşüncelerden, etkilenmiştir tekiler gençlikeylemlerinden gibi. Buarada biryandan aile,arkadaşlık,aşk, öte cinsellik, yandan devrimcihareket,bunun B öncüleri, arasında sıkışmıştır. uarada kendi büyükleri bulmak,ayrıcaözgür bir bireyolarak kişiliğini yaşamak çabalamaktadır. içinde a Devrimci rkadaşıiçin,varlıklı ilesindenbir a M para hileyle da sızdıracaktır uhsin,o dönemde varlıklı gelen kimidevrimcigençlerde aileden üzere... rastlandığı d PerideCelalgibi,VedatTürkali e kendiroman geleneğininbirsüreğiniyazıyorsanki.Herikiyazar i da gerek evrenleri erekse kahramanlarıle baştan g bu yana verimledikleri romanlarlakolkola hep. Kişilerin endileriyle, k ötekilenyle görünüyorlar alttanaltasüren didişme,fısıldaşmavb. hesapaşması, da romanlannetkindinamikleri arasında yer alıyor. çekmiyoruz kitapları Diyeceğim yabancılık okurken. her ikiyazannda dedikodubiçeminden Zaten ustalıkla romanlannda yararlandığı örülüyor g Bun1am Kür’ün, omangibiokunabilenYansı Ismet r Roman’ınıeklemekde olasıelbette. Diliyle, örüntüsüyle, kullandığı elgelereaçtığıyerle, b yansıtımındaki romansürükleyiciliğinde içtenlikle okunuyor yapıt. Uç usta yazarişte size... YENI YENİ DOöRU... YILLARA, YAZINCILARA kö: .“ Jj olduğunu fark hiç etmemiştim.” ö Çeyrekyüzyıl nce yazılmaya başlanıpbeş yılda b tamamlanmış(19861990) irromanKurtlar. Peride daha o zamanromankahramanlanndan Celal, kalkarakgelecekleilgili aygılanna açıyordu k yer tam yapıtında. bugün sankibu tehlikenin Oysa ortasında yaşıyoruztoplumca. SelimIleri,on beş yılönce Cumhuriyet’te er y alan “Gramofon iğnesi...”başlıklı azılannın y birinde Celal’le Pende söyleşmiştiKurtlar’lailgili. Peride şunlansöylüyordu SelimIlen’ye,: Celal, “Artık Hiçbirşeye hiçbirşeye inanmıyorum. inanmadığım de çok mutsuzum.Bugünüçok için karanlık görüyorum...Ben sizebir şey söyleyeyim mi Selim,ardımdaupuzunbirömür var, pek çok ettim.Bunların şey gördüm,yaşadım,tanıklık her sonunda insanıninançsızkalması, şeyiçok b karanlık görmekzorundabırakılması ana acı veriyor. Benson senelerinegelmişbiryazanm.Ama var.Onlarıbekleyen arkamda insanlar,insanlık genç B ortamıdüşündükçeüzülüyorum. irbataklıkiçinde nereye kadar, nasılyaşanabilir, yakta durulur’?” a (16.3.1995) ŞüküfeNihaiiçin Şu satırlanda IsmetKür’ün a söylediklerindenktarıyorum: ü .Birzamanın,belkide devrim, nlüşairi, sevilen romancısı;ve uğrundaölmeyehazırolunan, ölünen kadını;yapyalnız, iç de h olmadığı, biçimdegeçirdison kimseyelayıkgörüiemeyecek v / yıllannı e öyle noktaladı. Rumelihisan’na, kafesarkasında Aşiyan’a gömüldü.” .Türkkadınının g yaşadığıyıllarda, encecikbir‘Darülfünun’ k ünlü‘Sultanahmet itingi’ndeürsü M öğrencisiyken, biriolancesur ve inanmışinsan; konuşmacılanndan Türkedebiyatınayedişiirkitabı,yedi roman,bir öyküve ikiseyahat kitabı;biryığında makaleve konferansla katkıda bulunmuş olan, ilkkadın Cumhuriyet’in şair yazarlanndan ve ŞüküfeNihal’in • mezanbileyok... / Edebiyatdünyasındaadı sanı var = mı?”(39,41) Bunca karamsadık yayan olumsuzluklara karşınyine de direnmek zorunda değilmiyizpeki? Bunu,en çok adları,sanlan yazınımız, imdidenbakıldığında ş billnemezyıllar on sonrasınınyeni,taze, genç mu? yazarlan içinyapmakgerekmiyor Oyleya, yazarlarda konuşmayacaksa,onlarda altındakalacaksabu kurtlar ağmasının,kim y k yırtacak şarkıları, imhaykınpçığlıkçığlık söyleyecek karanlıklan? Peride Celal,Ismet Kür,VedatTürkali... bize Yazıncılar başınıçeken bu yazarlarımızdan halayının o akan erkeyinasıl görmezdengelebiiiriz halde? Yeniyılınilkkadehinisize kaldırıyorum... Yazınımıza geleceğedöşediğinizerke için katkınız, sizlere teşekküretsek azdırSevgiliPeride ne denli Y kutluolsun Ismet Celal, Kür,VedatTürkali! eniyılınız efendim.... “. . SAYFA 20 KITAP SAYI 1089