Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
kuduğum Kitaplar
H
aziran ayı başında
Başbakan Tayyip
Erdoğan Yeni Ya-
tırım ve İstihdam Pake-
ti'ni açıkladı. Pakette yer
alan destek ve teşvikler-
den yeni yatırımlar ve
bu yatırımlarla ilgili sağ-
lanan istihdam için ya-
rarlanılabileceği belirtili-
yordu. Paket kapsamın-
da bazı iller, sadece indi-
rimli kurumlar vergisi
oranından faydalanır-
ken, bazı iller hem indi-
rimli vergi oranlarından
hem KDV istisnası uygu-
lamasından hem de be-
delsiz yatırım yeri tahsi-
sinden faydalanabile-
ceklerdi. Kurumlar vergi-
si oranlarında indirim,
sosyal güvenlik primi iş-
veren hissesinde Hazine
desteği, kredi faizlerinin
bir bölümünün Hazine
tarafından karşılanması
ve garanti edilmesi, ma-
kine ve teçhizat alımla-
rında KDV istisnası ve
gümrük vergisi muafiye-
ti, bedelsiz yatırım yeri
tahsisi, lise ve üniversite
mezunu işsizlere bedelli
staj olanağı sağlanması,
işsizlere bazı kamu hiz-
metlerinde geçici süreli
iş olanağı sağlanması gi-
bi teşvik araçları bulunu-
yor pakette (Yeni yatı-
rım ve istihdam teşvik
paketi ne getiriyor!
I.Kökbulut, Bugün
08.06.09).
Devlet kültür endüstrisini
neden teşvik etmiyor?"Bölge bazında desteklenecek sektör-
ler" başlıklı listeye göre (hazine.gov.tr)
kimyasal maddelerin imalatı, petrol
ürünleri imalatı yatırımları, elektronik sa-
nayi yatırımları gibi büyük yatırımlardan
başlayıp seracılıktan, otellere, sağlık ve
eğitim hizmetlerine kadar uzanan geniş
bir yelpaze söz konusu. Genel olarak
imalata öncelik veren bir anlayışla liste
oluşturulmuş ama birçok iş kolu destek
kapsamında. Tahmin edebileceğiniz gibi
destekten yoksun kalan, belki de listeler
oluşturulurken hiç hatırlanmayan bir
alan da "Kültür Endüstrisi".
"Kültür Endüstrisi"nin ilk hatırlanma-
ması değil bu. Devletin, sanayi devrimi
çağından kalma bir büyüme anlayışı var.
Ekonominin büyümesi, istihdamın art-
ması denince akla hemen fabrikalar,
atölyeler yani imalatçılar geliyor. Hizmet,
bir gelir alanı olarak görülmüyor. Turiz-
min gelir getirici bir iş olarak görülüp
desteklenmesi bile ancak 80'li yıllarda
özal dönemi ile mümkün oluyor.
GSHMDE KÜLTÜR
ENDÜSTRİSİ'NİN PAYI BÜYÜYOR
Geçen hafta sözünü ettiğim Türki-
ye'de Kültür Politikalarına Giriş'de (Der.
Serhan Ada ve H. Ayça Ince, Temmuz
2009, Istanbul Bilgi Üniversitesi yay.)
yer alan Aylin Seçkin'in "Türkiye'deki
Kültür Politikalarının Ekonomi Politiği"
başlıklı incelemesinde belirtildiği gibi
Beş Yıllık Kalkınma Planları'nda kültür
politikaları hep yer almış ama özel sek-
törün kültür yatırımları yapmasını teşvik
eden uzun ya da orta vadeli bir hedef
geliştirilmemiş. Zaten kültüre ancak
üçüncü beş yıllık kalkınma planında
(1973-77) bağımsız bir bölüm ayrılmış.
Hep temenniler, gerçekleştirilmeyen
öneriler yer almış bu kısa bölümlerde.
2007-2013 yıllarını kapsayan dokuzuncu
beş yıllık kalkınma planında da pek farklı
şeyler söylenmemiş ama Kültür Bakanlı-
ğı'nın bütçesi 1992'de binde 7 iken,
2008'de binde 4'e indirilmiş.
UNESCO'nun 2005 yılında yayımla-
dığı kültür ticareti raporuna göre kül-
tür endüstrisini oluşturan müzik, kitap,
sinema, tiyatro, el sanatları gibi kültür
ürün ve hizmetlerinin dün-
ya gayri safi milli hasılası-
nın yüzde 7'sine ulaştığı
tahmin ediliyormuş. 2000
yılından beri de kültür en-
düstrisi yılda ortalama %7
büyümekteymiş. Türki-
ye'nin de aralarında bu-
lunduğu OECD ülkelerinde
kültür endüstrisinin büyü-
me hızı %5 ile %20 ara-
sında değişiyormuş. En
büyük kültür ihracatçıları
Ingiltere, ABD ve Çin. Kül-
tür endüstrisinin %51,8'ini
Avrupa Birliği ülkeleri ihraç
ediyor. Türkiye, tahmin
edileceği gibi ithalatçı ko-
numunda (binde 2,5), kül-
tür ihracatındaki payı sadece % 0,09.
KRİZİN KÜLTÜRE ETKİSİ
'Yeni Yatırım ve İstihdam Paketi'nin
bu dönemde açıklanmasının en önemli
nedeni yaşanan ekonomik kriz. Devletin
teşvikleri ile yeni iş alanları kurulacak,
sayıları büyük bir hızla artan işsizlerin iş
bulması sağlanacak. Sürekli pazarı da-
ralan, iş yerleri kapanan, işsiz sayısı ar-
tan alanlardan biri de kültür endüstrisi.
Bu yılın ilk altı ayında üretimdeki düşüş,
zaten komada olan kültür endüstrisini
krizin nasıl etkilediğini somut olarak
gösteriyor. Kitaplar için 2008'in ilk altı
ayında 76.617.018 bandrol alınırken,
2009'un ilk altı ayında 64.796.826 adet
bandrol âlınmış (telifhaklari.gov.tr). Kitap
üretimi yaklaşık 12 milyon adet düşmüş
(%15 düşüş). Müzik ve sinemada ilk
dört ayın verilerine ulaşabildim. 2008'in
ilk dört ayında müzik ve sinema ürünleri
için 4.242.738 bandrol alınırken,
2009'un ilk dört ayında bu sayı
3.643.237'ye düşmüş. Aradaki fark 599.
501 (%14 düşüş). Müzik ve sinema
ürünlerindeki rakamların ne kadar küçük
olduğuna ayrıca dikkatinizi çekerim. Za-
manında yüz milyonlarla ifade edilen ra-
kamlar devletin korsan yayınla ciddi bir
biçimde mücadele etmemesi sonucun-
da bu hali aldı. 2004'de 43.934.423,
2005'de 31.413.374, 2006'da
25.801.106, 2007'de 20.272.489,
2008'de 14.612.952 adet bandrol alın-
mış (mu-yap.org). Müzik sektörü 2009
için iyimser tahminle 12 milyon adet
üretim yapılacağını belirtiyor. Her yıl or-
talama %20 küçülüyorlar. Aynı tehlike-
nin kitap üretimi için de söz konusu ol-
duğunu söyleyebiliriz.
Kültür endüstirisinin böylesine trajik
bir biçimde daralması durduk yerde de-
ğil. Korsan yayının önlenememesinin ya-
nında Milli Eğitim Bakanlığmın (MEB)
ücretsiz ders kitabı dağıtımında kitapev-
lerini devre dışı bırakan politikası ile
Anadolu'da, özellikle okul çevrelerindeki
on binlerce kitapevinin kapanması da
etken. O kitapevleri ders kitaplarının ya-
nında edebiyat eserleri, müzik CD'leri ve
sinema DVD'leri satıyordu. Kitapevleri
kapanmak durumunda bırakıldı, kültür
endüstrisi küçüldü, korsan yayıncılık bü-
yüdü.
Devletin kültür endüstrisini tamamen
bitirmek gibi bir politikası olmadığını
umuyoruz. Ama tüm Dünyada önemli
bir ihraç madddesi olarak gelişen kültür
endüstrisini büyütmek bir yana, küçülüp
yok olmaktan kurtaracak herhangi bir
tedbir alınmadığını da biliyoruz. Yeni
teşvik paketinde de o nedenle kültür en-
düstrisi akla gelmedi. Oysa Anadolu'da
bir kitapevinin açılmasını teşvik ederek
sadece o kitapçıda üç-dört kişiye iş
sağlamakla kalmaz, dağıtımcı, yayınevi,
matbaa, kâğıt üretimi, masaüstü yayın-
cılık (bilgisayar) sanayisi gibi birçok alanı
da canlandırırsınız. Bu durum müzik ve
sinema için de aynen söz konusu. Ürün-
lerinizi satacak yer varsa üretim yaparsı-
nız. Kültür endüstrisi için satış noktaları
kitapçılardır.
Kültür Bakanı Ertuğrul Günay, 'Yeni
Yatırım ve tstihdam Paketi'nde kültür
endüstrisinin yer almamasının sebebi
olarak 14 Temmuz 2004'de kabul edil-
miş olan 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve
Girişimlerini Teşvik Kanunu'nun zaten
sektörü desteklediğini söyleyebilir. Ama
bu kanun, girişimcilerin kitapevi ya da
yayınevi açmasını desteklemiyor. Zaten,
bildiğimiz kadarıyla bu kanundan yarar-
lanabilen de yok. Sayın bakan, geçen
beş yılda kime ne teşvik verilmiş, niye
bu kanun kültür endüstrisinin küçülme-
sini önlememiş açıklarsa sevinirim. Ama
lütfen "başvuran yok!" demesin, niye
başvurulamıyor, teşvik alınamıyor araş-
tırsın.
'Yeni Yatırım ve İstihdam Paketi'nin
amacı adı üstünde yatırımları özendir-
mek, istihdamı artırmak. Sadece sanayi
ürünü üreten fabrikalar, imalathaneler
değil kitabevleri, yayınevi kurmak, sine-
ma platosu, stüdyo, kültür merkezi gibi
yerler açmak da istihdam sağlar ve bun-
lar da ihraç ürünü üretir. 'Yeni Yatırım ve
İstihdam Paketi'nin Bölge Bazında Des-
teklenecek Sektörler Listesi yeniden ele
alınmalı ve Ulusal Faliyet ve Ürün Sırala-
ması US 97 listesinde yer alan ve "22
Basım ve Yayım; Plak, Kaset v.b. kayıtlı
medyanın çoğaltılması" ve "92 Eğlence,
Dinlenme, Kültür Ve Sporla İlgili Faali-
yetler" ve diğer başlıklar altında tek tek
tanımlanmış tüm kültür ve sanat hizmet-
leri de teşvikler kapsamına alınmalıdır.
TÜİK İSTATİSTİKLERİ
Sektörlerin durumunu anlamak, yatı-
rımların, teşviklerin hangi sektörlere
yaplıcağına karar vermekte Türkiye Ista-
tistik Kurumu'nun (TÜİK) verileri kullanı-
lıyor. TÜİK her yıl Türkiye Istatistik Yıllığı
adıyla bu verileri kitap olarak yayınlıyor.
2008 yıllığı geçen günlerde yayınlandı.
Yılhkta "Eğitim ve Kültür" başlığı altında
Kültür istatistikleri de yer alıyor. TÜİK,
yayıncılık sektörünü ölçmek için Kültür
ve Turizm Bakanlığı Basma Yazı ve Re-
simleri Derleme Müdürlüğü verilerini kul-
lanmış. Bu verilere göre 2007'de 19.118
kitap derlenirken 2008'de bu rakam
17.110. Bu da bizim kitap yayınının
azaldığı tezimizi destekliyor. Ama ülke-
mizde yayınlanan tüm kitapların derle-
nemediğini biliyoruz (ISBN verilerine gö-
re 2008'de 32.319 kitap için ISBN num-
arası alınmış). Bu nedenle yeni bir derle-
me yasası meclis gündeminde yıllardır
bekliyor. TÜİK niçin her kitap için alınan
ISBN verilerini ya da satışa sunulan her
kitaba yapıştırılması zorunlu olan ban-
drol verilerini kullanmıyor? Çünkü TÜİK
verilerinden Türkiye'de yayınlanan ki-
tapların ancak %50'sinin derlenebildiği-
ni öğreniyoruz, yayınlanan tüm kitapların
sayısını değil. Bu verilerin araştırmacıla-
rı, karar alanları yanıltacağını düşünüyo-
rum. •
s AYFA 12 C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1 0 1 5