Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
Hazıriayanlan Nilay Yılmaz, Aytül Akal,
Mavisel Yener, Çiğdem Gündeş,
Mustafa Oelioğlu.
ÇOCUK-GENÇLİK
OKUMA
Fazıl Hüsnü Dağlarca'dan Bağımsızlık Savaşı
"Artıkyurdun tekderdi vardı:KURTVLUŞ"
• Mavisel YENER
T
ürkçenin şiir haritasında olduğu kadar ço-
cuk şiirjnin haritasında da önemli bir yeri
vardır Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın. Üreten,
yaratan, yaşamı daha güzel, daha yaşanılır kıl-
maya yönelik çaba gösteren bir şairdir o. Insan-
dan yola çıkarak yurt ve dünya sorunları karşı-
sındaki tepkilerini yansıtır. Aydınlık günleri özler,
gençler tarihi unutmasın ister. Yetişkinlerin gö-
remediği ayrıntıları çocukların gördüğünü çok iyi
bilir, çocuk duyarlığını yüreğinde duyumsar.
"Çocuk şiiri yazmadığım gün eksik yaşamı-
şımdır" diyen Fazıl Hüsnü Dağlarca, modern
Türk çocuk şiirine yepyeni boyutlar getirmiş,
"çocuğa göre" imgelerle yazdığı şiirlerle çocuğa
yaşamı anlatmış ve sorgulatmış bir şair. 1940'ta
yayımlanan "Çocuk ve Allah" bu sorgulatıcı yak-
laşımın ilk ömeğidir. Çocuk ve Allah, elbette ço-
cuklar için yazılmamıştır, ancak Dağlarca'nın
çocuk yanının fısıldadıklarının ilk örneğidir. Dağ-
larca çocuk şiiri kavramı üzerinde düşünen ve
düşündüren bir şairdir. Konur Ertop'la yaptığı
bir söyleşisinde diyor ki; "Çocuk şiiri olabilir mi?
Olabilir. Çocuk şiiri şudur; çocuk şiirinde yapıyı,
nesnelliği, konuları, onun açısına göre daha ince
seçmek, ilk duyarlıklar, ilk özgürlükler, ilk ölçüler
içinde yazmak gereklidir."
Okul kitaplarında karşılaşmaya alışık olduğu-
muz öğretici, basit, imge yoksunu, yapay çocuk
şiirlerinden değildir onunkiler. O, "şiirsever" bi-
reyler yetiştirmeyi hedefleyen çocuk şiirleriyle
selamlar okurunu. Çocuklara seslenen jlk yapıtı
Kuşayak\n ardından, 1977'de "Balina ile Man-
dalina" buluşur okuruyla. llkokuli 'deki adlı kita-
bında okula yeni başlayan çocuğun dünyasını
anlatırken, 6 yaş grubunu şiire çağırır. llkokul
2'deki, llkokul 3'teki kitaplarında da okul, aile,
öğrenme, oyun, sayılar, harfler, dilimiz gibi kav-
ramlar çocuğun bakış açısıyla verilir. 1979'da
yayımlanan Göz Masalı'nda, Dağlarca çocuklu-
ğundan süzdüklerini anı-şiir türünde, çocuklar
için yazmıştır.
Yurt Koçaklaması'nda (Güneşi Doğduran) geri
kalmış saatleri düzeltme çabasındaki bir çocu-
ğu anlatırken, Atatürk'ün Türkiye'yi çocuklara
emanet ettiğini duyumsatmak ister. Bitkiler
Okulu ve Cin ile Cincik çocuk okurların çok se-
verek okuduğu yapıtlarındandır.
Yapı Kredi Yayınları tarafından yeniden bası-
lan, "Bağımsızlık Savaşı" başlığı altında topla-
nan beş kitapta ozan Dağlarca, Kurtuluş Sava-
Fazıl Hüsnü Dağlarca
şımızın öyküsünü anlatıyor. Kitabın ilk basımı
1973'te gerçekleştirilmiş. YKY tarafından yapı-
lan yeni baskı, görsellik ve tasarım açısından da
doyurucu. Zamandizinsel bir sıra izleyen beş ki-
tabın ilki Samsun'dan Ankara'ya adını taşıyor.
Bu yapıt, umutsuz ülkenin birey birey toplanma-
sını, bir gövde oluşturmasını anlatıyor. Işte 19
MayısA/ardık bir kapısına Anadolu'nun, önlerine
Samsun'un/öyle büyüdü ki ağzımız/ öyle acıktık
ki/Bize ekmek değil dağ sunun"(s. 8). Dağlarca,
şiirselliğin özsuyuna katıyor düşünceyi. Bağım-
sızlık Savaşı dizisinde, dilin ırmağında yeniden
gerçekleştiriyor Kurtuluş savaşı'nı!
Dizinin anaizleği yurtseverlikle yola çıkan bir
toplumun, insan insan, burç burç bağımsızlığı-
na ulaşması. Çekilen acılar anlatılırken dizelerde
umut gizli; karamsarlığın ardı iyimserlik... öyle
etkileyici imgeler kullanmıştır ki Dağlarca, şiir ül-
kesinin bağımsızlık bayrağı gönderdedir çok-
tan...
Mustafa Kemal kongreleri yapmaya kararlıdır,
Anadolu'yu dinlemek istemektedir. Bakın, ozan
nasıl anlatır bunu şiirinde: "Açlık, kadere şerefe
hürriyete/Felek, feleği çiğ çiğ yerdi vatanda/
Dinlemeli bir dağdan bir dağa kadar/Dinlemeli
hepsini/ Kannca bile bir şey söylerdi vatan-
da"(s.5O). Dizinin ikinci kitabının adı: Inönüler.
Inönüler, Mustafa Kemal'in Büyük Söylev'inden
alınan birtümceyle başlar: "Artıkyurdun tek
derdi vardı: KURTULUŞ"
İkinci kitap Dumlupınar Zaferi'yle biter. "Na-
kışlar sardı kara kara mavi mavi gündüzü/Ben
besmele kuşandım/Ecel kuşandı yeryüzü".
Ozan Dağlarca'nın beş kitapta anlattığı Bağım-
sızlık Savaşı öyküsünün üçüncü kitabı Sakarya
Kıyılan'nda kara günler dönemini dile getirir.
"Her ilçede toplanacak ne varsa/Az çok ayırt
edilmeden/ Ne varsa derede taş/Bayırda çiçek/
Uykudan düşü alacaksın/Karanlıktan bin yıl ön-
ceki yıldız ışığını/Bir dağ kurmak için/Bir tozu
düşünerek."
30Ağustos "Bağımsızlık Savaşı" öykümüzün -
dördüncü kitabıdır. Düşmana öldürücü darbe-
nin vurulduğu ve ordularımıza Izmir yolunun
açıldığı tarihtir bu. "Onlar ki/Köylerini değil/ Tar-
lalannı değil/Çiçeklerini değil/ Yaşamalarını bile
değil/ Bu 30 Ağustos/ Yeryüzünü sevmişler."
Izmir Yollannda, dizinin beşinci (son) kitabıdır.
Ozan, bu yapıtı yabancı çizmeler altında ezilen
bir ulusun neler yitirdiğinin hep anımsanması ve
bundan bir ders alınması için yazmıştır. "Haykır-
dık özgürlüğü/ Binbiryürek, kılıç kalkan, meç...
üstüne/ Gökyüzü tanıktıryakılırken yanarken
köy köy/ Varmadık öç üstüne/ Dışımız bir koca-
man bayrak/ Iç üstüne"
Cumhuriyetin ilkelerine, kazanımlarına, atılım-
larına gönül vermiş herkesin bir kez daha oku-
ması gereken bir dizi Bağımsızlık Savaşı dizisi.
Şiir, karanlığa karşı bir mum yakmaktır; sevme-
nin, barışın, düşlerin anadilidir, özgücünü yeni-
den duyumsamaktır. Cumhuriyetin kurumlarının
birer birer yara aldığı şu yıllarda Fazıl Hüsnü
Dağlarca'nın bu yapıtı çocuklara ve gençlere
yeniden güç verecektir. Bu yapıtı hazırlarken ül-
kesine karşı taşıdığı ahlaki, tarihi ve edebi so-
rumluluğu duyumsamıştır ozan. Geçmişte ülke-
mize uzanan kanlı eller, şimdi kılık değiştirmiş
olarak yine sahnededir.
Dağlarca'nın şiiriyle attığı çığlık kara delikte
kaybolmasın, tarihe not düşülsün; bu kahra-
manlık destanının bir yanının da hainliklerle mü-
cadele olduğu unutulmasın. Izmir Yollannda adlı
kitaptaki dizeler bitirsin bu yazıyı: "Bir geri/yeşil
sarık başında/Yeryüzünü kilitlerken karanlık ka-
ranlık/Yalan diye haykır-
mıştır bir ileri/ Bir geri/ Yü-
zü bulunduğumuz çağın
dışına dönük/ölü gözlerine
girer güneşleyin/Bir ileri" •Samsun'dan
Ankara'ya
www.maviselyener.com
* Bağımsızlık Savaşı Di-
zisi (5 kitap)/ Fazıl Hüsnü
Dağlarca/ YKY Doğan Kar-
deş Kitaplığı/ Ekim 2009/
10+yaş
SAYFA 24 C Ü M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1 0 3 6